İnan ki, canımı ay üzdü-üzdü.
Sevdim-seçdim görən kimi özünü,
Yayındırma sən gözümdən gözünü.
102
Yeri gəldi əsirgəmə sözünü,
Qoy sənə desinlər ay üzdü-üzdü.
Gözüm qaldı buxağında, telində,
Qaymaq dodağında, şirin dilində,
Dedim qərq olarsan eşqin gölündə,
Silkindi, çalxandı ay üzdü-üzdü.
Yaxşı olar el içində ucalıq.
Yığılıb sinəmdə söz qalaq-qalaq.
İnsafsız, vicdansız namərd qocalıq,
Əlimi ətəyimdən ay üzdü-üzdü.
Yazıq Həsən nur desin yar sənə,
Bilirsən ki, məhəbbətim var sənə,
Özüm üçün tapşırmışdım nar sənə,
Xöyrət evim yıxdı ay üzdü-üzdü.
BU GÜN
Diz taqətdən düşüb gözlərim nurdan,
Gör nələr gəlibdi başıma bu gün.
Düşmüşəm baharın xəzan yelinə,
Gəlmirəm heç kimin xoşuna bu gün.
Qamət əyilməyə, bel bükülməyə,
Saqqal ağarmağa, diş tökülməyə,
Sulanıb gözlərim yaş tökülməyə,
Baxan yox gözümün yaşına bu gün.
Həsənəm, gəzdiyim bağça-bağ ola,
Qışda aran ola, yayda dağ ola,
Anam elçi gedə, atam sağ ola,
Qayıdam on altı yaşıma bu gün.
103
ISTƏRƏM
Elə ki, baxıram çarxı gərdana,
Alışıb, oddanıb keçmək istərəm.
Mən də gileyliyəm öz taleyimdən,
Şeirdən, qəzəldən qoşmaq istərəm.
Könül pis işlərdən eyləynən tova,
Bircə yaxşılaşıb gəlmir insafa,
Dostlar etibarsız, dünya bivəfa,
Fələyin əlindən qaçmaq istərəm.
Həsənəm, dünyada dolandım naçar,
Namərd darda qoyar yoldaşı qaçar,
Bağlanan bəxtimə gəzirəm açar,
Onun qapısını açmaq istərəm.
AŞIQ HÜMBƏT
Quliyev Hümbət Rza oğlu 1905-ci ildə Şəmkir rayonunun
Dəllər qəsəbəsində dünyaya göz açmışdır. Ustadı Şəmkirli
Aşıq Hüseyn olub. «Sərrast» təxəllüsü ilə bir sıra şeirlər
yazmışdır.
Aşıq şerinin ən mürəkkəb formalarında gözəl nümunələr
yazıb yaradan Aşıq Hümbət gəncəli Aşıq Mayis və Aşıq
Rəcəbin, daşkəsənli Aşıq Hüseynin ustadı olub. El aşığı 1987-
ci ildə dünyasını dəyişmişdir.
ZƏNCİRRƏMƏ TƏCNİS
104
Beyqafıldan bir qəzaya tuş oldum,
Qadir Allah, yetir bir gözəl həyat.
O Şahların şahı yetişsin dada,
Çıxartsın müşküldən, etsin möcüzat,
Odur bir ustad.
O ustaddı yerin, göyün ləngəri,
Hər iki cahanın odur pərgarı.
Sidqinən çağırram Şahi-Heydəri,
Tifilkən bağladım ona etiqad.
Eylər əyanət.
Əyanətdik hər vaxt öz əlindədir,
Neçə ənbiyalar haqq yolundadır.
Qəlbi pakın şükrü var dilindədi,
Şükür dərgahına, çoxdu məhəbbət,
Zikr eylər Hümbət.
ÇARPANAX TƏCNİS
Gecə-gündüz həsrətini çəkdiyim,
Qalmışdım dərində yazım, nə yazım?
Firqətindən qanlı yaşlar tökdüyüm,
Gözüm gözlərində yazım, nə yazım?
Şükür dərgahına, ya qadir Sübhan,
Mənim ümidgahım sənsən hər zaman.
Yetişdi noybahar, keçdi zimistan,
Könül baharında yazım, nə yazım?
Hümbət deyər: Mövlam bizə yar olsun,
Ağam Şahi-Mərdan səbəbkar olsun.
105
Haqdan dilədiyim dilək var olsun,
Haqq verməz boran da yazım , nə yazım?
CIĞALI TƏCNİS
A beymürvət, halım xəbər almırsan,
Belə soyuq baxmaz yaxşı yara yar.
Aşıq deyər yara yar,
Düzgün olar yara-yar.
Könül quşu ayrılmaz,
Mehman qalar yara-yar.
Qövr eyləyib ciyərimdə yara, bax,
Təbibim ol, neşdərinnən yara yar.
Düz ilqardan nə söylədim, nə daşdı,
Gör bir beymürvətin bağrı nə daşdı.
Aşıq deyər nə daşdı,
Dərdim həddən nə daşdı.
Telləri gül yasəmən,
Zülflər beldən nə daşdı.
Könlümün dəryası daşdı, nə daşdı,
Kamil qəvvas istər üzə yara-yar.
Hümbət deyər: Mən yanıram, sən də yan,
Yığval yatıb, üzün tutdun sən də yan.
Aşıq deyər sən də yan,
Sən də alış, sən də yan,
Hər dəryadan xəbərəm,
Qoy mən üzüm, sən dəyan.
Ilqarımdan mənim dərdim, səndə əyan,
Ləblərindən fərman elə yara-yar.
QIFILBƏNDLƏR
106
Bir dərviş görmüşəm beşdi dəhanı,
Danışır dəhanda dili on yeddi.
Hər birisi həqiqətdən danışır,
Cəsəd bir, gərdən üç, qolu on yeddi.
İki quş var durub qabaq-qabağa,
Birisi nökərdi, birisi ağa.
Onlar ilə varid oldum bir bağa,
O bağda dərirəm gülü on yeddi.
Hər kəs ki dost olsa birinən beşə,
Mən deyən gülləri iylər həmişə.
Hümbət deyir, hər kim qaynaya-coşa,
Bilsin çox dərya var dolu on yeddi.
***
Kim yandı atəşə bir neçə dəfə,
Haqdan gəldi səda: Salam-əleyküm.
Yanan kimsə öz işini bilmirdi,
Bir onu deyirdi əleykə – salam.
Yanan niyə yandı nəyin əlində,
Məlul-müşgül yalvarırdı dilində,
İntizar qalmışdı öz mənzilində,
Kim gəldi bildirdi bir doğru salam.
İncitməyin bu biçarə Hümbəti,
Şahların şahıdı bilin ustadı.
Yanan kimsə aldı ondan muradı,
Səda kimnən gəldi, kim üçün salam.
DODAQDƏYMƏZ TƏCNİSLƏR
107
Əzəldən nə şər din, nə də hərcayı,
Axırda nə inci, nə də dal-dalə.
Neçə şəxsdi gəzir ərşi-əlayi,
Nə haqda danışdı, nə də dal-dalə.
Nə ilqar eylədi, nə də dayandı,
Gəşt etdi cahanı, nə də dayandı.
Ciyərdən ah çəkdi, nə dedi yandı,
Şirin-şirin nə danışdı dal-dalə.
Hümbət deyir, haqdan bir ayə gəldi,
Axır gəşt elədi, hərayə gəldi.
Haqqın əziz Şiri hərayə gəldi,
Xızır dedi: Getdin nə də dal-dalə.
***
Eşit həqiqəti, ey qanan şair,
Yəqin Allahdandı ağlar, qaralar.
Hər kəsin ki, işi çətinə yetir,
Yazıq nalə çəkər ağlar, qaralar.
Əl çəksənə sən ciyərdən, a yara,
Neştər əldə cərrah istər a yara.
Cəsəd yandı can dedikcən a yara,
Neçə xəstə dağdan ağlar qar alar.
Aşıq Hümbət, yaz ki, yazı niyazdı,
Yaxşı kəslər yaxşı yazını yazdı,
İlahi istəkli yazını yazdı,
Əriyər qar, yazda ağlar qaralar.
TƏRS ƏLİFBEY
108
Tifilkən zehnimi düzəldib Allah,
Həmişə əzbərim doğru ülfətdi,
Ariflər, hürfəti o başdan desək,
Ayaqkı hürfətim bilin təbbətdi.
Zikri-şükrüm var, yay əzbərimdi,
Lam, əlif, la-şərik, özü kərimdi,
Vav, yey, nun, mim yolunda sərimdi,
Lamı bil, kafı bil, qaf da qüdrətdi.
Hey qayın ayına sey sərim qurban,
Tey, zad, sad üçün olmuşam heyran,
Şin şeytana lənət, sin zehidi, qan,
Zey, pey, zalı bilsən əgər şöhrətdi.
Daldan, xeydən gəl danışaq hey indi,
Cim, sey, tey, gəldi çatdı bey indi.
Mahalım Şəmkirdi, ustam Söyündü,
Əzbərim əlifdi, adım Hümbətdi.
DİVANİ
Təbib deyin sızlayır ciyərimdə yara, gəl,
Fikrim möcüzəndədir, oldum baxtı qara, gəl.
Sənsən ol Şahların şahı, yetiş dada, ya Əli,