Bədnəzərin paltarından, ayaqqabısının içindən xəlvətcə
kəsərlər. Gedəndən sonra yandırarlar.
Təndir başında bir tikə isti çörək kəsməlisən. Yoxsa
evin bin-bərəkəti qaçar.
Ulduz axanda kimsə ölər.
Qəfildən tufan qopsa, demək hardasa nahaq qan
tökülüb.
Küt yeyən pullanar.
Çörək tikəsinə and içilərsə, onu yemək olmaz.
Yanan ocağa su tökmək günahdı.
Ehsanı ən azı yeddi atanın uşağı yeməsə, qəbula
keçməz.
Ehsan paylayana deyərlər: «Allah qəbul eyləsin!,
Ehsanında olsun!»
41
Savab işlər Allaha agahdı. Hər saat dilə gətirməzlər.
Deyəndə də belə deyərlər: «Allah ovsanatdan çıxartmasın!»
Yas yerindən gələn əl yaylığını içəri gətirməzlər.
Yuyub sərərlər.
Can verən adam ölümqabağı halallıq almasa, əzab
çəkər.
Nəzir-niyazınan tapılan uşağı niyyət eyləyib yeddi
qapı diləndirərlər.
Ağac bar gətirməyəndə onu qorxuzarlar. Baltanın küpü
ilə vurub deyərlər: «Bu il də bar verməsən, səni
kəsəcəyəm». Belədə ağac qorxar.
İlin axır çərşənbəsində öz ocağında olmayan, yeddi
bayramı qıraq yerdə keçirər.
İlk dəfə yatdığın evdə nə yuxu görsən, çin olar.
Ananın qarğışı balaya keçməz. Süd qoymur.
Pişik əl-üzünü yuyarsa, qonaq gələcək.
Uzanan adamın üstündən addamaq olmaz. Ağırlığın
üstünə tökülər. Keçən adam dala qayıtmalıdır.
Qızın üstünə ağ sap yapışsa, dalınca ağ oğlan düşəcək.
Qara sap yapışsa, qara.
Şər vaxtı balatı, çalası verməzlər.
Pulu sona kimi xərçləməzlər, kisədibi saxlayarlar.
Gəlin bəy evində zehə baxarsa, qaynanası ölər.
Toy günü gəlinin qucağına oğlan uşağı qoysalar, onda
ilk uşağı oğlan olar.
Uşağın ilk dişi çıxanda diş hədiyi bişirirlər. Qapı-qapı
paylayırlar.
Uşaq süd dişini dəyişəndə dişini siçan deşiyinə atar,
deyər: «Balta dişimi sənə verdim, inci dişini mənə ver».
Göz dəymiş adamın altında üzərlik yandırarlar.
Nəzər toxunmuş adamın başına duz hərləyərlər. Həmin
duzu ocağa atıb yandırarlar, ad çəkərlər.
Bədnəzərdən qorunmaq üçün dağdağan düzəldərlər.
Dağdağanın üstünə göz kimi nöqtələrlə dağ basarlar.
42
Nehrə çalxayanda altına dairəvi cızıq çəkər, dairənin
ortasına kəsər (balta, dəhrə, bıçaq və s.) qoyarlar.
İki qızın arasından keçən şərə düşər.
Ocaq başında, su üstündə elənən qarğış daha tez tutur.
Hər saat and içməzlər. Andın iki başı olar.
Xaş bişirəndə iki adam ayrı-ayrılıqda gözün yağını
yesə, öc düşər. Yola getməyən adama deyərlər: «Mənnən
göz yağı yeyibsən?».
Uşağın üzü nurdu. Uşağın üzünə tüpürmək günah
sayılır.
Qız uşağının yanında hər sözü danışmazlar. Onda abır-
həyası tökülər, sırtılar.
Qonaq gəlməmiş ruzusu gələr.
Sonsuz adamın gözü dar olar.
Qabın sınması xata - balanın sovuşmasıdır.
Toy günü gəlinin ayağı altına qız evindən götürülmüş
boşqab qoyarlar. Gəlin həmin boşqabı təpiyi ilə sındırar.
Xəstə üstünə gedəndə deyərlər: «Yastığın yüngül
olsun!», «Allah şəfanı versin!»
Xəstə üstünə, körpə uşaqlı evə əliboş getməzlər.
Evin binəsinə pul səpərlər.
Toy günü gəlinin çamadanına yaylıq-corab, şirin çörək
qoyarlar.
Nişan şirnisi yeyən qız tezliklə nişanlanar.
Yuxuda palaz görmək uzaq səfərə çıxmaqdı.
Gözdən öpməzlər. Onda adam ayrı düşər.
Sağ əlin içi qaşınarsa, pul gələcək. Sol əlin içi
qaşınarsa, pul gedəcək.
Bostana göz dəyməsin deyə düz ortadan ağac basdırıb,
it kəlləsi asarlar.
Düyünün qulfallahı var. Ona görə də düyünü yerə
tökmək günahdır.
Uşağın başında ağ tük varsa, dövlətli olacaq deyərlər.
Ağ tük dövlət tüküdür.
43
Üzərliyi xoruz səsi eşidilməyən yerdən yığarlar.
Qoz, əncir ağacının altında yatmazlar. Kim yatsa
vurğun vurar.
Bir adam başqasının yanında gərnəşərsə, öz sinəsinə
vurmalıdır. Yoxsa ağırlığı yanındakının sinəsinə düşər.
Kim qabında yemək saxlasa, nişanlısı çirkin olar.
Qazan dibi qartdayanın toyunda qar yağar.
Dərman verməyin düşər-düşməzi olar. Birinə dərman
vermək istəyəndə gərək şirinlik alasan.
Su içəndə ilan da adamı vurmaz.
Sınıq qabı, güzgünü evdə saxlamazlar.
İşləyən adama deyərlər: Yorulmayasan, Allah xeyir
versin!
Bazara çıxana deyərlər: Bazar olsun!
Əli yüngül adam siftə eləsə, mal tez satılar.
Ayağı ağır adam qabağına çıxsa, işin rast gətirməz.
Uğura çıxana deyərlər: «Uğur olsun!», «Uğruna
xeyir!», «Sağ gedib, salamat gələsən!»
Yuxuda meyvə görmək bin-bərəkətdi. Təkcə üzümdən
başqa.
Saçın tökülməsi, başın qırxılması azar-bezardan
qurtarmaqdır.
Deyirlər duş dəyişikdir. Yəni yuxuların çoxu tərsinə
yozulur.
Yuxuda qaraçuxa arxadı.
Yuxuda palaz, sap, parça, xalça görmək yoldur.
Yuxuda papaq görmək ucalıqdı.
At görmək muraddı.
Yuxuda corab, ayaqqabı görmək darlıqdı.
Yuxuda çılpaq qalmaq dərd-sərdən azad olmaqdır.
Yuxuda qapının açılması darlıqdan xilas olmaqdır.
Qoyunu saymazlar. Saysan azalar.
44
Evin damında bayquş ulaması nəhs əlamətdir. Əgər
ulasa, qabağına duz-çörəklə çıxıb, duz-çörəyə and verərlər
ki, çıx get.
Qarğa qarıldaması həm yaxşı, həm də pis xəbər ola
bilər. Qarğaya deyərlər: «Qara qarğa, xoş xəbər de, sənə acı
bağırsaq ataram».
Sağsağan xeyir xəbərdir.
Qızılgül, alma, nar, armud, tut dilək ağacıdı. Dilək
diləyəndə onların dibində diləyərlər.
Süfrə müqəddəsdi. Süfrənin üstündən adlamazlar.
Adlayası olsan gərək deyəsən: «Süfrə, məni bağışla!»
Çörəyi kəsməmişdən «bismillah» deyərlər.
Yeyib doyduqdan sonra deyərlər: «Allah, şükür, sən
yetir! Ruzumuzu bol elə»!
Ağacın çox bar gətirməsi nəsh əlamətdi. Kiminsə
başını yeyəcək. Onda gərək nəzir çıxasan.
Un çuvalının üstündə oturmazlar. Bərəkəti qaçar.
Çörəkdən danışanda deyərlər: «Bərəkətinə qurban
olum»!
Dar vaxtı ev süpürməzlər.
Hamilə qadın qəbir üstünə getməz.
Böyüyün yanında uşağı danlamazlar, döyməzlər. Bu,
böyüyə hörmətsizlikdi. Onda deyərlər: «Səni qurban olasan
yanında-kına!»
Qonaq Allah qonağıdı. Qonaqlı evin ruzi-bərəkəti
əksilməz.
Əl və ayaq dırnağı bir vaxtda kəsilsə, toyla vay
qovuşar.
Uşağı süpürgə ilə vursan, tez-tez xəstələnər.
Boynu çökək adam xain olar.
Yuxuda göyərçin görən qıza elçi gələr.
Boylu qadın yuxuda qızıl üzük görsə, qızı olar.