çadır qurulub. Çox təəccübləndi. Əliyə dedi:
- Bu nə çadırdır bizim həyətdə? Görəsən nə
olubdur? Olmaya anamın başında bir iş var?
Hər ikisi evə yaxınlaşdı. Gördülər çadıra qırmızı
xələtlər bağlanıb. Azaflı özünü itirmiş halda həyətə girdi.
Bu vaxt ana onları gülə-gülə qarşıladı:
- Xoş gəlmisən, oğlum, yaxşı vaxtda gəlmisən.
Azaflı elə tutulmuşdu ki, cavab verə bilmədi, ancaq
onu deyə bildi ki, ana bu nə işdir mənim başıma gətirdin?
Anası dedi:
- Oğlum, de nə vaxta kimi gözləyəcəkdim? Gördüm
o yan-bu yan edirsən, mən də belə elədim. Gəlini
gətirmişəm, sabah toyundur. Oğlum, mən el içində rüsvay
ola bilməzdim.
Azaflı heç nə deyə bilmədi, çıxılmaz vəziyyətdə
qalmışdı. Nə edə bilərdi? Gözləri yaşla dolan Azaflı
376
heyrətə gəlmişdi. Bu vaxt Əli onun boynunu qucaqlayıb
dedi:
- Sakit ol, dostum, özünü ələ al, qismət belə imiş.
Azaflı dedi:
- Mən necə sakit olum? Anam məni məhv etdi.
Ürəyi od tutub yanan Azaflı görək nə dedi:
Gəl mənə qəm çəkmə deyən dostlarım,
Könlümün gülşəni solub, ağlaram.
Gözü yolda qaldı o mehri-mahın,
Məhəbbətim talan olub, ağlaram.
Şadlığım özgənin, qəm mənim oldu,
Talehin mürvəti, qəm qənim oldu.
Öz bəxtim, yığvalım düşmənim oldu,
Canımı qəm-hicran yorub, ağlaram.
Azaflıyam, həsrət qaldı mələyim,
Fəna getdi şirin arzu-diləyim,
Od tutub alışır, yanır ürəyim,
Gözlərim qan yaşla dolub, ağlaram.
Azaflının toyu heç bir toya bənzəmirdi. Onun
toyuna hər yerdən, hər mahaldan xanəndələr, şairlər,
aşıqlar gəlmişdilər.
Toya təşrif gətirən sənətkarlar hamısı bir-bir söz
deyib oxudular. Toyun duvaqqatmasını xahiş etdilər ki,
özü desin. Görək Azaflı bağlı qafiyə müxəmməsilə nə
dedi:
Talehimə belə yazdı,
Düşdü hicran, həsrət mənə.
Aşiq oldum sözlü-sazlı,
Həmdəm oldu möhnət mənə.
377
Ayağımdan fələk qazdı,
Əzab verdi zülmət mənə.
Heç bilmirəm qışdı, yazdı,
Hücum etdi afət mənə.
Veran qəlbim beymurazdı,
Çulğaladı dəhşət mənə.
Məhəbbətin peyman andı
Oldu tarmar, gətirmədi.
Aşıq ağlar sinə qandır,
Bəxtim şikar gətirmədi.
Ömrüm, günüm, canım yandı,
İlim bahar gətirmədi,
Həyat çarxım tərs dolandı,
Arzum nigar gətirmədi,
Yaralarım yaralandı,
Yox kimsədən ülfət mənə.
Leyli-Məcnun, Şirin-Fərhad,
Mən onlardan betər oldum.
Xumar-Sənan, Vərqa-Gülşad,
Kənanlardan betər oldum.
Əsli-Kərəm çəkdi fəryad,
Yananlardan betər oldum.
Sarı Aşıq o beymurad,
Amanlardan betər oldum.
Vurğun, Məftun oldumu şad,
Ondan düşdü qismət mənə.
Dünya, səndən nə kam aldım,
Can canandan ayrı düşdüm?
Şad könlümü daşa çaldım,
Din -imandan ayrı düşdüm.
Qəm dəryada tənha qaldım,
Mehribandan ayrı düşdüm.
378
Niskilimi oda sadım,
Şadimandan ayrı düşdüm.
Azaflıyam ağlar qaldım,
Yar olmadı qismət mana.
UŞAQ FOLKLORU
379
NAZLAMALAR
Səni verənə qurban olum,
Könül görənə qurban olum.
Mən demişdim xoruz ver,
Fərə verənə qurban olum.
Başına dönüm, döndərim,
Səni Şəkiyə göndərim,
Sən Şəkidən gələnəcən,
Özümü daşa döndərim.
Süd dibi, qatıq dibi,
Qadaların alsın bibi.
Süd yala, qatıq yala,
Qadaların alsın xala.
Öyüm-eşiyim, hədiyim,
Allahdan dilədiyim,
Qaraçıdan qapdığım,
Hax yolundan tapdığım.
Dəyirman altı qabax,
Yarpağı tabax-tabax.
Nəvəmə bir qız sevəcəm,
Uzunboy,açıx qabax.
Nənəsi qurban balasına,
Odunu yığsın şələsinə,
Gətisin versin nənəsinə,
Nənəsi də bir kökə salsın.
Pişiyim-pişiyim bağdəsər,
Eşiyə çıxma, yel əsər.
380
Taxçada pendir,
Qaç onu yendir.
Əmim oğlu sənmisən,
Sən məni bəyənmirsən?
Eləsinə gedərəm,
Sən onun nökərisən.
Əzizinəm əzəl sən,
Sən hər güldən təzəsən.
Allahdan arzum budu,
Tuppulu-tuppulu gəzəsən.
Qızım qızlar içində,
Əyrisi yox qıçında,
Qızıma elçi gələcək
Gələn ayın üçündə.
Ay balaca oğlan,
Bazarda tullan,
Qoy qızlar görsün,
Dərdindən ölsün.
Qızım, qızım
Qızlar ağası,
Başında var
Tomağacı.
Balam yaraşıqlıdı,
Qəndə bulaşıqlıdı.
Ay qara milçək,
Balamdan əl çək.
Əzizinəm əzəl sən,
Sən hər güldən təzəsən,
381
Allahdan arzum budu,
Tuppul-tuppul gəzəsən.
Balama qurban iki kişi,
Biri fəsəli, biri pişi.
Xoyluda Salman kişi,
Şadılıda Həvil kişi.
Xırmançı vurar qıçına,
Yıxılar arxın içinə.
Arxın içi çiçək olar,
Balam hamıdan göyçək olar.
Ağacın göyü, qadan alım,
Dibinin şöyü, qadan alım.
Gözümü sənə dikmişəm,
Tezcə böyü, qadan alım.
382
DÜZGÜLƏR
BİBİLİ QOZ
Bibili qoz, ay bibili qoz,
Nənəm gətdi iki qoz,
Biri ala, biri boz.
Mindim bozun boynuna.
Getdim Urum yoluna,
Urum yolu dərbədər,
İçində meymun gəzər.
Meymunları ürkütdüm,
Qulaqlarını qırpıtdım.
Yolda gəzən xocalar,
Vurdu qolum qırıldı.
Qolum qazanda qaynar,
Oğlaq yanımda oynar.
Oğlağı vurdum yerə,
Yer mənə yemlik verdi.
Yemliyi verdim tata,
Tat mənə darı verdi.
Darını verdim quşa,
Quş mənə qanad verdi.
Qanaddandım uçmağa,
Haqq qapısın açmağa.
Haqq qapısı açıqdı,
İçi dolu palçıxdı.
383
A NƏRGİZƏ, NƏRGİZƏ
A Nərgizə, Nərgizə,
Bir qaşıq götür,
Gəl bizə,
Biznən gedək Tiflisə.
Tiflis yolu bağlıdı,
Nənəmin gözü yağlıdı.
Nənəm qaymaq çalanda
Bir pişik başını buladı.
-A pişik, kimin pişiyisən?
-Həsən bəyin pişiyiyəm.
-Həsən bəyin nəyi var?
-Bir pota inəyi var.
Daram-duram toy gedir.
İçində fayton gedir.
Birində əmim qızı,
Birində dayım qızı,
Birində də rus qızı,
Yanaqları qırmızı.
GET BABADAN PUL ISTƏ
Get babadan pul istə!
Baba dedi:
-Yoxumdu.
- Get nənədən pul istə!
Nənə dedi:
- Yoxumdu.
- Get əmidən pul istə!
Əmi dedi:
-Yoxumdu.
- Get bibidən pul istə!
384
Bibi dedi:
-Yoxumdu.
Get gombuldan pul istə!
Gombul dedi:
-Yoxumdu.
Gombulu partlatdılar,
Zeynəbi oynatdılar.
A SARA XALA
A Sara xala,
Təndiri qala,
Ərin qapıdan girəndə,