Ölüncə heç kəsə yetirməz xəta,
Düşən yerdə xeyir verər elata,
Onun arxasından qaşma, dünyada.
Söylənir Nəcəfin sözü adınan,
Arif məclisində hər isbatınan,
Bir dost sənnən olsa, sözü yadınan,
Onu düşmənindən seşmə dünyada.
BISAVAD TEYMUR
Əhmədov Teymur Əsgər oğlu (Bisavad Teymur) 1903-cü
ildə Goranboy rayonunun Tapqaraqoyunlu kəndində anadan
olmuşdur.
Zəngin yaradıcılıq irsi qoyub gedən Bisavad Teymurun
şerləri bu gün də dillər əzbəridir.
YATIR
Yaxınlaşdım bir məzarın daşına,
Görüm kimdi, burda nə vaxtdan yatır.
Heyrət etdim tarix çatmır yaşına,
O vaxtdan keçibdir min zaman yatır.
Bir səda eşitdim: Qafil, bir dayan,
Bu sirri qoy sənə eləyim bəyan!
Dağı cəsarətlə dağ üstə qoyan,
Möhtəşəm, qüdrətli pəhlivan yatır.
96
Doğulub, əmr edib hərə bir zaman,
Əcəl qapısını döyüb nagahdan.
Mürtədi həyata qaytaran loğman,
Veribdi bir dərdə min dərman yatır.
Kimi vaxtlı yatır, kimilər vaxtsız,
Kimi haqlı yatır, kimilər haqsız,
Kimi məhv olubdur tamam günahsız,
Kimilər tökübdü nahaq qan, yatır.
Kimi öz nəfsini saxlayır haqda,
Kiminin xəyalı, fikri nahaqda,
Kimi çuğulluqda, ara vurmaqda,
Damğalanıb, olub kor şeytan, yatır.
Qoy qafil dünyaya meydan oxusun,
Könüllər sındırsın, qəlbə toxunsun,
O kimdir yatmayır hicran yuxusun,
Bəlkə bir guşədə bir milyon yatır.
Çox yazdı, yaratdı getdi Nizami,
Ölüm xütbəsini oxudu Cami.
Torpaq ağuşuna aldı Xəyyamı,
Onun dar qəfsində min dastan yatır.
Vəsfi dildə gəzir çox şairlərin,
Vaqifin, Zakirin, həm Ələsgərin.
Qara qiyafədə qəmli dəftərin
Sıxıbdı qoynuna Natəvan, yatır.
Heç kimə qalmayıb vəfasız həyat,
Sən də gedərgisən, durma yaz-yarat.
Məgər bilmirsənmi, Şair Bisavad,
97
Bax elə burdaca Nüşrəvan yatır?!
OLMAZ
Dünyada heç kəsdən incimə, küsmə,
İnsan çiy süd əmib, hamı bir olmaz.
Görürsən bağlıdır hərə bir ismə,
Xüsusi xisləti, namı bir olmaz.
Mübariz çuğlayıb dünyanı memar,
Kimi zəlil olar, kimi bəxtiyar.
Hər meyvənin dəxi bir ləzzəti var,
Hər dürlü nemətin tamı bir olmaz.
Bir olmaz torpağın, yerin iqlimi,
Necə ki, gecənin gündüzü kimi.
Hər insanın şəxsiyyəti birdimi,
Bir olsa da ehtiramı bir olmaz.
On iki ay bir ildir, keçir müttəsil,
Kainat zəngindir, onu yəqin bil.
Bir sənədə müəyyəndir dörd fəsil,
Hər fəsilin sübhü-şamı bir olmaz.
Bisavad, nə qədər düşünsən dərin,
El-oba söyləyər sənə afərin.
Keçirsin nəzərdən şair sözlərin,
Füzuli, Firdovsi, Cami bir olmaz.
NECOLDU
Bihəya, bişərmi, bimayə dünya,
Əzəl başdan yarananlar necoldu?
98
İnni-cinni, qeyri təyyarəl bəşər,
Ərş üzündə gəzən canlar necoldu?
Neçə qərinədən xəbərdar oldun,
Neçə yol boşaldın, neçə yol doldun,
Lalə tək açıldın, gül kimi soldun,
Solğun dünya, o dövranlar necoldu?
İsmin həm cahandır, həm də cahana,
Oturdun səng üstdə sən yekəxana,
Söz verdin getmədin şah Süleymana,
Daha qeyri Süleymanlar necoldu?
Neçə pəhlivanlar gəldi dalbadal,
Dağ Yunus, Firoin, o Rüstəmi-zal,
Şəddad, Nəmrud, dünya, de hanı Salsal,
Şamama tək zərəfşanlar necoldu?
Firon fəxr eylədi necoldu zəndi,
Şəddadın şövkəti ərşə dirəndi,
Məhəmməd meraca sürdü səməndi,
Yad elərəm o məkanlar necoldu?
Bisavad, bəhirdə gəştdə qalıbsan,
Sübh ömürdən keçib, çeşdə qalıbsan,
Əsiri-sövdasan daştə qalıbsan,
Sənin təki çox üryanlar necoldu?
CABBAR ƏMI
Sən də qocalmısan, mən də qocaldım,
Axır qocalmışıq, a Cabbar əmi.
99
Biz şayəstə ön sırada gedərdik,
Karvandan qalmışıq, a Cabbar əmi.
Həyat bir mizandır, insanlar çəki,
Min əzab-əziyyət çəkər var nə ki,
Kuzələr misaldı bu dünya təki,
Dolub-boşalmışıq, a Cabbar əmi.
Mən səni görəndə növcavan vaxtı,
Sındırdım taxtını Cəmşidin taxtı.
Dünya həm yalançı, həm də yaltaqdı,
Ona əl çalmışıq, a Cabbar əmi.
Müdrik bir alimsən elmə müyəssər,
Bağışla, şerimdə yoxsa bir kəsər,
Sənin diləyinlə yazdım müxtəsər,
Şeri yanılmışıq, a Cabbar əmi.
Mərhəmət görmədik imanda-dində,
Yoxdu kəraməti ibadətin də.
Gülənlər qoy gülsün bizə bu sində,
Biz ki, çox gülmüşük, a Cabbar əmi.
Dünya yaranıbsa «kaf» ilə «nun»nan,
Əleysəl əxlaqdı, nə çıxar onnan,
Bir az da yaşayaq el arzusunnan,
Qalmışıq, qalmışıq, a Cabbar əmi.
Ömür ki mənhusdur, dünyasa fani,
Fani olduğunu di bir də tanı.
Bir gün deyərlər ki, Bisavad hanı,
Vaxtı azaltmışıq, a Cabbar əmi.
MÜLKÜLÜ HƏSƏN
100
Həsən Hüseyn oğlu Hüseynov 1904-cü ildə Tovuzun
Mülküllü kəndində anadan olmuşdur. Aşıq yaradıcılığının
geniş vüsət tapdığı Tovuz aşıq mühiti Mülkülü Həsənin
dünyagörüşündə böyük rol oynamışdır.
Mülkülü Həsənin olduqca zəngin ədəbi irsi mövcuddur.
YAXŞIDIR
Bir namə yazıram vəfalı dosta,
Oxuyub dərdimi bilsə yaxşıdır.
Leysana dönübdür gözümün yaşı,
Götürüb dəsmalı silsə yaxşıdır.
Sevirəm səhrayı, sevirəm tünü,
Məcnun tək aləmə salmışam ünü.
Əgər sevdiyimin olsa mümkünü,
Mənim bu günümdə gəlsə yaxşıdır.
Deməyin ki, gözəl sevmək hünərdir,
Çürüdüb ömrümü ayrılıq dərdi.
Bu dünya fanidir, gəldi gedərdir,
Bizdən bir yadigar qalsa yaxşıdır.
Oxum dəydi bir imansız cəlladdan,
Tale məni seçkin etdi millətdən.
Belə ayrılıqdan, belə zillətdən,
Bir yolluq canımı alsa yaxşıdır.
Yanağı lalədir, dodağı püstə,
Gözüm yollardadır, qulağım səsdə.
Həsən həsrətindən olubdur xəstə,
Heç olmasa yada salsa yaxşıdır.
SAQQALIM
101
Sən məni qocaltdın vaxtsız, vədəsiz,
Görüm üzün olsun qara, saqqalım.
Kim səni görürsə kənardan keçir,
Dönübsən şahmara, mara saqqalım.
Sənə çox deyirlər təhnəli sözlər,
Qoyubsan sinəmə alovlu közlər,
Görəndə gülüşür, gəlinlər, qızlar,
Əlindən mən qaçım hara, saqqalım.
Qoy yolum kökündən, olmaynan uca,
Qartıyıb dönübsən dəmirə-tunca,
Arvad deyir mən cavanam, sən qoca,
Məni çəkdirirsən dara, saqqalım.
Heç kəsi görmədim meyvəni dərə,
Nə vaxt qırxdıranda dönürəm nərə.
Məcburam hər gündə gedəm bərbərə,
Azalır cibimdən para, saqqalım.
Həsənəm, hər dərddən qanıram özüm,
Dillərdə dastandır söhbətim-sözüm,
Qan ağlar ürəyim, yaş tökər gözüm,
Daha sənə yoxdur çara, saqqalım.
AY ÜZDÜ-ÜZDÜ
Bu şair könlümü eşqə salıbdır,
Bir ayna qabaqlı ay üzdü-üzdü.
Şirin danışmağın, qəlbin açmağın,