Dilşad:
Baharın xoş çağı, güllər açanda,
Lalədən bir budaq üzmək istərəm.
Sonalar silkinib, qazlar uçanda,
Yuyunmaq, çalxanmaq, üzmək istərəm.
Şair Vəli:
Eşqin bəhri yenə təlatüm eylər,
Qəvvas kimi cumub üzmək istərəm.
129
Mədəni-gövhərin, can sənubərin,
Vəslinə bir qəzəl düzmək istərəm.
Dilşad:
Uçar könül quşu gəzər hər yanı,
Yerləri, göyləri, ərşi, səmanı,
Gürcüstan təvarı, Qazax tərlanı,
Aşıqlar bağrını üzmək istərəm.
Şair Vəli:
Dərdim əyan olsun dərd əhli yara,
Salmasın aşığı çox ahu-zara,
Xəstələr meyl edər heyvaya, nara,
Könül məhbubilə gəzmək istərəm.
Dilşad:
Ariflər dərdinə Dilşaddı dərman,
Şairlər çoxdandı hüsnünə heyran,
Qaragöz laçın tək hələ bir zaman,
Havada dövr edib üzmək istərəm.
Şair Vəli:
Şair Vəli deyər: Ey mahipara,
Laçınsan «bəli» de şahin - şonqara,
Müsəlsəl aşiqəm, yandırma nara,
Eşqin kürəsində dözmək istərəm.
AŞIQ ÜLKƏRLƏ DILŞADIN DEYIŞMƏSI
Ülkər:
Əlləri hənalı, ey gözəl kəklik,
Qanad çal, qaqqılda bahar, yaz ara!
Nəşələr çəkməyin zamanı gəlmiş,
Sevgi ara, söhbət ara, söz ara.
Dilşad:
Eşqin dəryasına dalan, ay aşıq,
Yayın, çalxan, çalış quba qaz ara,
Xas bağlar çiçəyi xublar içindən,
Nəcib axtar, nazik tanı, naz ara!
130
Ülkər:
Gözəllər ülkəri, ay çeşmi-xumar!
Yandırar, yaxarsan aləm-aşikar,
Qəmə qərq olmaqdan axı bir nə var?
İşvə ara, qəmzə ara, naz ara.
Dilşad
Çoxları müstaqdı ağ üzdə xala,
Yar gərək yarına ilqarlı qala.
Gözəllik özü də bir yaman bəla,
Dərdim çoxdur, deyə bilməm, az ara.
Ülkər:
Dərdli Ülkər kimi ah çəkmə dildən,
İrəngin artıqdı qönçədən, güldən,
Bir cavan ara, bul, kəndinə eldən,
Şirin kamə yetiş, xoş muraz ara.
Dilşad:
Gövhər xiridarı bir qəvvas ola,
Könlüm qəm çəkmədən sərəfsaz ola,
İstəsən dünyada dərdin az ola,
Get, axtar Dilşad tək anlamaz ara.
ÖYSÜZDÜ MEHVALI
Öysüzdü Mehvalı Tovuzun Yuxarı Öysüzlü kəndində
1912-ci ildə dünyaya gəlmişdir. Hələ uşaqkən zəifləmiş gözləri
iyirmi yaşında olanda tamamilə tutulmuşdur. Ustadı Öysüzdü
Səməd olmuşdur. Şıxlı Məhəmmədlə olan deyişmələri ona
uğur gətirmişdir.
Mollalı oğlu kimi də tanınan Öysüzdü Mehvalı ömrünü
saza-sözə həsr etmişdir.
TƏCNİS
131
MƏNI
Yar qarşıdan gəlib oğrun keçəndə,
Eylədi bu halı divanə məni.
Könül qalxıb badəsini içəndə,
Yandırdı atəşi bir anə məni.
Məcnun mənəm məskənimdi o dağlar,
Çiskin ağlar, duman ağlar, o da ağlar,
Əzam yanar əzabından od ağlar,
Bir canan eylədi pərvanə məni.
Zalım ovçu barəsində, oy indi,
Mehvalıyam, yaralıyam oy indi,
Fələyin çaldığı yüz min oyundu,
Yaratdı, yaşatdı əfsanə məni.
CIĞALI TƏCNİS
SINƏDƏN
Hakimlər hakimi, bəşər sahibi,
Təbib sənsən əlac eylə sinədən.
Yax, ay aşıq, sinədən,
Oxu dərsin sinədən,
Yar yarını görəndə,
Bir of eylər sinədən.
Haqdan dərs alanlar kama yetəllər,
İnsan bir dəryadır coşar sinədən.
Kərəm gəldi bu aləmdə yar alı,
Qəza vurdu məni saldı yaralı.
Yox ay aşıq yaralı,
132
Yar könlünü yar alı,
Namərd, kama çatma sən,
Mərdi qoydun yaralı.
Əcəl gələr, əriyər can yaralı,
Sağalarmı tənə dağı sinədən.
Kimlər keçdi bu cahandan mərdanə,
Mərd insanı, mərd yetirib mərdanə.
Yox, a aşıq, mərdanə,
Mərdin sözü mərdanə,
Binadan pak doğulan,
Yəqin olar mərdanə.
Aqil olan hər məqamda mərdanə,
Mehvalı tək sözün desin sinədən.
BIMAR ISGƏNDƏR
İsgəndər Ələs oğlu Şirinov Tovuzun Bozalqanlı kəndində
1916-cı ildə dünyaya gəlmişdir. Aşıq yaradıcılığına xüsusi
həvəs və rəğbəti olmuşdur.
Bimar İsgəndər 1979-cu ildə Qovlarda dünyasını
dəyişmişdir.
YARDAN AYRILANIN
Ay həzərat, heç gülərmi
Üzü yardan ayrılanın.
Yuxu yatıb mürgülərmi,
Gözü yardan ayrılanın.
Bu dünya belədir, belə,
133
Damcı sular dönər selə,
Məskən salar qeyri gölə,
Qazı yardan ayrılanın.
Gözündə sellər yeriyər,
Yasdığı nəmlər, çürüyər,
Payız donar, yaz əriyər,
Buzu yardan ayrılanın.
Sitəmdi yazıq Bimara,
Necə dözdü ahu-zara,
Aman Allah, gələr qara,
Yazı yardan ayrılanın.
ÇIXAR
Axşam çıxan günə qızınmaq olmaz,
Yığvalın düz gəlsə bu başdan çıxar.
İnsan çıraq kimi, ömür yağ kimi,
O başdan süzülər, bu başdan çıxar.
Fateh qılıncını çalan şahların,
Zəbərcətdən taxtı olan şahların,
O başdan ləşkəri dolan şahların,
Özü üryan olub bu başdan çıxar.
Bimar bəzirganlar çıxar səfərə,
Əbri-ətlaz alar lələ, gövhərə,
Çəkər hesabını, yazar dəftərə,
O başın xərcini bu başdan çıxar.
BIR DAŞ
134
Pusərixahərim, eyni didarım,
Aç mətahın tök bazara bir daşı.
Dəryadan bir qətrə pay alan kimsə,
Bir çalxanı, bir dayanı, bir daşı.
Bu sözləri yaxşı deyib atalar,
Cahangirlər bədöy seçib, at alar.
Müxənnəti topa qoyub atalar,
Məkrli mədhi-məğzi bir də aşı.
Bir vaxt vardı dizim möhkəm, saç qara,
İndi bənzər qəddim dala, saç qara,
Gəl Bimarın tabutuna sanc qara,
Ünvanına sahib eylə bir daşı.
C I Ğ A L I T Ə C N İ S
SARI SƏN MƏNI
Budur Məcnun kimi nainsaf Leyli,
Salıbsan çöllərə sarı sən məni.
Aşıq deyər, sarı sən,
Çıx dağlara sarı sən,
Tərlansan uy tərlana,
Həmdəm bilmə sarı sən,
Mərəzinəm dava eylə dərdimə,
Sağ ikən eylədin sarı sən məni,
Əhdin yetdi çək dəstinə di həna,
Susdu bülbül şeyda qılmaz daha nə.
Aşıq deyər, daha nə,
Dərdim yetdi daha nə,
Sərim sənə sadağa,
135
İstəyirsən daha nə?
Əsir düşdüm şirin dilə, dahanə,
Bağla qollarımı sarı sən məni.
Bimar deyər gözəl döysən, a zalım,
İnsaf eylə, yaz dərmanı az alım.
Aşıq deyər, a zalım,
Yaz dərmanım az alım.
Bu dərd mənə şirindi,
İstəmirəm azalım.
Ömrün boyu etmədinmi, az alım,
Hicran evi, qəm hasarı sən məni.
CAVAN HƏMID QARAXANLI
Həmid Həsənov 1916-cı ildə Tovuzun Qaraxanlı
kəndində dünyaya gəlmişdir. «Cavan» təxəllüsü ilə şerlər
yazmışdır. Öz doğma kəndində müəllim işləmişdir.
Ədəbi yaradıcılığa xüsusi önəm verən Həmid Həsənov
1955-ci ildə qəza nəticəsində dünyasını dəyişmişdir.