Bir neçə kəlməynən dil mənə göndər.
BİRİ MƏNƏM
Ürəyimdə dürlü-dürlü yara var,
Təbib gəlsə, Yarəbb, ona çara var,
Bu dünyada iki baxtı qara var,
Biri mənəm, Yarəbb, biri kim ola?
98
M İ F L Ə R
OVÇU PİRİM DAŞ OLDU
Ovçu Pirim adında bir kişi varıydı. Bir gün bu kişi
ova gedir. Görür ki, iki ilan dalaşır. İlanın biri ağ idi, biri
qara. Ovçu Pirim tüfəngini qaldırıb qara ilanı vurmaq
istəyir. Amma qara ilanın əvəzinə ağ ilanı yaralayır. İlanlar
qaçıb gedirlər.
Ovçu Pirim evinə qayıdır. Bir gün iki ilan gəlib Ovçu
Pirimə deyir ki, ilanların padşahı səni yanına çağırır. Ovçu
Pirim ilanlarla gedir. Yolda ilanlar ovçu Pirimə deyirlər:
- İlanların padşahı səndən nə istədiyini soruşacaq.
Onda deynən ki, heç nə istəmirəm, eləcə mənim ağzıma üç
dəfə tüpür. İlanlar padşahı deyəcək ki, axı sən insansan,
mən ilan. Ağzına tüpürsəm ölərsən. De ki, sən tüpür,
ölmərəm.
Ovçu Pirim ilanlar ilə gəlib ilanlar padşahının yanına
çıxır. İlanlar padşahı ovçu Pirimdən soruşur ki, niyə mənim
qızımı yaralamısan? Ovçu Pirim görür ki, həmin yaraladığı
ağ ilan orada yatır. O, ilanı görməməzliyə vurur. Ovçu
Pirim cavab verir ki, mən qara ilanı vurmaq istəyirdim,
güllə ağ ilana dəydi.
İlanların padşahı heç nə deməyib bütün ilanları bir
yerə yığdı. Sonra ovçu Pirimdən soruşdu:
- Bax gör qara ilan bunlardan hansıdır?
Ovçu Pirim baxıb dedi ki, həmin ilan burada yoxdu.
İlanların padşahı vəzirə buyurdu ki, gör hansı ilan burda
yoxdu? Vəzir qara ilanın burada olmadığını söylədi.
İlanların padşahı iki qanadlı ilan yolladı ki, gedib qara ilanı
gətirsinlər. Bir göz qırpımında gətirdilər. İlanların padşahı
99
qara ilanı öldürdü. Sonra ovçu Pirimdən nə istədiyini
soruşdu. Ovçu Pirim dedi ki, səndən heç nə istəmirəm. Sən
mənim ağzıma üç dəfə tüpür. İlanlar padşahı dedi:
- Sən insansan, mən ilan. Ağzına tüpürsəm ölərsən.
Ovçu Pirim əl çəkmədi, yenə dedi:
- Sən tüpür, ölmərəm.
İlanlar padşahı ovçu Pirimin ağzına üç dəfə tüpürdü,
özünə də bərk-bərk tapşırdı:
- Bax bu sirri heç vaxt, heç kimə açma. İşdi sirri
kiməsə açsan, dönüb daş olacaqsan. Bir də yadında saxla:
kim səni çağırsa cavab, vermə.
Ovçu Pirim evinə qayıdanda gördü ki, bütün dağlar,
daşlar, otlar, güllər, heyvanlar hamısı onu çağırır. O, heç
kimə cavab vermədi, yoluna davam etdi. Gəlib evinə çatdı.
Ovçu Pirim başına gələnləri arvadına söylədi. Bu sirri
açdığına görə Ovçu Pirim daş oldu.
OCAX İLANI
Bir evdə ocax ilanı yaşayırmış. Özünün də bir neçə
balası var imiş. Bir gün ev sahibi ağır xəstələnir. Qonşu
qadın xəstəyə baş çəkməyə gəlir. Nətəri olursa ilan
balasının biri evin ortasına düşür. Qonşu qadın ilanı götürüb
çölə atır. İlan yuvasına qayıdanda balasının birini tapa
bilmir. Elə bilir öldürüblər. Heyfini çıxmaq üçün otağın bir
küncünə qoyulmuş qatıq qazanına yaxınlaşır, içinə zəhər
tökür. Qayıdır öz yuvasına. Bunu görən qonşu qadın
əhvalatı ev yiyəsinə danışır. Ev yiyəsi ilanın balasını gətirib
düşdüyü yerə qoyur. İlan balasının sağ olduğunu görüb
yuvasına aparır. Sonra yenidən otağa düşür. Qatıq qazanını
dolanıb onu tökür.
100
YEDDİQARDAŞ İLAN
Bir kişi yolnan gedirdi. Gördü ki, iki ilan oynaşır.
Kişi ilanın birini öldürür. Sən demə, bunlar yeddiqardaş
ilan imiş. O biri ilan kişini güdür. Kişi bunu başa düşüb
ordan köçüb gedir başqa yerə.
Bir gün bir dəvə karvanı gedir. Dəvələrin beli yüklü
idi. İlan girir dəvələrdən birinin belindəki yükün içinə.
Karvanı aparanlar ilanı öldürmür. Onlar yol üstündə
biçinçilərin taxıl biçdiyini gördülər. Biçinçilərdən biri
yanıqlı səslə oxuyurdu. İlan səsi eşidən kimi yükün içindən
çıxdı, həmin səsə qulaq asmağa başladı. Sonra yükün
üstündən düşüb getdi. Karvanı saxladılar, gördülər ki, ilan
gedib bir su cürdəyinin içinə girdi. Gedib su cürdəyinin
ağzını möhkəm bağladılar. Cürdəyi də götürüb biçinçilərin
yanına gəldilər. Əhvalatı söylədilər. Oxuyan kişi ilanın onu
güddüyünü başa düşdü. Adamlar cürdəyi ocağın içinə
tulladılar. Cürdək partladı. İlanın sümüyünün bir qırığı
kişinin gözünə düşdü. Kişinin gözü kor oldu.
QARA PİŞİK
Şəmkirdə bir Alı kişi var imiş. Bir gün Alı kişini
qonşu kəndə toya çağırırlar. Kişi gəlir toya. Toyda görür ki,
tanımadığı bir qadın ortaya çıxıb oynayır. Əynindəki paltar
da arvadınındır. Alı kişi qalır məhəttəl. Axırda əlini yağlı
xörəyə bulayıb çəkir paltarın kürəyinə. Qadının xəbəri
olmur.
Axşam kişi evinə qayıdır. Arvadına deyir ki, sənə
aldığım o ipək paltarı bura gətir. Arvad səbəbini soruşanda
kişi deyir:
101
- Sənin həmin paltarını bu gün toyda tanımadığım bir
adamın əynində gördüm. Əlimi yağa batırıb kürəyinə
vurdum.
Arvad paltarı gətirir. Görürlər ki, həqiqətən də kürəyi
yağlıdı. Alı kişinin evində bir qara pişik var imiş. Kişi
bunları danışanda pişik ayağa durub kişinin üzünə tüpürür ,
qeybə çəkilir.
UCUBUNUX
Deyirlər Ucubunux adında çox uzun bir adam olub.
Ucubunux o qədər uzunuymuş, əlini salıb dəryanın düz
dibindən balıq tutarmış. Həmin balığı Günəşdə qızardıb
yeyərmiş.
BƏXT YAZAN
Bir kişi varıydı. Bu kişi hər gün aparıb bir quyuya
çörək qırıntıları tökərdi. Günlərin bir günündə kişi ölür.
Öləndə oğluna vəsiyyət eləyir ki, aparıb o quyuya çörək
tullasın. Oğlan dədəsinin vəsiyyətinə əməl eləyir. Bir gün
öz-özünə deyir bu quyuya düşüm görüm orda nə var ki,
atam hər gün ora çörək tökürdü. Oğlan girir quyuya. Bir az
gedəndən sonra çatır quyunun dibinə. Quyunun dibinə
çatanda görür burada bir nurani kişi oturub. Qabağındakı
kağızlara nə isə yazır. Oğlan kişidən kim olduğunu soruşur.
Soruşanda kişi deyir:
- Oğul, mən bəxt yazanam.
Oğlan bir də soruşur:
- Onda de görüm mənim bəxtimi necə yazmısan?
Nurani kişi cavab verir:
102
- İndi ki, bilmək istəyirsən, qoy deyim. Dünən gecə
naxırçının bir qızı olub. Onu sənə yazmışam.
Oğlan deyir:
- Mən bu yazını pozaram.