Söyün deyər: yenə həmən-həmənəm,
Qurdalasan höcətlikdə yamanam,
Saqqalım ağsa da, özüm cavanam,
Bir qələm qaşdının sorağındayam.
NƏ VAR KI
122
Bir adam düz olsa haqqın yolunda,
O savaba bələnməyə nə var ki?
Əl uzada qızılgülü dərəsən,
Dəstə tutub ilənməyə nə var ki?
Zənbur ola, zəhmətini çəkələr,
Bal becərib təhnələrə tökələr,
Arx altına körpə şitil əkələr,
Ondan sonra sulanmağa nə var ki?
Bir bəxtəfər öz bəxtindən yarıya,
Zülm odur bağ salasan quruya,
Bir insanın haxdan işi sarıya,
Söyün deyər: dolanmağa nə var ki?
QOVALANMAMIŞ
Bizdən salam olsun, Hümbət əmoğlu,
Bir cücə vermisən mayalanmamış.
Gələndən bəridir arvad iyəşir,
Lobyamız qalıbdır payalanmamış.
Mən ha döydüm qohumluqdan keçəsi,
Qoysan bir seçəydi xoruz-beçəsin,
Mənə lazım deyil hindi cücəsi,
Baldırı bərkiyib sayalanmamış.
Pencərin palçığın yüdürdəmmədim,
Arvada bir şükür dedirdəmmədim,
Yumurta bişirdim, yedirdəmmədim,
Yamanca tərs imiş yekələnməmiş.
Yazıq Söyün yaman azara düşdü,
Söyündüm, əlimə damazdıq keşdi,
123
Qazancım bir oldu əlimdən uşdu,
Ürəyi söyünüb qovalanmamış.
AŞIQ AVDI QAYMAQLI
Avdı İsa oğlu Avdıyev 1908-ci ildə Qazağın Qaymaqlı
kəndində anadan olmuşdur. El-obanın ustad aşığı kimi
tanınmışdır. Bir sıra şerləri dildə-ağızda məşhurlaşmışdır. Bir
neçə saz havası yaratmışdir.
Aşıq Avdı Qaymaqlı 1985-ci ildə dünyasını dəyişmişdir.
QIRILDI
Bu saray bir də yapılmaz,
Kərən düşdü, mil qırıldı.
Cəlalım bir də tapılmaz,
Cığır itdi, yol qırıldı.
Bəla mənə tən gəlibdi,
Neylim fələkdən gəlibdi,
Dağ başına çən gəlibdi,
Dal budaqdan gül qırıldı.
Getdi ömrünün yazınnan,
Heç doymadım avazınnan.
Aşıq Avdının sazınnan,
Pərdə düşdü, tel qırıldı.
DIVANI
124
Oxu aşıq, oxu durma söhbət, saz əldən gedər,
Bir gün olar dayanarsan xoş avaz əldən gedər,
Cavanlığa ümid olub uzaq görürəm demə,
Bir gün gələr qocalarsan, görən göz əldən gedər.
Gəlhagəlin olanda özü düzəlir işin,
Gethaget olanda çərxi əyilir gərdişin.
Bel bükülər, yanaq solar, ağzında qalmaz dişin,
Yatan bəxt ha çağırsan, oyanmaz, əldən gedər.
Dostluğu pulda olandan heç səxavət gözləmə,
Getmə onun yolu ilə hərəkətin izləmə,
Aşıq Avdı, fəhm eləyib çox da dərindən demə,
Dostların da üz döndərər işvə-naz əldən gedər.
AŞIQ AVDI ILƏ ŞIXLI MƏHƏMMƏDIN
DEYIŞMƏSİ
Avdı:
Aşıq, dur çıx meydanıma,
İşarəylə göz eylərəm,
Əgər mənlə deyişməsən,
Bir dərdini yüz eylərəm.
Məhəmməd:
Ayə, nə söz söyləyirsən,
Qış gününü yaz eylərəm,
Yoxdu məndə səbri-qərar,
Divanını tez eylərəm.
Avdı:
Dur, ay yazıq, ay biçarə,
Sazı atmısan kənarə,
Həqiqətdən vurram yara,
Üstündən bir iz eylərəm.
Məhəmməd:
Mənəm bir dəryayi-ümman,
125
Qərq olar dəryaya cuman.
Qaldıraram indi duman,
Bir tufanlı toz eylərəm.
Avdı:
Mən Avdıyam, cavan yaşım,
Çox bəlalar çəkib başım.
Şölə vuranda atəşim,
Yandıraram, köz eylərəm.
Məhəmməd:
Məhəmmədəm, budur işim,
Nə desən eşitmir huşum,
Görürsən, kəskindir qışım,
Donduraram, buz eylərəm.
ISMAYIL SADIQLI
İsmayıl Tağı oğlu Sadıqlı 1910-cu ildə Tovuzun
Cilovdarlı kəndində anadan olmuşdur. Ömrünün sonuna qədər
doğma kəndində müəllim işləmişdir. Aşıq şerinin təcnis
formasında gözəl əsərlər yaratmışdır.
İsmayıl Sadıqlı 1982-ci ildə dünyasını dəyişmişdir.
ƏL ÇƏK
Dedim: Od tutuban yanır bədənim,
Dedi: Sərin əsir meh, məndən əl çək.
Dedim: Dur dolanaq baği-gülşəni,
Dedi: Qalın düşüb şeh, məndən əl çək.
Dedim: İcazə ver həmdəmin olum,
126
Dedi: Əlin çatmaz, uzaqdı yolum.
Dedim: Qoy başına dolayım qolum,
Dedi: Kefim yoxdu, eh məndən əl çək.
Dedim: Sadıqlıya gəl eyləmə naz,
Dedi: Naz etmirəm, işim deyil saz.
Dedim: Bu almadan meyl eylə bir az,
Dedi : Alan döyləm beh, məndən əl çək.
BIR SƏNƏ ÇATDI
Hər gündə sabaha ümid verirsən,
Sabah qurtarmadı, bir sənə çatdı.
Sənə çatan çatır, bəs mən yazığa,
Əgər məramımız bitsə, nə çatdı?
Bu nə işdir aya, sözə dəyməzmiş?
Sızıldadır qəm sinəmi, dəymə əzmiş.
İnamıma, ümidimə dəyməzmiş,
Yaxın bildim, ərkim bir sənə çatdı.
Yolumuz bir, dinimiz də bir dindir,
Şiddətlənən alovumu bir dindir,
Sadıqlını gülər üzlə bir dindir,
Bu qəmli könlümü bir sən aç, atdı.
AL GƏLDI
İlk görüşdə məni məbhut eylədi,
Nəzərimə şəfəq kimi al, gəldi.
Sədaqətdən dəm vuraraq danışdı,
Sədaqətin əvəzinə al, gəldi.
Dağ çayı tək bir çəkildi, bir daşdı,
Gördüm mənə atacağı bir daşdı,
127
Öz həddini bir aşmışdı, bir də aşdı,
Öz-özümə gülüb, dedim: Al, gəldi!
Ey Sadıqlı, doldurmadın, az qazan,
Onu bil ki, çox da qazar, az qazan.
Kifayətdir, a bəxtəvər, az qazan,
Gözləyirlər get payını al gəl, di!
YAY ANIM
Qış bütün canlıya sevinc bəxş edir,
Gülşən olur dağ yamacı, yay yanım.
Düzü, qış fəslindən lap zəhləm gedir,
Mən istərəm ruzu üçün yay anım.
Daş sanılar ayaq bassan qış qıra,
Kim istər ki, var marağın qışqıra,
Gah qar yağa, gah qasırğa qışqıra,
Xoşum yoxdu ya titrəyim, ya yanım.
Ey Sadıqlı, məxluq olur yaza ram,
Çox əfsus ki, azca tutur yaz aram,
Xoşnud ollam, hər nə desəm yazaram,
Olsa əgər Səlim kimi yayanım.
DILŞAD
128
Dilşad 1912-ci ildə Tovuzun Xunam kəndində dünyaya
gəlmişdir. İlk təhsilini məhəllə məktəbində almışdır. Əsl adı
Şövkətdir. Aşıq sənətinə yiyələndikdən sonra Dilşad
təxəllüsünü qəbul etmişdir. Qoşmaları və deyişmələri
məşhurdur. Ali təhsilli həkim olmuşdur. El şairi Vəli və
Ülkərlə olan maraqlı deyişmələri var.
Dilşad 1989-cu ildə dünyasını dəyişmişdir.
NEYLƏYİM
Başına döndüyüm xırdaca qızlar,
Bu gün bir tərlanım uçdu, neyləyim?
Əhvalım soruşub, dərdim bilmədi,
Ağlım və kamalım çaşdı, neyləyim?
Ağ buxaq, zənəxdan, bu qoşa xalı,
O hələ görməyib ləbimdə balı,
Olmaya dəyişdi yarın xəyalı?
Bir zaman qalmadı, köçdü neyləyim?
Dilşad deyər: Ağlım, huşum qarışar,
Bir saat görməsəm canım alışar,
Dedim qızlar, noldu, halım soruşar,
O zalımın bağrı daşdı, neyləyim?
DEYIŞMƏ