Doğranmış keşniş, duz, istiot vururlar. Süfrəyə sarımsaq-
qatıqla verirlər. Soyuqdəymə hallarında ən yaxşı dərman
sayılır. El arasında deyirlər: «Ölü yesə dirilər».
HOPBACA
Südlə bişirilən xörəklərdəndir. Əriştəni kəsib
qovururlar. Bişmiş südün içinə tökürlər. Süd əriştənin
canına hopur. Bişmişin adı da buradan götürülüb. Hazır
450
olana yaxın duz və sarıkök əlavə edir, üstünə yağ tökürlər.
Hopbacanı azca düyü qatmaqla da bişirmək olar. Süfrəyə
verəndə şəkər tozu səpilir.
FİRNİ
Düyünü arıtlayıb yuyurlar, sonra qurudub əl
kirkirəsində yarma kimi əzirlər. Hazırlanmış unu camış
südünün içinə töküb qaynadırlar. Düşənə yaxın şəkər tozu
və gülab qatılır.
SƏMƏNİ HALVASI
Buğda təmizlənir, cücərdilir. Cücərtilər
həvəngdəstədə, yaxud daşla əzilir. Torbalara tökülüb
sıxılır. Buğdanın şirəsi tiyanlara tökülüb qaynadılır.
Səməni halvası çətin hazırlanan və gec başa gələn xörək
olduğundan bu işi tək görməzlər. Halvanı əksər hallarda
kişilər çalırlar.
SÜLFÜLLÜ
Sülfüllü çox zaman qaxac ətdən hazırlanır. Qaxac
olmayanda təzə ət də götürmək olar. Əvvəlcə yağlı,
sümüklü əti soğanla bişirirlər. Sülfüllü xəmiri oxlov
formada yuvarlanır. Bıçaqla kəsilir, araları açılıb
qaynanmış duzlu suya tökülür. Qaynatdıqdan sonra
süzülür. Üstünə sarımsaq-qatıq və əvvəlcədən hazırlanmış
ət, suyu ilə birlikdə əlavə edilir.
451
QOVUT
Buğdanı arıtlayıb qovururlar. Qovurğanı kirkirədə
çəkib ələyirlər. İrisi ayrı olur, xırdası ayrı.
Qovut ununu şərbətin içində çalırlar. Halvaya
bənzər kütlə alınır. Əsasən Xıdır Nəbi bayramında
hazırlanır. Çox tamlıdı.
HƏDİK
Buğdanı, qarğıdalını ayrı-ayrı bişirirlər. İri qazana
doldururlar. Üstünə lobya və umac töküb yenidən
qaynadırlar. Bişənə yaxın qoz ləpəsi tökürlər.
Bəzi hallarda hədik qazanına hazır baş –ayaq da
salırlar. Hamısı birlikdə həl bişir.
Hədiyi çox vaxt diş çıxaran körpə uşaqların adına
asırlar. Buna diş hədiyi deyilir. Diş hədiyini qonum-
qonşuya paylayırlar.
ƏVƏLİK AŞI
Əvəlik aşı da xalq təbabətində dərman kimi
işlədilir.
Əvəlik aşı üçün götürülmüş düyü yuyulmur. Əgər
yuyulsa, müalicəvi əhəmiyyətini itirər.
Xırda-xırda doğranmış soğan azca yağda qızardılır.
Bu xörək əsasən mədəsi pozulmuş xəstələr üçün nəzərdə
tutulduğundan yağı az işlədirlər. Qızarmış soğana su əlavə
edib qaynadırlar. Doğranıb isti suda yuyulmuş əvəlik və
düyü qazana tökülüb qatılaşana qədər qaynadılır, istiot və
duz vurulur.
452
BALIQ LƏVƏNGİSİ
Balıq bütöv təmizlənir, içərisi çıxarılır. Bir dəstə
şüyüd, bir dəstə keşniş doğranır, halqa-halqa kəsilmiş bir
limon, az miqdarda qoz, şabalıd, duz və istiot
qarışdırılaraq balığın içinə qoyulur. Sonra qazana iki
stəkan su tökülür. Hazırlanmış balıq buxarda bişirilir,
süfrəyə nartaşa ilə verilir.
SÖYLƏYƏNLƏR HAQQINDA
MƏLUMAT
453
ALQIŞ VƏ DUALAR
Quliyeva Gülüstan İsa qızı (77 yaş) - Goranboy rayonu,
Qaradağlı kəndi; Məmmədova Hürü İsa qızı (70 yaş) –
Goranboy rayonu, Dəliməmmədli şəhəri; Həsənova
Məsmə Cəfər qızı (72 yaş) – Gəncə şəhəri; Qasımova Pəri
Əkbər qızı (75 yaş) – Goranboy rayonu, Qırıxlı kəndi;
Nağıyeva Maya Bahan qızı (73 yaş) – Gəncə şəhəri;
Məmmədova Gülaf Vəli qızı (60 yaş) - Daşkəsən rayonu;
Hüseynova Nərgiz Hacı qızı (62 yaş) – Gəncə şəhəri;
Hacıyeva Tərlan Nəcəf qızı (81 yaş) – Gəncə şəhəri.
QARĞIŞLAR
Mahmudov Əziz Bəylər oğlu (68 yaş) – Gəncə şəhəri;
Hüseynova Səltənət Əli qızı (63 yaş) – Gəncə şəhəri;
İmanova Tərlan Əbduləli qızı (70 yaş) – Daşkəsən
rayonu, Kollu kəndi; Orucova Gülgəz Hüseynqulu qızı
(95 yaş) – Goranboy rayonu, Qaradağlı kəndi; Zeynalova
Tərifə Məmməd qızı (70 yaş) - Goranboy rayonu,
Qaradağlı kəndi.
ANDLAR
Əmrahova Fatma Müseyib qızı (71 yaş) – Goranboy
rayonu, Qarapirimli kəndi; Quliyeva Durnatel Zaman qızı
(52 yaş) – Goranboy rayonu, Qaradağlı kəndi; İsmayılova
Leyla Hüseyn qızı (51 yaş) – Gəncə şəhəri; Bayramova
Sədaqət Vəli qızı (52 yaş) – Goranboy rayonu, Xoylu
kəndi.
TAPŞIRMALAR
454
Hüseynova Nərgiz Hacı qızı (62 yaş)- Gəncə şəhəri;
Quliyeva Viladə Zaman qızı (45 yaş) – Gəncə şəhəri;
Hüseynova Vüsalə Cəbrayıl qızı (28 yaş) – Gəncə şəhəri.
İNAMLAR
Həsənova Həmayə Əli qızı (67 yaş) - Gəncə şəhəri;
Alıyeva Xəzəl Usuf qızı (72 yaş) - Goranboy rayonu,
Qaradağlı kəndi; Məmmədova Mətanət Qəşəm qızı (40
yaş) - Goranboy rayonu, Dəliməmmədli şəhəri.
ATALAR SÖZÜ VƏ MƏSƏLLƏR
Həsənova Həmayə Əli qızı (67 yaş) – Gəncə şəhəri;
Quliyeva Şəhla Nəriman qızı (30 yaş) – Gəncə şəhəri;
Namazova Yavər Xəlil qızı (41 yaş)- Gəncə şəhəri;
Məmmədov Qəşəm Ələkbər oğlu (70 yaş) – Goranboy
rayonu, Dəliməmmədli şəhəri; Museyibov Ağakişi
Zaman oğlu (50 yaş) - Goranboy rayonu, Qaradağlı kəndi;
Hüseynov Cəbrayıl Hacıbaba oğlu (67 yaş) – Gəncə
şəhəri;
Zeynalzadə İsrayıl Məmmədhəsən oğlu (91 yaş) – Gəncə
şəhəri.
MÖVSÜM VƏ MƏRASİM NƏĞMƏLƏRİ
İmamverdiyeva Həqiqət Cəfər qızı (70 yaş) - Daşkəsən
şəhəri; Məmmədova Gözəl Məmmədtağı qızı (63 yaş) -
Goranboy rayonu, Qaradağlı kəndi; Həsənova Məsmə
Cəfər qızı (72 yaş) – Gəncə şəhəri; Quliyeva Gülüstan İsa
qızı (77 yaş) - Goranboy rayonu, Qaradağlı kəndi;
Quliyeva Gülsüm Mustafa qızı (80 yaş) – Goranboy
rayonu, Xoylu kəndi; Baratzadə Nərminə Zülfüqar qızı
(46 yaş) – Gəncə şəhəri; Mirzəyeva Səmayə Həsən qızı
455
(76 yaş) – Gəncə şəhəri; Məmmədova Süsənbər Əsəd qızı