Hər iki şair bir-biri ilə görüşürlər. Bu ara əmioğlu
Qəzənfər Azaflıdan xahiş edir ki, bağda yazdığın şeri
deyəsən. Azaflı sazı sinəsinə basıb görək nə dedi:
Zirvəsi göylərdən ərşə ucalan.
Dağlar kahkaşanı Kəlbəcərdədir.
İşğallar başından taxtı-tac alan
Koroğlu nişanı Kəlbəcərdədir.
Keçmişin yazdığı memar nəqqaşı,
Əsrə tarix dəyər hər türbə daşı.
Cahan bir canlısa burdadır başı,
Ziyarət məkanı Kəlbəcərdədir.
Şimşək pərdəsində çalanda kaman
Əl vurub buludlar, oynayır duman.
Şabaşı yağışdan tökülən zaman
Tərtərin ümmanı Kəlbəcərdədir.
Ələsgər, Qurbanı salıb söz bağı,
İmanın, Şəmşirin əziz oylağı,
Vurğunun gəzdiyi ceyran bulağı,
İstisu dərmanı Kəlbəcərdədir.
Söhbəti Babəkdən, Dədə Qorquddan,
Təbiət qəlbinə töküb yaqutdan,
Donu gül-çiçəkdən, şalı buluddan,
Güllər gülüstanı Gəlbəcərdədir.
Sənət dəryasına çaylar daşdıran,
Əliyə, Məmmədə min dil açdıran,
Şamilə, Qəmkeşə dastan qoşduran
Abbası, Bəhmanı Kəlbəcərdədir.
330
Azaflıyam, hələ sözüm az oldu,
Mehriban görüşüm bir muraz oldu.
Elə ki, qış getdi, gəldi yaz oldu,
Dünyanın mehmanı Kəlbəcərdədir.
Məclisdəkilər Azaflının ifaçılıq bacarığına, saz
çalmaq məharətinə heyran qalmışdılar. Xahiş etdilər ki,
sazda bir «Azaflı dübeytisi» çalsın. Azaflı sazı sinəsinə
basıb elə məharətlə çaldı ki, məclisdəkilər sazın sədaları
altında sanki şerə dönmüşdülər. Bu vaxt Əli müəllim
məclisdə oturanlara dedi:
- Burda Azaflıya bir şer yazmışam, icazə verin onu
deyim.
Dedilər ki, buyurun. Görək Əli müəllim nə dedi:
Dostlar, tamam məst olmuşam
Azaflının məclisində.
Hikmətlə zirdəst olmuşam
Azaflının məclisində.
Zilləndikcə sazda cəngi,
Nurlandı dünyanın rəngi,
Yaraqlandı Babək həngi
Azaflının məclisində
Hər obada şöhrət-şanı,
Ləli –mərcan, gövhər kanı.
Xəyalım gəzdi dünyanı
Azaflınıni məclisində.
El hikməti aşdı-daşdı,
Telli sazla qucaqlaşdı.
Əli döndü cavanlaşdı
Azaflının məclisində.
331
Hamı ehtiramla, hörmətlə Əli müəllimə afərin dedi.
Şer hamının xoşuna gəldi. Azaflı dedi:
- Şer xoşuma gəldi. Əli müəllim razı olsa, ona mən
də cavab deyərdim.
Yerbəyerdən hamı: «Buyurun» - dedi. Görək Azaflı
nə dedi:
Mən istərəm Azərbaycan
Eli ola məclisimdə.
Arifləri, dahiləri
Ali ola məclisimdə.
Hər üzləri xoş sevinci,
Ala zövqü, ürək dinci.
Şerlərin inci-inci,
Ləli olan məclisimdə.
Ağrıtmaya söz ürəyi,
Sağlıq deyə düz ürəyi.
Həqiqətin öz ürəyi,
Dili ola məclisində.
Şəmşir, Yusif, Qəmkeş, Bəhman,
Həm Şəhriyar, həmi Orxan,
Bəxtiyarla o Zəlimxan,
Əli ola məclisimdə.
Azaflının sədaqəti,
Mehribanı, məhəbbəti,
Bu dünyanın bir neməti
Bəli ola məclisimdə.
332
Bəli, söz tamam oldu, hamı Azaflının şer deməsinə
heyran qaldı. Nə isə, məclis çox aramla gedirdi, şairlərin,
aşıqların sözləri tükənmirdi. Məclisin belə bir vaxtında
Qəmkeş Allahverdi dedi:
- Ustad, bizim İstisuya Muğandan bir qız gəlib. Bir
neçə şairlə, aşıqla deyişib, hətta mənimlə də deyişib, çox
qəribə qızdı.
Azaflı maraqlanıb xəbər aldı:
- Adı nədir?
Qəmkeş dedi:
- Adı Narınc Xatundur. Bir qədər olar ki, İstisuya
gəlibdi.
Azaflı Narınc Xatun adını eşidəndə bir an özünü
itirən kimi olub, fikrə getdi. Qəlb aləmində nələr
olduğunu deməklə qurtarmaz. Özü-özünə dedi: «Bu necə
xoş təsadüfdür, mən onu aranda görməyə gedirdim, gör
dağlardan taleyimə necə xoş gün düşdü».
Bu vaxt Azaflı Qəmkeşdən xahiş etdi ki, Xatunla
olan deyişmələrdən birini de. Qəmkeş razılıq əlaməti
olaraq sazı sinəsinə aldı, görək Xatunla olan deyişməsini
necə dedi.
Xatun:
Bel bağladı Dəli Kürə,
Yandı aran düzdə, Xatun.
Könül vüsal həsrətindən
Gözü yolda, izdə, Xatun.
Qəmkeş:
Dəli Kürdən söhbət açdım,
Közə döndü söz də Xatun.
Yetər bir gün vüsal dəmi,
Hicranlara döz də, Xatun.
Xatun:
333
Günlər mənə edir sitəm,
Ocaq-ocaq olub sinəm.
Nədir hicran, nədir bu qəm,
Yanır sönməz közdə Xatun.
Qəmkeş:
Biz şairlər qəm övladı,
Şirin olur vüsal dadı.
Yanar ocaq, sönməz odu,
Alovlana köz də, Xatun.
Xatun:
Xatun eldən ar eyləyir,
Gen dünyasın dar eyləyir,
Yazıb sirrin car eyləyir,
Gəzir dildə, sözdə Xatun.
Qəmkeş:
Qəmkeş, olar köz ürəkdə,
Alovlana söz ürəkdə.
Haqq yaşasa düz ürəkdə,
Arzu gülər üzdə, Xatun.
Söz tamam oldu, məclisdə oturanlar qızın şerinə
heyran qaldılar. Dedilər şerindən görünür ki, onun bir
dərdi vardır. Qəmkeş dedi:
- Çox fikirli, xəyallı qızdır, nə sirdirsə şerləri elə
nikbindir.
Azaflı bu sözləri eşidəndə qəlbində rahatlıq tapa
bilmədi. O bütün gecə çimir eləmədi, Xatunun xəyalı ilə
səhəri açdı. Səhər durub əmisi oğluna dedi:
-İstisuya getməliyəm, gəl mənimlə bərabər gedək.
Qəzənfər ona maraqla baxdı. Azaflı dedi ki, yolda
sənə danışaram. Hər ikisi İstisuya yola düşdülər.
334
İndi sizə kimdən deyək Muğan qızı Xatundan.
Xatun bir neçə gün idi ki, anası ilə İstisuda dincəlməkdə
idi. Azaflının fikri, xəyalı ilə yaşayan Xatun bu gözəl
İstisu dağlarında da rahatlıq tapa bilmirdi. O istəyirdi ki,
Muğana qayıtsın, bəlkə Azaflıdan bir məktub gələ, bir
xəbər eşidə. Onun qəlbinə hakim kəsilən bu ülvi
məhəbbətin iztirabları elə bil duyğularını, fikirlərini də
əlindən almışdı. Elə hey deyirdi: «İlahi, cövrü-cəfa mənə
etsin itəm, təki ona bir xəta gəlməsin, mən onun hər
cəfasına dözərəm».
Bir an Xatunun qəlbindən bir həsrət, bir haray
qopdu, görək nə dedi:
Duman aldı bağlarımı,
Hardasan hayıma səs ver.
Şirin keçən cağlarımı,
Hardasan hayıma səs ver.
Təbli, ilhamlı cağımda,
Küsür söz də dodağımda.
Qoydun qəmlər qucağında,
Hardasan səsimə səs ver.
Xatun yandı gilə-gilə,
Yandı cismi, döndü külə.
Ayım, günüm dönüb ilə,
Hardasan hayıma səs ver.
Xatun belə pəjmurdə ikən onun pasibanı olan
Məryəm ana içəri girib dedi:
- Qızım, iki nəfər səni görmək istəyir.
Xatun örtüyünü alıb, başını örtüb qapıya çıxdı.
Gördü ki, aşıq libasında Yusif misallı bir oğlanla orta
335
yaşlı kişidir. Xatun onlara «buyurun» - dedi. Bu vaxt
Azaflının əmisi oğlu Xatuna yaxınlaşıb dedi: