Çıxartginən bu zülümdən məni bir kənara, gəl.
Sənsən əvvəldə də, axırda da haqqın yolunda duran,
Yerin, göyün ləngərisən, aya, günə hayqıran.
Haqqın istəkli şirisən, sənsən natiqi-Quran,
Müşkül halam, qan ağlaram, mən düşmüşəm, nara, gəl.
Götürgünən gəl başımdan sən bu qeyli-qalları,
Bu ərzimi xəbər versin sənə sabah elləri,
109
Gör nə üçün müşgüldədi Hümbətinin halları,
Həsən, Hüseyn istəklindir, and verrəm onlara, gəl.
QOŞMA
Ərşi-gürşü xəlq eləyən Allahdı,
Aydı-gündü kainatın çırağı.
Cəmi yaratdığına bilin dayaqdı,
Laməkandı, verən yoxdu sorağı.
Cəmi yaranmışın odur pənahı,
İki mələk yazır savab-günahı,
On dörd məsum xəlq eləyib ilahi,
Həşir günü möminlərin dayağı.
Atadan-anadan o mehribandı,
Hümbətəm, əzbərim on iki imamdı.
Haqqın əziz şiri Şahi-Mərdandı,
Peyğəmbərə vəsi, Kövsərdə sağı.
DÜŞƏR
Sinəmdə hicranın yarası çoxdur,
Görən dərmanların bəs hansı düşər.
Könlüm çox dolanır, qərarı yoxdur,
Yadıma Fərhadın yarası düşər.
Məcnun ilə Leyli məhəbbət kanı,
Bir müddət yas etdi qanlı dünyanı.
Bu qəm xəncərinin qurumaz qanı,
Nə söylənər, nə də ası düşər.
Hümbət qəmgin, nə yanırsan yara sən,
110
İstəyirsən qəm dəryasın yarasan?
Sızıldaşıb nə yanırsan, yara, sən,
Yar ağlar üstündə yara su düşər.
MOLLA ƏHMƏD BƏNNAÇI
Əhməd Məşəcəfər oğlu Feyzullayev 1905-ci ildə
Tovuzun Qovlar qəsəbəsində anadan olmuşdur. Yaradıcılığa
erkən yaşlarından başlamışdır. Ə.Feyzullayev «Bənnaçı»
təxəllüsünü təsadüfən seçməmişdir. O, həqiqətən də ağır
sənətlərdən sayılan bənnaçılıq və hörgüçülüklə məşğul
olmuşdur. Aşıq yaradıcılığına duyduğu rəğbət Molla Əhmədi
ustad şairə çevirmişdir. Bənnaçının Mikayıl Azaflı ilə olan
şerləşmələri çox məşhurdur.
Molla Əhməd Bənnaçı 1979-cu ildə dünyasını
dəyişmişdir.
DƏYMƏZ
Nanəcibin can qoysan da yolunda,
Su üzündə axan köpüyə dəyməz.
Qorxusuz bir hörmət barsız ağaşdı,
Qazancı yumruğa, təpiyə dəyməz.
Yaxşı yaman olmaz, yaman yanında,
Yansan da incimə yanan yanında,
Gövhər zibil oldu nadan yanında,
Milyonu bir qara qəpiyə dəyməz.
Ay Bənnaçı, ellər gəzdin başa-baş,
111
Gördünmü yoxsuldan varlıya qardaş?
Kasıbın verdiyi min manat şabaş,
Varlının çaldığı çəpiyə dəyməz.
D İ V A N İ L Ə R
ÇIXAR
Elə bil ki, şah qızıdı pərdeyi-ismətdən çıxar,
Aləmə işıq salıb gün ki, zülmətdən çıxar.
Çalışginan bu dünyada əməyin zay olmasın,
Axtarırsan halal çörək işdə zəhmətdən çıxar.
Qocalarsan vaxtın keçər yaxşı-pis seçincə sən,
Badəyə də olma umud doldurub içincə sən,
Yediyinə mənim demə boğazdan keçincə sən,
Ağzından düşər torpağa, tikə qismətdən çıxar.
Lazım gəlməz bir adama iki yol nəsihət demək,
Minarədə cöyüz durmaz, qayaya neylər külək,
İnsanı hörmətdən salar bir az da artıq yemək,
Gəyirərsən kəklik azar, xörək ləzzətdən çıxar.
Atalardan nəsihət deyim, bir də sən sal yadına,
Eşidənlər rəhmət desin vacibdir ustadına,
Vaxt olar ki, milyon manat dəyməz darı cadına,
Aclığından el dağıdar qızıl qiymatdan çıxar.
Molla Əhməd, sakit otur, hər deyilənə baxma sən,
Dayangınan dərya kimi, çay tək coşub axma sən,
Cəhd elə ara vurma, bir də könül yıxma sən,
Yaxşılıq yaxşı doğar, hörmət hörmətdən çıxar.
A KIŞI
112
Mən deyim həqiqəti, yaxşı düşün, qan, a kişi,
Deməzlər doğru sözə həcvinən hədyan, a kişi,
İnanginan sən sözümə, yamana yaman, a kişi,
Əvvəldən də borcluydu yaxşılar yamana, kişi,
Gəl qayıt yolun düzünə, lənət de şeytana, kişi.
Şama gələn pərvanələr gələrmi ocaq qoruna,
Var yığanlar qoydu getdi, hansı apardı goruna?
Döyməynən gücün çatanı, güvənmə qolun zoruna,
Qəza vurdu qartalı da, saldı hörümçək toruna,
Mən görmüşəm öz gözümlə gələndə zaman, a kişi.
Mənim sözüm doğrudumu, yoxsa yalandımı gör?
Əl zəhməti, el sərvəti sən üçün tamamlandımı gör?
Yığdığın daş-qaşların özünə qalandımı, gör?
Ölən vaxtı qohum-qardaş yadına salandımı gör?
Əcəl gəlsə əlac etməz yüz həkim, loğman, a kişi.
Nəmrudun, Keyqubadın yurdunda bir quş oturub,
Onun yönü qəbristana, boynunu burmuş oturub,
Dimdikləyir bir kəlləni, danışmır, bihuş oturub,
Sanki qəza əldə yay-ox, qurub, bizə tuş oturub,
Onda neçə sirrilər var, yaxşı oxu, qan, a kişi.
Haman Nəmrud zülm əlindən dünyanı doldurdumu, bax,
Əl zəhməti, el varıyla minarə qaldırdımı, bax,
Axır qəza saqqalını qadına yoldurdumu, bax,
Minarəni külək yıxıb, milçəklər öldürdümü, bax,
Tozunu dumana qatıb, qaldırdı asmana, kişi.
Dağyanusu qəza tutub, qədər gəlib vaxt aparıb,
Şəddada bax, behişt saldı, nə gül, nə yarpaq aparıb,
Cəmşid başı açıq gedib, nə tac, nə də taxt aparıb,
Harunu malı-pulunnan çəkibdi torpaq aparıb,
113
Varsa ondan bir yadigar gəl göstər nişan, a kişi.
Ham baxmadı Nuh sözünə, o da oldu üzüqara,
Zəncilər ondan törəyib, gedin baxın kitablara.
Qohumdular, inanmadı, İsanı çəkdilər dara,
Ata oğlundan ayrıldı, hərə düşdü bir diyara,
Kimi oldu xiristiyan, kimi müsəlman, a kişi.
Firdovsi «Şahnamə» yazdı Urustama, bir də Zala,
İsgəndər mindi atını, çapdı şərqə, həm şimala,
Dağıtmamış hasar qoydu, uçurmamış nə bir qala,
Salsal o vaxt zəhər verdi qardaşı Dal-ibn Dala,
Şama bir elan yazdı, səs düşdü hər yana, kişi.
Varlı, pullu milyonerlər gör nə işlər qayırdılar,
Yer altına kök atdılar, elə bil ki, çayırdılar,
Gündə bir dava salıb Allahı da ayırdılar.
Yondurub ağaclardan təzə Allah qayırdılar,
Tərk etdilər Beytullanı, etdilər bütxan, a kişi.
Yetmiş iki yol ayrıldı, kimdi baxan ədalətə,
Yaradanı şeytan dandı, o da gəldi tu lənətə,
Ayrı-ayrı adamlar da axır düşdü zəlalətə,
Altı yüz doqquzda ayə gəldi Məhəmmədə,
Altı min altı yüznən yazıldı Quran, a kişi.
Məhəmməd oturdu minbərdə, yanna çağırtdı Heydəri,
Sağ tərəfdən Malik Əjdər, sol tərəfdən Qəzənfəri,
Məzhəbi iki böldü, dağıtdı şərhi-Xeybəri,
Salsalı atdı-tutdu, çatdırdı Xosroy xəbəri,
Get bax, durur Dəlikdaşda açdığı meydan, a kişi.
Haça qayya qılıc çalıb, Düldülün izi burdadı,
114
Çinarrıdan su içibdi, dirsəyi, dizi burdadı,
Seyidlər şahidimdi, oğlunnan qızı burdadı,
Gəncədə məzarı var, imamın özü burdadı,
Bənna deyər ziyarətgah Şahi-Xorasan, a kişi.
ŞIXLI DƏRYA MƏHƏMMƏD
Məhəmməd Qocayev 1905-ci ildə Qazağın II Şıxlı
kəndində dünyaya gəlmişdir. Şıxlı Məhəmməd müharibə