Τέλος σταμάτησαν μπροστά σ’ ένα αόρατο άνοιγμα που οδηγούσε στις κατώτερες πύλες των ορυχείων στην ανατολική πλευρά των βουνών. Εκεί το Γκόλουμ ζάρωσε παραμονεύοντας απελπισμένο, έχοντας τεντωμένα μύτη κι αυτιά. Ο Μπίλμπο μπήκε στον πειρασμό να το σφάξει με το σπαθί του, αλλά ο οίκτος τον συγκράτησε και, αν και κράτησε το δαχτυλίδι, που επάνω του κρέμονταν όλες του οι ελπίδες, δεν το χρησιμοποίησε για να τον βοηθήσει να σκοτώσει το αξιοθρήνητο εκείνο πλάσμα στη μειονεκτική θέση που βρισκόταν. Τέλος, παίρνοντας κουράγιο, πήδηξε μες στο σκοτάδι πάνω απ’ το Γκόλουμ και το έβαλε στα πόδια κατηφορίζοντας το διάδρομο, κυνηγημένος απ’ τις γεμάτες μίσος και απελπισία φωνές του εχθρού του: Κλέφτη, κλέφτη! Μπάγκινςς! Εμείςς σε μισούμε για πάντα!
Τώρα όμως είναι παράξενο το γεγονός πως δεν ήταν αυτή η ιστορία που είπε ο Μπίλμπο στους συντρόφους του, όταν για πρώτη φορά τη διηγήθηκε. Σ’ αυτούς είπε πως το Γκόλουμ του είχε υποσχεθεί ένα δώρο, αν κέρδιζε το παιγνίδι: αλλά όταν το Γκόλουμ πήγε να το φέρει απ’ το νησί του τότε ανακάλυψε πως ο θησαυρός του ήταν φευγάτος: ένα μαγικό δαχτυλίδι, που του το είχαν δώσει πολύ παλιά στα γενέθλιά του. Ο Μπίλμπο μάντεψε ότι αυτό ακριβώς ήταν το δαχτυλίδι που είχε βρει, κι αφού είχε κερδίσει το παιγνίδι, ήταν κιόλας δικό του δικαιωματικά. Επειδή όμως βρισκόταν σε δύσκολη θέση, δεν είπε τίποτα κι ανάγκασε το Γκόλουμ να του δείξει την έξοδο, σαν αμοιβή (αντί για δώρο). Αυτή τη διήγηση ο Μπίλμπο την έγραψε στ’ απομνημονεύματά του και φαίνεται ότι ποτέ δεν την άλλαξε, ούτε και μετά απ’ το Συμβούλιο του Έλροντ. Κι είναι αλήθεια πως ακόμα βρισκόταν στο αρχικό Κόκκινο Βιβλίο, όπως επίσης και σε αρκετά άλλα αντίγραφα κι αποσπάσματα. Πολλά όμως αντίγραφα έχουν την αληθινή ιστορία (σαν δεύτερη παραλλαγή), που χωρίς αμφιβολία προέρχεται από σημειώσεις του Φρόντο ή του Σαμγουάιζ, γιατί κι οι δυο τους έμαθαν την αλήθεια αν και φαίνονται να δείχνουν απροθυμία να σβήσουν κάτι που ο ίδιος ο γερο-χόμπιτ είχε γραμμένο.
Ο Γκάνταλφ όμως, αμέσως μόλις άκουσε την ιστορία του Μπίλμπο, δεν την πίστεψε κι εξακολούθησε να ’ναι πολύ περίεργος για το δαχτυλίδι. Τελικά, έκανε τον Μπίλμπο να του πει την αληθινή ιστορία, αφού τον πίεσε πολύ, πράγμα που ψύχρανε τη φιλία τους για λίγο. Ο μάγος όμως φαινόταν να δίνει μεγάλη σημασία στην αλήθεια. Και, αν και δεν το είπε στον Μπίλμπο, έδινε επίσης μεγάλη σημασία κι ανησυχούσε στην ανακάλυψη πως ο καλός αυτός χόμπιτ δεν είχε πει απ’ την αρχή την αλήθεια: τελείως αντίθετα απ’ ό,τι συνήθιζε. Η ιδέα του «δώρου» όμως δεν ήταν απλή χομπιτο-εφεύρεση. Του την έβαλαν στο μυαλό, όπως ομολόγησε ο Μπίλμπο, τα λόγια του Γκόλουμ που άκουσε άθελά του· γιατί είναι αλήθεια πως το Γκόλουμ φώναζε το δαχτυλίδι «το δώρο των γενεθλίων του» πολλές φορές. Κι αυτό επίσης ο Γκάνταλφ το θεώρησε παράξενο και ύποπτο. Δεν ανακάλυψε όμως την αλήθεια γύρω απ’ το σημείο αυτό για πολλά χρόνια ακόμα, όπως θα δούμε σ’ αυτό το βιβλίο.
Λίγα ακόμα χρειάζεται να πούμε εδώ για τις κατοπινές περιπέτειες του Μπίλμπο. Με τη βοήθεια του Δαχτυλιδιού ξέφυγε απ’ τους φρουρούς ορκ στην πύλη και συναντήθηκε με τους συντρόφους του. Χρησιμοποίησε πολλές φορές το δαχτυλίδι στο δρόμο του, κυρίως για να βοηθήσει τους φίλους του. Κράτησε όμως το μυστικό του όσο πιο πολύ μπορούσε. Μετά το γυρισμό του στο σπίτι δεν ξαναμίλησε ποτέ γι’ αυτό σε κανέναν εκτός απ’ τον Γκάνταλφ και το Φρόντο. Και κανένας άλλος στο Σάιρ δεν ήξερε την ύπαρξή του, ή τουλάχιστον έτσι πίστευε αυτός. Και μονάχα στο Φρόντο έδειξε την αφήγηση των γεγονότων του ταξιδιού του που έγραφε.
Το σπαθί του, το Κεντρί, το κρέμασε ο Μπίλμπο πάνω απ’ το τζάκι του και το θώρακά του με τη θαυμαστή αλυσίδα, το δώρο των Νάνων απ’ το θησαυρό του Δράκου, τον δάνεισε σ’ ένα μουσείο, δηλαδή στο Μάθομ-Χάουζ του Μίσελ Ντέλβινγκ. Αλλά κράτησε σ’ ένα συρτάρι στο Μπαγκ Εντ τον παλιό μανδύα που φορούσε στα ταξίδια του και το δαχτυλίδι που, περασμένο για ασφάλεια από μια λεπτή αλυσιδίτσα, το φύλαγε στην τσέπη του.
Γύρισε στο σπίτι του, στο Μπαγκ Εντ, στις 22 Ιουνίου και ήταν 52 χρόνων (Μ.τ.Σ. 1342) και από τότε τίποτα αξιοσημείωτο δεν έγινε στο Σάιρ μέχρι που ο κύριος Μπάγκινς άρχισε τις προετοιμασίες για να γιορτάσει τα γενέθλιά του· θα έκλεινε τα εκατόν έντεκα (Μ.τ.Σ. 1401). Και σ’ αυτό εδώ το σημείο η ιστορία αρχίζει.
Στο τέλος της Τρίτης Εποχής ο ρόλος που έπαιξαν οι Χόμπιτ στα μεγάλα γεγονότα, που οδήγησαν στο να συμπεριληφθεί το Σάιρ στο Ξαναενωμένο Βασίλειο, ξύπνησε μέσα τους ένα πιο πλατύ ενδιαφέρον για την ιστορία τους. Έτσι πολλές απ’ τις παραδόσεις τους, που μέχρι τότε ήταν κυρίως προφορικές, συγκεντρώθηκαν και γράφτηκαν, Ακόμα και οι μεγαλύτερες οικογένειες άρχισαν να ενδιαφέρονται για τα γεγονότα ολόκληρου γενικά του Βασιλείου και πολλά μέλη τους ασχολήθηκαν με τη μελέτη των αρχαίων ιστοριών και παραδόσεων. Με το τέλος του πρώτου αιώνα της Τέταρτης Εποχής βρίσκονταν κιόλας στο Σάιρ αρκετές βιβλιοθήκες που είχαν ιστορικά βιβλία και αρχεία.