Выбрать главу

   ადრე მეფის სურათის გვერდით დედოფლის სურათიც ეკიდა. მაგრამ მაჰმადიანებმა ერთი ამბავი ატეხეს მისი მოშიშვლებული მკერდის გამო; იმუქრებოდნენ, ბავშვებს სკოლაში აღარ ვატარებთო და ამიტომ ჩამოხსნეს.

მღვდელი ლოცულობდა. ჩვენ ყველას სადღესასწაულო განწყობა გვქონდა. ეს დღე განსაკუთრებულად ამაღელვებელი იყო ჩემთვის და ძალ-ღონეს არ ვიშურებ-დი, რომ ღირსეულად დამესრულებინა. დილიდანვე გადავ-წყვიტე, ამ დღეს ყველას თავაზიანად მოვპყრობოდი. მაგრამ სახლში ყველას ეძინა. ისღა დამრჩენოდა, რომ გზად შემხვედრი მათხოვრებისთვის ფული დამერიგებინა. აღელვებისაგან ერთ მათხოვარს ხუთი კაპიკის ნაცვლად მანეთი მივეცი და, როცა ის გაუთავებლად მადლობას მიხდიდა, ამაყად განვუცხადე: მე კი ნუ მიხდი მადლობას, ალაჰს უმადლოდე, ჩემი ხელით ის შეგეწია-მეთქი.

შეუძლებელი იყო ასეთი ღვთისნიერი მოქცევის შემდეგ ჩავჭრილიყავი.

ლოცვა დამთავრდა. საგამოცდო მაგიდისაკენ ბატებივით მარშით გავემართეთ და პირდაპირ ურჩხულის დაღებულ ხახაში – კომისიის წინაშე აღმოვჩნდით. ოქროსფერ საზეიმო მუნდირებში გამოწყობილი გრძელწვერა კომისიის წევრები მოქუფრული მზერით შემოგვცქეროდნენ. ყველაფერი საზეიმო და თანაც საოცრად შიშისმომგვრელი იყო. რუსებს მაჰმადიანთა ჩაჭრა მაინცდამაინც არ ეხალისებოდათ, რადგან  ყველას უამრავი მეგობარი გვყავდა, სულ კუნთმაგარი ბიჭები, ხანჯლებითა და რევოლვერებით შეიარაღებულები. იცოდნენ, შეიძლება სადმე ბნელ კუთხეში დახვედროდნენ და ეცემათ. ეს ყველაფერი კი მხოლოდ იმით მთავრდებოდა, რომ დამნაშავის ვინაობას ვერ ადგენდნენ, მასწავლებელი კი სხვაგან გადაჰყავდათ. ბაქოში მასწავლებლად გამოგზავნას რუსები ღვთის სასჯელად თვლიდნენ. ამიტომაც ხუჭავდნენ თვალს, როცა მოსწავლე ალი ხან შირვანშირი თითქმის მოურიდებლად იწერდა მათემატიკას გვერდით მჯდომი მეტალნიკოვისაგან. მხოლოდ ერთხელ, ისიც მორიდებით ჩამჩურჩულა მასწავლებელმა: „ასე აშკარად ნუ აკეთებ, შირვანშირ, მარტონი ხომ არა ვართ“. მათემატიკის გამოცდამ მშვიდობიანად ჩაიარა, კმაყოფილები მივაბიჯებდით ნიკოლოზის ქუჩაზე. ცოტაც და, მოსწავლეები აღარ ვიქნებოდით. მეორე დღეს რუსული წერა გვქონდა. თემა, როგორც ყოველთვის, თბილისიდან დალუქული მოვიდა. დირექტორმა საჯაროდ გახსნა და წაიკითხა: „ქალთა სახეები, როგორც რუსი ქალის სულის იდეალური გამოხატულება, ტურგენევის შემოქმედებაში“.