yaş) – Gəncə şəhəri; Hüseynova Afət Cəbrayıl qızı (31
yaş) – Gəncə şəhəri; Quliyeva Şəhla Nəriman qızı (30
yaş) – Gəncə şəhəri; Baratzadə Nəcibə Zülfüqar qızı (48
yaş) - Gəncə şəhəri; HacıyevaYaqut Mustafa qızı (61
yaş) – Gəncə şəhəri; Baratzadə Nərminə Zülfüqar qızı (46
yaş) – Gəncə şəhəri; Əliyeva Sakit Həsən qızı (90 yaş) –
Gəncə şəhəri; Hacıyeva Roza Mustafa qızı (60 yaş) –
Gəncə şəhəri; Bədəlova Ramilə Hidayət qızı (54 yaş) -
Gəncə şəhəri; Məmmədova Süsənbər Əsəd qızı (64 yaş) -
Gəncə şəhəri; Əhmədova Əskinaz Heydər qızı (43 yaş) -
Gəncə şəhəri; Qasımova Şöhrət İmran qızı (50 yaş) –
Gəncə şəhəri; Mirzəyeva Səmayə Həsən qızı (76 yaş) -
Gəncə şəhəri.
465
LÜĞƏT
GƏNCƏ DIALEKTI
A
Afat – bəla
Ağzını aramaq – fikrini öyrənmək
Ağzını boza vermək – süründürmək, azdırmaq
Ağızdaşmaq – deyişmək, dalaşmaq
Ağırsımaq – xarab olmaq
Ağıl – tövlə
Ala itdən manşır – məşhur
Ala-ula – alaq otu
Alışma eləmək – pay bölmək
Alımını vermək – cvabını vermək
Ası –Allahına şükür etməyən
Ayaxçı – toyda ora-bura buyrulan
Ayağının altına daş qoymaq – qudurtmaq
B
Barı – divar
Basməmmədi – tələm-tələsik (iş)
Basırıq – çox adam olan yer
Başına corab hörmək – aldatmaq
Bayat – köhnə (çörək, yemək və s.)
Bedava (dərd) – əlacsız (dərd)
Beyşüur – şüursuz
Bir xışma – bir ovuc
Bişmiş – xörək
466
Burunlamaq – bəyənməmək
Bir yan ovcu – bir ovuc
Buyruq qulu – köməkçi
Buxarı – evin yuxarı başında tikilmiş ocaq yeri
C
Cantarax – kök
Canına sinmək – ürəyinə yataq
Cezvasını qatmaq – cəzalandırmaq
Cəleyvətən olmaq – qürbətə getmək
Cığal – oyun qaydalarını pozan, sözün üstündə durmayan
Cılxa – xalis
Cırtdalanqoz – tez özündən çıxan
Cıvraq – diribaş
Cuyux – duru, boş (xəmir, palçıq və s.)
Cuyulmaq – boşalmaq
Ç
Çoymaq – qaçmaq, yüyürmək, vurnuxmaq
Çoystan - daxma
Çarçoy – iri şal
Çaxçax – taxta hasar
Çəmini bilmək – yolunu, səmtini bilmək
Çəkiyə aparmaq – aldatmaq
Çərlətmək – bezmək
Çəfləşmək – sözü düz gəlməmək
Çəlləşmək – çalışmaq
Çıtızmaq – işarə etmək, eşitdirmək
Çimir eləmək – yuxusunu almaq
D
Davanını qaldırmaq – bahalandırmaq
467
Dama dirək – uca boylu (adam)
Dambat – yekəxana
Davanına tüpürmək – qaçmaq
Dalmınmaq – az-maz yemək
Dadanmaq – öyrənmək, adət etmək
Danqaz – quru, boş (danqaz irəmə). Məs. Keçəl danqazın
haqqı!
Daşqa – eşşək arabası
Damarrı – çox, güclü
Dəfə daraq – çoxlu əşya
Dəbbələmək – fikrindən dönmək
Dənnəmək – yığmaq, seçmək
Dərvayında olmaq – maraqlanmaq, məşğul olmaq
Dıra-dıra vermək – əziyyət vermək
Dılğır – yaramaz
Dirəşmək – ayağını yerə dirəmək
Dinşəmək – xəlvət qulaq asmaq
Dişləmə (çay) – qəndlə içilən çay
Dölmə – dalan
E
Eryəti - gülünc, yarımçıq
Eymə – dağda içinə qatıq doldururlar (qoyun qarnı)
Eymənməmək – qorxmaq
Ə
Əfçi – xırdaçı zəhlətökən
Ələmanda qalmaq – möhtac qalmaq
F
Fısıllıq – otluq, kolluq
468
G
Girrəmək – dolandırmaq, başını saxlamaq
Godambıl – acgöz
Guluf – suyun keçdiyi yer
Güzən – payız yunu
H
Hambala – evin üstünü örtmək üçün qoyulan tir
Həvəkdəstə – ədviyyat döymək üçün alət
Hırraxana – avara adamlarla dolu yer
Höyüş – nəm, yaş, sulu
Hörtdəmək – içmək
Hüt-hüt adam – tələsən, tez-tez danışan adam
X
Xamralı – təndirdə bişən çörək növü
Xamırramaq – təmbəlləşmək
Xas – çərşənbə axşamı
Xaşal – yekəqarın
Xosunlaşmaq – xəlvət danışmaq
Xorramaq – bəyənməmək
İ
İdimsiz – səliqəsiz, kifir
İfləmə - dəli
İrəzə – cəftə
İsrif – qənaət
İtdən bir əppək borc almaq – müflisləşmək
469
İt əlindən əppək almır – pis günə düşmək
İyəşmək – bəhs eləmək
K
Kahal – az qanan
Kəf gəlmək – aldatmaq
Kərki – kiçik toxa
Küz – quzu damı
Q
Qavarmaq – söz qaytarmaq
Qafsımaq – zorla almaq, qoparmaq
Qancalmaq - hədsiz arıqlamaq
Qantarqa – cilov
Qarnöylü – dərd çəkən
Qart – çox qocalmış
Qaz qatığı çaldırmaq – boğaza yığmaq
Qərəl – ölçü
Qıdır-qıdır – yavaş-yavaş (danışmaq)
Qını-qını döymək – istəmək
Qımçırramaq – tullamaq
Qırım – fikir
Qırıldatmaq – yerli-yersiz danışmaq
Qırıldatmaq – ədəbsiz, forslu (atalar sözü: Qara qırravaz
olar)
Qılvız - yaltaq, ikiüzlü
Qırdıqaşdı – etibarsız
Qırmızı adam – hər sözü üzə deyən
Qoşdamaq iki əllə qarışdırmaq (xəmiri)
Quloyşa – yaltaq, ikiüzlü
L
470
Las - bir tərəfdən kəsmək, götürmək
Ləlöyün – görməmişlik edən, tamahkar
Ləpik – yastı çay daşı
Lırt – kök, tənbəl adam
Lığırt – tənbəl adam
Lijimsiz – pinti, səliqəsiz
Lopa – iki mənada işlənir: 1) Məşəl , 2) Hirs, acıq, qəzəb.
M
Məzəndə – malın qiyməti
Müftə – müsəlləh – pulsuz
N
Nay – sadəlöv, deyən-gülən adam (nay həm də çalğı aləti
adıdır)
Nasrannı – tərs adam
Naxıs (iş) – xoşagəlməz (iş)
Neyvət – kifir
Nənuz gəlibsən – nəyə gəlibsən, nə yaxşı gəlibsən
Nırx – bazarda mala qoyulan qiymət
Noxsat – pis iş görmək
O
Oğursaq quzu – yetim quzu (Oğurluqla başqa qoyunu
əmən quzu)
Ö
Öy – ev
Öyə – ögey
Öyrəli (öyünəri) – bir neçə gün qabaq
471
P
Pezəvəngi – yekəpər adam
Pazax – çox arıq heyvanın əti
Pırtıx söz – yersiz söz
Pıxmaq – bezmək
Pompulu – başı kəkilli toyuq
Pompuş – kök, bəzəkli
Porumaq – çürümək (meyvə)
Porsuxmaq – tutulmaq, özünü itirmək
Poralamaq – ört-basır etmək
Püfə – taxıl döyüləndə çıxan yumşaq hissə, samanın
xırdası
S
Sarısını uddmaq – qorxmaq
Sefillənmək - avara-avara gəzmək
Sərənəsi yatmaq – hirsi soyumaq