devdən. Bu devlər beş qardaşıydılar. Növbəynən gəlib bunnar
bişirən yeməyi yeyərdilər. Öydəki qardaşlar nə qədər
gözlüyürsə, görürlər gedən qardaş gəlib çıxmır. Yaman
şübhələnirlər. Bilirlər ki, bu işdə nəysə başqa bir şey var. Tez
devin biri yolu alıb əlinə, bir göz qırpımında yetişir komaya.
Gəlib qazana boylanır. Nə görsə yaxşıdır. Görür heç yemək-
zad asılmayıb. Qazan bomboşdur. Əməlli-başlı hirslənir. Elə
qanrıldığını görür. Məhəmməd qılıncı nətər endirirsə, devin sağ
çiynini yaralayır. Dev bağıra-bağıra qaçır. Məhəmməd ta uzağa
da getmir. Elə oralardan ov ovluyub gəlir. Qazan asır. Yemək
bişirir. Ova gedənlər genə əlləri ətəklərindən uzun gəlirlər.
Məhəmməd gülüb deyir:
- Xeyir ola, dördünüzdən biriniz bir dovşan da
vuranmadız?
Yoldaşları başlarını aşağı dikib dinmirlər. Məhəmməd
süfrə salıb yeməyi çəkir. Oturub ağız ləzzəti ilə yeyirlər. Allaha
dönə-dönə şükr eliyirlər. Amma ürəklərində Məhəmmədə
yaman paxıllıq eliyib deyinirlər. Məhəmmədin devə qalib
gəlməsinə dözənmirlər. Özlərini birtəhər cilovlayıb yuxuya
gedirlər. Səhər tezdən Məhəmməd onnarı oyadır. Deyir ki, biz
ta burda qalanmarıq. Devi axtarıb tapmalıyıq.
Bu sözdən hamısı yaman utanır. Xəcalətdən başlarını
aşağı dikirlər. Məhəmməd onnarı düz aparır devi basdırdığı
44
yerə. Torpağı qazıb devi çıxardır. Üzünü yoldaşlarına tutub
deyir:
- Hə, buydu sizin başınızın, dizinizin, qarnınızın ağrısı.
Böyükbəyin də qızdırması. Heç utanmırsız. Mənnən bunu
gizlətdiyinizə görə. Bə mən hansı günə qalmışam. Həmişə
sirrimi sizə açmırdımmı?
Dağsaxlayan Meşəseyrəldənə, Meşəseyrəldən Kəl-
döyüşdürənə, Kəldöyüşdürən də Böyükbəyə baxıb girməyə yer
axtarırlar. Məhəmməd genə dillənir:
- Olan olub, keçən keçib. İnnən sonra qoymuyaq ki,
aramızdan su keçsin.
Hamısı sevinib başlarını tərpədirlər. Başlıyırlar devin
qanının izi ilə getməyə. Gethaget, gethaget gəlib çıxırlar bir
quyunun başına. Məhəmməd quyuya boylanıb deyir:
- Hə, dostlarım, məni sallayın quyuya.
Məhəmmədin belinə kəndir bağlayıb quyuya sallayırlar.
Məhəmməd quyuya düşə-düşə deyir ki, nə vaxt kəndiri dartsam
məni yuxarı çəkərsiz.
Nə başınızı ağrıdım. Beləcə Məhəmməd gəlib çatır
quyunun dibinə. Kəndiri belindən açır. Başlıyır quyunun
içiynən getməyə. Bir xeyli gedəndən sonra nə görsə yaxşıdır.
Görür qabağında bir gözəl oturub ki, gözəl nə gözəl. Ta yemə,
içmə xətti-xalına, gül camalına tamaşa elə. Dizinə də eybəcər
bir dev başını qoyub yatıb. Qız Məhəmmədi görən kimi
dillənir:
- Ey igid, burada neyniyirsən? Hələ ki, dev oyanmıyıb,
tez qaç, canını qurtar.
Məhəmməd əlüstü soruşur:
- Ey gözəl, de görüm neçə nəfərsiz?
Qız deyir:
- İgid, biz dörd bacıyıq. Neçə aydır ki, burdayıq. Devlər
bizi oğurlayıb. Özləri də beş qardaşdırlar. Biri neçə gündü yoxa
çıxıb. Xəbər-ətər yoxdu. Biri də çiynindən yaralıdır. Dünən də
45
cinnər padşahının qızı Dünya xanımı gətiriblər. O yazıq da
axırıncı otaqda əsirdi.
Məhəmməd Dünya xanımın adını eşidib yaman söyünür.
Qılıncını çıxarıb başlıyır devin ayağını qılıncın ucuyla oymağa.
Dev donquldanır:
- Bu çibinlərin əlinnən gözümüzün acısını da alammırıq.
Bunu deyib dev gözünü açır. Qabağında bir oğlan görüb
heyrətlənir. Ayağa qalxıb Məhəmmədin üstünə atılır.
Məhəmməd devi elə göydəcə iki parça eləyib yerə sərir. Keçir
o biri otağa. Görür burada da bir qız əyləşib. Qız nə qız… Elə
bil Allah-təala bütün gözəllikləri bu gözələ verib. Bu qızın
dizinə də dev başını qoyub yatıb. Məhəmməd genə qılıncının
ucuynan başlıyır devin ayağını oymağa. Dev donquldanıb
gözünü açır. Qabağında bəni-adəmi görüb üstünə şığıyır.
Məhəmməd bunu da cəhənnəmə vasil eliyib, o birsi otağa
keçir. Genə matı-qutu quruyur. Öz-özünə deyir, elə bil
dünyadakı bütün gözəllər burdadır. Bu otaqda da bir gözəl
oturur ki, yemə, içmə xətti-xalına, gül camalına tamaşa elə.
Bunun da dizində bir div köpüb qalıb. Məhəmməd yaxınlaşıb
devi oyadır. Dev qabağında insan görüb yaman təəccüblənir.
Elə özünü onun üstünə atdığını görür. Məhəmməd bu devi də
parçalayıb keçir o birsi otağa. Görür çiynindən yaraladığı dev
zarıya-zarıya başını qoyub gözəllər gözəli bir qızın dizlərinə.
Qız da ki, nə qız… Məhəmməd qabağa gəlib devi oyadır. Dev
Məhəmmədi görən kimi gözləri buğda yemiş dananın gözünə
dönür. Şığıyır Məhəmmədin üstünə. Məhəmməd, eləmə
tənbəllik, bu devi də cəhənnəmə göndərib, axırıncı otağa keçir.
Görür budu Dünya xanım saçlarından asılıb qalıb. Məhəmməd
tez özünü yetirib Dünya xanımı xilas eləyir. Dünya xanım da
Dünya xanım olur ha… Elə bil Xudavəndi-aləm nə gözəllik
varsa, bu xanıma bəxş eliyib. Ta aya deyir sən çıxma, mən
çıxım, günə deyir sən çıxma, mən çıxım...
Uzun sözün qısası, Məhəmməd Dünya xanımı da, dörd
gözəli də götürüb gəlir quyunun dibinə. Başlıyır kəndiri də
46
bağlıyıb bir-bir gözəlləri çıxartmağa. Elə ki, dörd gözəl yuxarı
çıxır, növbə gəlib çatır Dünya xanıma. Dünya xanım
Məhəmmədə üzün tutub deyir:
- Məhəmməd, gəl kəndiri əvvəl öz belinə bağla. Qoy səni
çəksinlər. Burda axıra qalsan yoldaşların kəndiri kəsəcəklər.
Sən də ömürlük quyunun dibində qalassan. Bax sözümü
qulaqardına vurma. Havayı yerə cinlər padşahının qızı döyüləm
ey... Mənim də bir bildiyim var deyə deyirəm.
Məhəmməd Dünya xanıma qulaq asıb öz bildiyini eləyir.
Kəndiri onun belinə bağlıyıb ipi dartır. Yuxarıdakılar
başlıyırlar Dünya xanımı çəkməyə. Elə ki, Dünya xanım yuxarı
çıxır, Böyükbəy yaman söyünür. Huşu başından çıxıb yıxılır
yerə. Dünya xanım özünü yetirib başlıyır Böyükbəyi oyatmağa.
Qoy bunnar burda qalsın. Sizə kimdən xəbər verim.
Dağsaxlayan, Meşəseyrəldən və bir də Kəldöyüşdürəndən.
Onnar Məhəmmədin qarasıncan yaman deyinirlər. Deyirlər ki,
biz pəhlivan ola-ola o boyda devlərə Məhəmməd qalib gəldi.
İndi quyudan çıxsa el-aləm onun qəhrəmanlığından danışacaq.
Bizim də kitabımız bağlanacaq. Yaxşısı budu elə Məhəmmədi
qoyaq quyuda. Qızları da özümüznən aparaq. Hamı elə bilsin
ki, devləri biz öldürmüşük.
Belə də eliyirlər. Məhəmmədin ipini kəsib sonra da
Böyükbəyin əl-ayağını bağlayırlar. Qızların beşini də götürüb