Aşıq Şəmşirdən idi. Aşıq Şəmşir yazmışdı ki, Azaflı
ürəyim səni istəyir, xəstəyəm, gəl Ağdabana, səni görüm.
Başına gələn qəza məni öldürdü. Allaha çox-çox şükürlər
olsun ki, azad olmusan, günahın olmadan bəla çəkmisən.
Həyatda hər cür hadisə ola bilər.
Azaflı Şəmşirin məktubuna tez cavab yazır, həm də
fikirləşir ki, o ustaddır, gedim onunla görüşüm,
məsləhətləşim, oradan da Muğana dedim. Görək Şəmşir
Azaflıya şerlə nə dedi:
Çəmənə, çiçəyə bəzənib hər yan,
Sən bizim dağlara yaz olanda gəl.
Lalə, nərgiz açılanda ərməğan,
Boran bu yerlərdə az olanda gəl.
Bənövşə kollara sarışan zaman,
Əliklər meşədə barışan zaman,
Göllərdə çalxanıb çığrışan zaman,
Çayların üstündə qaz olanda gəl.
Xəstəlik əlində belə çaşbaşam,
Axı bacarmıram sellənib-daşam,
Müddətdir yatıram, hələ naxoşam,
319
Şəmşirin əlində saz olanda gəl.
Görək Azaflı Dədə Şəmşirə cavab nə yazdı:
Deyirsən baharda gül açanda gəl,
Bir xəbər yetirsən, yazda gələrəm.
Tufanlar içində odda yanmışam,
Olsa qar, qasırğa, buz da gələrəm.
Əzəldən yarandıq faili-muxtar,
Əhli-hal görəndə ürəyim toxtar.
Sən məni gəzəndə qəlbində axtar,
Hər yay, payız, hər ili yazda gələrəm.
Sənət dağlarında, ay uca Şəmşir,
Gövhər bəzirganı, ay xoca Şəmşir,
Azaflıya ustad, ay qoca Şəmşir,
Sədəfli sazını sazla, gəlirəm.
Azaflı məktubu yola saldı. Özü də qonaqlar
azalandan sonra Muğana yox, Kəlbəcər mahalına yola
düşür. Kəlbəcər camaatı Azaflını çox gözəl, mehriban
qarşıladı. Şəmşirin evində məclis quruldu, şairlər, aşıqlar,
söz, sənət qədrini bilənlər gəldilər, hamısı görüşdülər.
Hal-əhval tutdular. Azaflı aldı görək nə dedi:
Sanki dağlar dilə gəldi,
Şən bülbüllər gülə gəldi,
Cavanlar əl-ələ gəldi,
Qocalar könülə gəldi,
Qız-gəlinlər elə gəldi,
Ağ barmaqlar telə gəldi,
Şəmşir sazı dilə gəldi.
320
Aldı Dədə Şəmşir görək Azaflının gəlişi münasibəti
ilə nə dedi:
Yaxın qohum, əziz dostum,
Bizim elə xoş gəlibsən.
Öpüm səni, budur qəsdim,
Çəmən gülə xoş gəlibsən.
Aldı Azaflı:
Aşıq Şəmşir, dağlar oğlu,
Köklə sazın dilə gəlsin.
Söz qoşunun alay-alay,
Qatar-qatar ilə gəlsin.
Aldı Şəmşir:
Bu elləri gördü gözüm,
Bir kamil sərrafsan özün.
«Qoca qartal» adlı sözün
Düşüb dilə, xoş gəlibsən.
Aldı Azaflı:
Duyğularda zülal kimi,
Min mənalı sual kimi,
Qıy vuranda qartal kimi
Dağlar, daşlar dilə gəlsin.
Aldı Şəmşir:
Sənətimin nur şüası,
Ürəyində haqq duası,
Sinəsində söz dəryası
Donub lələ, xoş gəlibsən.
Aldı Azaflı:
Söz qoşduğun çiçəklərə,
321
Xoş arzulu diləklərə,
Ürəklərdən-ürəklərə
Nəğmən gülə-gülə gəlsin.
Aldı Şəmşir:
Qəlb oxşayan sənətimiz,
Fitri kamal qüdrətimiz,
Dövranımız, şöhrətimiz
Keçsin belə xoş gəlibsən.
Aldı Azaflı:
Vurğun ilə gəzən yerdən,
O ətirdən, o əsərdən,
Gözlərinlə Ələsgərdən
Gözlərimə şölə gəlsin.
Aldı Şəmşir:
Şəmşirəm, Miskindir babam,
Səni sevir elim, obam.
Gec gəlibsən, sənlə davam
Çoxdur, hələ xoş gəlibsən.
Aldı Azaflı:
Nə yetmişi, nə səksəni,
İstəyincə yaşa səni.
Azaflının od vətəni,
Dünya ona lələ gəlsin.
«Hər tərəfdən əhsən-əhsən» səsi asimana bülənd
oldu, «sağ olun», «sağ olun» sədaları dağlara, daşlara səs
salmışdı. Elə bil ki, ruzigarın gözü belə şənlik
görməmişdi. Aşıq Şəmşirin sevincinin həddi-hüdudu yox
idi. Aşıq Mikayıl Azaflı Aşıq Şəmşirlə qohum idilər.
Azaflının babasının qardaşı Kərbəlayı Kərim bir hadisə ilə
əlaqədar olaraq öz mahalı Şəmşəddindən uzaq düşmüşdü.
Gedir Kəlbəcərin Dəmirçidam kəndinə, oradan da
322
Ağdabana gəlir. Ömürlük o kənddə yaşayır. Böyük bir
nəsil artmış, yeddi oğlu və iki qızı olmuşdur. Qızını
Şəmşirin babası Qocaya vermiş, ondan Şəmşirin atası
Qurban olmuşdur. Aşıq Qurban öz dövrünün böyük,
kamil bir sənətkarı olmuşdur. Göyçəli Aşıq Ələsgərlə siğə
qardaş olmuşdur. Ona görə Ağdaban kəndinin çoxu
Azaflının əmisi uşağı sayılır. Onlar belə qohum idilər. O
nəslə Dəlləkli nəsli deyirlər.
Azaflının gəlişini eşidib, Aşıq Şəmşirin qonağı daha
da çoxaldı. Qohumlar, dostlar, dövrünün ən məşhur şair-
aşıqları olan, Qəşkeş Allahverdi, gözəl şair olan Əli
Qurbanov və qeyriləri gəlmişdi. Şəmşir xahiş etdi ki,
Azaflı yollarda əziyyət çəkib, bir az dincəlsin, sonra
deyər. Özü sazı sinəsinə basıb, görək «Divani» havası ilə
nə dedi:
Xanəmizə dürr kəlamlı, bir kamil insan gəlib,
Sanki ruhum təzələnib, cəsədimə can gəlib.
Təlatümə gəlib təbim coşğun Araz, Kür təki,
Dəryalardan xərac alan çox dərin ümman gəlib.
Havalanıb dövrə çıxıb, alıcı tərlan kimi,
Kəlmələri şəhdi –zülal, həm ləli-mərcan kimi,
O, Misrdən yola düşüb, Yusifi-Kənan kimi,
Bəlkə gözə işıq verən Yaquba dərman kimi.
Qoymaram gözdən yayına, olsa əlacım mənim,
Qoy yolunda sərf olunsun, badi xəracım mənim,
Etibarlı vəfadarlı sərimdə tağım mənim,
Qəlb evində taxta çıxıb, Mülkü-Süleyman gəlib.
Sözü şirin, kəlmə lətif, əqli kamaldan dürüst,
Tərbiyəli ad qazanıb eldə, mahalda dürüst,
Fəhimdən-fərasətdən, huşdan, camaldan dürüst,
323
Elə bil meydana bu gün Ələsgər Qurban gəlib.
Əl verib zalım qocalıq, deməyin müstər mənə,
Şəmşirəm keçdi günüm, çatdı yaşım səksənə,
Cavanlığın təlatümü yadıma düşdü yenə,
Mənə ürək vermək üçün Azaflı Loğman gəlib.
Məclis əhli yerbəyerdən dedi «Sağ ol, baba»,
«Şəmşir, var ol», «Dədə Şəmşir, iman yiyəsi olasan!»
Azaflını tərif etdi, görəsən dediyi kimi varmı? Xahiş
edirik bir divanı da o, oxusun, - dedilər.
Şəmşir dedi:
- Azaflını görənlər tanıyırlar, Qafqazdakı bütün
azərbaycanlılar tərifləyirlər.
Bu zaman Aşıq Azaflı, Aşıq Şəmşirdən icazə
istəyib, sazı sinəsinə basdı, «Zəncirləmə» bəhri-təvil iki
qafiyə divani deməyə başladı:
Adam var ki, el anası o şən dövran istəyir,
Adam var ki, qəlb aynası məslək vicdan istəyir,
Adam var ki, iltiması dahi qanan istəyir,
Adam var ki, təmənnası dərdə dərman istəyr,
Adam var ki, şər xətası fitnə-şeytan istəyir,
Adam var ki, bəşər yası zülm zaman istəyir,
Adam var ki, iddiası qala zindan istəyir,
Adam var ki, can şəfası şən gülüstan istəyir,
Adam var ki, insan xası cənnət məkan istəyir,