Аннотация

 Azərbaycan mustəqillik qazanandan sonra ədəbiyyat sahəsində də çiçəklənmə dövru başladı.  Sovet dövründə üzümuzə bağlanan milli arxivlərimiz acıldı. Zaman,  indi vətəndaşlıq borcuna yeni gözlə baxdığı kimi olub keçənlərədə ədalət və insaf işığında nəzər salmağı bizdən tələb edir.  Məhz belə bir dövrdə kitabın muəllifi olan Aqşin Mistnalı Cənub

bölgəsinə daxil olan trayonların ərazisində yerləşən tarixi-etnoqrafik  elmi  xüsusiyyətləri saxlamaq  şərtilə, sənədli oçerk  jurnalından istifadə etmişdir.. Burada  muəllif cənub bölgəsində yerləşən arxeoloji,  

memarlıq,  ölkə və yerli əhəmiyyətli abidələri  bir-bir  araşdırmış və oxucuya təqdim etmişdir.  

Bu kitab 7 fəsildən ibarətdir. Belə ki kitabın birinci  fəsilində müəllif bölgənin mərkəzi hesab edilən Lənkəran ayonu ərazisində erləşən,  mağaralar,  yaşayışyerləri,  qədim qəbiristanlıqlar,  qalalar,  kurqanlar,  nek­ro­pollar,  ziyarətgahlar,  məqabərələr,  pirlər,  ocaqlar,  türbələr,  məscidlər,  hüseyniyyələr,  lə­m­lər,  qoç və daş insan fiqurları,  qədim hamalar,  bulaqlar,  körpülər,  köhnə inalar və qədim tiki­lər haqqında arxiv sənədləri və tarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın ikinci  fəsilində müəllif bölgəyə  daxil olan Astara rayonu ərazisində yerləşən,  qədim qəbiristanlıqlar,  qalalar.  kurqanlar,  nekropollar,  ziyarətgahlar,  məqabərələr,  pirlər,  ocaqlar,  türbələr,  məscidlər,  hüseyniyyələr,  ləmlər,  qoç və daş insan fiqurları,  qədim hamamlar,  bulaqlar,  körpülər,  köhnə binalar və qədim tikililər haqqında haqqında arxiv sənədləri və tarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın üçüncü   fəsilində müəllif  bölgəyə  daxil olan Lerik rayonu ərazisində yerləşən qədim qəbiristanlıqlar,  qalalar,  kurqanlar,  nekropollar,  ziyarətgahlar,  məqabərələr,  pirlər,  ocaqlar,  türbələr,  məscidlər,  hüseyniyyələr,  ləmlər,  qoç və daş insan fiqurları,  qədim hamamlar,  bulaqlar,  körpülər,  köhnə binalar və qədim tikililər haqqında arxiv sənədləri və tarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın dördüncü  fəsilində müəllif bölgəyə  daxil olan Masallı rayonu ərazisində yerləşən,  qədim qəbiristanlıqlar, qalalar,  kurqanlar,  nekropollar,  ziyarətgahlar,  məqabərələr,  pirlər,  ocaqlar,  türbələr,  məscidlər,  hüseyniyyələr,  ləmlər,  qoç və daş insan fiqurları,  qədim hamalar,  bulaqlar,  körpülər,  köhnə binalar və qədim tikililər haqqında arxiv sənədləri və tarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın beşinci  fəsilində müəllif bölgəyə daxil olan Yardımlı rayonu ərazisində yerləşən qədim qəbiristanlıqlar, qalalar. kurqanlar, nekropollar, ziyarətgahlar, məqabərələr, pirlər, ocaqlar, türbələr, məscidlər, hüseyniyyələr, ləmlər, qoç və daş insan fiqurları, qədim hamalar, bulaqlar, körpülər, köhnə inalar və qədim tikilər haqqındaarxiv sənədləri vətarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın altıncı  fəsilində müəllif bölgəyə  daxil olan Cəlilabad rayonu ərazisində yerləşən qədim qəbiristanlıqlar, qalalar. kurqanlar, nekropollar, ziyarətgahlar, məqabərələr, pirlər, ocaqlar, türbələr, məscidlər, hüseyniyyələr, ləmlər, qoç və daş insan fiqurları, qədim hamalar, bulaqlar, körpülər, köhnə inalar və qədim tikilər haqqındaarxiv sənədləri vətarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir.

Kitabın yeddinci   fəsilində müəllif bölgəyə  daxil olan Biləsuvar rayonu ərazisində yerləşənqədimqəbiristanlıqlar, qalalar. kurqanlar, nekropollar, ziyarətgahlar, məqabərələr, pirlər, ocaqlar, türbələr, məscidlər, hüseyniyyələr, ləmlər, qoç və daş insan fiqurları, qədim hamalar, bulaqlar, körpülər, köhnə inalar və qədim tikilər haqqındahaqqında arxiv sənədləri vətarixi faktlar əsasında oxucuya təqdim etmişdir. Hər kəs bilməlidir ki, vətən borcu müqəddəs bir borc­dur. Dünyadan ən böyük eşq vətən eşqidir. Aqşin Əliyev çırpınır və  o göz­əl tarixçi və tədqiqatçıdır. O,  yurdumuzu gəzərək qə­dim abidələri təd­qiqi edir. Belə ki, Aqşin Əliyev ­“Bo­bo­gil qəbir daşları”, “Sığon qəbirs­tan­lığı”,  “Lən­­kəran q­ala­sı­nın alınması”,   “Lənkərgünan,  Lən­kəran yox­sa Lan­kon”,  “Ba­­bər qalası”, “Şağlakücə İmamzadə tür­bə­si”, “Şağ­la­kü­cə Seyidəpir ocağı”,   “Haftoni kur­qan­la­rı”,   “Cən­gə­miran daş-qutu qəbirləri”,  “Orand daş-qutu qə­birləri”,  “Osa­kücə Mir Şərif ağa ocağı”,  ”Kurqanlar  da­nı­şır”  adlı elmi pub­li­sis­tik məqalələri və “öz doğma kən­dinə həsr etdiyi “Ba­taq­lıq­dan Başlayan Həyat və ya Ləj Kən­di­nin Tarixi” adlı ki­ta­bın və “Haftoni və ya Qəlbimdəki Yeddi Bulaq “ adlı kitabın  müəllifidir. O, zaman-za­man çoxlu elmi-publisitik mə­qa­lələr  və yazaraq cənub böl­gə­sinin qədim abidələrini araş­dırıb üzə çıxarmışdır.  Qeyd etmək istəyirəm ki,  bu böyük missiyanı öz üzə­ri­­nə gö­tür­düyünə görə Aqşin Mistanlıya işlərində uğur­lar ar­zu­lu­­yu­ruq.