Zalım fələk yıxma tənəzzül günü,
Dünyanın tufanı bəd əsir-əsir.
Düşdüm qaranlığa, düşdüm mən şərə,
Düşdüm böhtanlara, düşdüm mən şərə,
Qisas qiyamətə qaldı, mən şərə,
Qərinə tərsinə, bəd əsir-əsir.
Azaflı dostundan ox, ar eylədi,
Bülbülü gülündən o xar eylədi,
Səni el içində o xar eylədi,
Açdın nanəcibə, badə sir, ə, sir.
AY BATAR-BATAR
Hər kim qərq olarsa eşqin selinə,
Hicran dəryasında ay batar-batar.
Nəhrlər sığandı, qopdu tufanlar,
Ayazlı gecələr ay batar-batar.
Vəfasıza qurban a haram olsun,
Ədalət qananla ah aram olsun,
Xoryata zəhmətim a haram olsun,
Bilmədim əməyim ay batar-batar.
Taleyimə qismət oldu qan qala,
Ağlama, Azaflı, gedə qan qala,
Yüz yol dedim bəzək vurma qanqala,
Axırda əlinə ay batar-batar.
QOYNUNDA-QOYNUNDA
172
Qoca qartal, nə gəzirsən,
Dağlar qoynunda-qoynunda?!
Bala gördüm anasının,
Ağlar qoynunda-qoynunda.
Niyə qəlbin qaralıbdı,
Gül üzünü xar alıbdı,
Şamamalar saralıbdı,
Tağlar qoynunda-qoynunda.
Azaflı, yaz dilə gəlməz,
Uçdu sonam, gölə gəlməz,
Keçən keçdi, ələ gəlməz,
Çağlar qoynunda-qoynunda.
ŞIXLI QURBAN
Qurban Məmməd oğlu Musayev 1926-cı ildə Qazağın II
Şıxlı kəndində dünyaya göz açmışdır. Aşıq şerinin müxtəlif
formalarında gözəl nümunələr yaratmışdır. Şıxlı Qurban bir
şerlər kitabının müəllifidir.
KİMİ
Nakam, əhdin ömürsüzmüş
Namərdin amanı kimi.
Zülmün yaman qatı oldu,
Zöhhakın fərmanı kimi.
Dedim: Lütəm, atma buza,
Qoy sürünüb çıxım yaza.
173
İstəsən göndər donuza,
Xumarın Sənanı kimi.
Öz-özünü saldın dərdə,
Bu dərd səni qoyar dördə.
Kim sevəcək səni bir də,
Qazağın Qurbanı kimi ?!
BALASIYAM BU TORPAĞIN
Bilsin dost da, lap düşmən də,
Balasıyam bu torpağın.
Dağ-dərədə, çöl-çəməndə,
Lalasıyam bu torpağın.
Az çəksəm də cəfasını,
Çox sürmüşəm səfasını,
Müdam şənlik havasını,
Çalasıyam bu torpağın.
Bal əmmişəm burda hər qış,
Hər fəslinə min-min alqış!
Bir körpə ceyran tapdamış,
Talasıyam bu torpağın!
Dindirmərəm hər sərsəmi,
Söylətmərəm əqli kəmi,
Düşmənimi şahmar kimi,
Çalasıyam bu torpağın!
Osman kimi əsəriyəm,
Mehdi kimi kəsəriyəm,
Vurğun kimi hasarıyam,
174
Qalasıyam bu torpağın!
Qurban şəndi hər çağında,
Aranında, yaylağında –
Öləndə də qucağında,
Qalasıyam bu torpağın!
GƏL ZAMANIN HÖKMÜNƏ BAX
Gəl zamanın hökmünə bax,
Hərə bir Kərəm olubdu.
Müftə gəlir sahibləri,
Yeyib-içib dəli olubdu.
Allaha yalvarır korlar,
Ucuzlaşa yağlar, şorlar.
Alverçilər, rüşvətxorlar
Bir meydana cəm olubdu.
Hər fitnəkar, hər şarlatan,
Taksi sürən, ara qatan,
Koperativçi, kabab satan,
Xalqı əmhaəm olubdu.
Sərhədlərdə keşik çəkən,
Dan yerini çöldə sökən,
Mal otaran, kotan əkən,
Fikirdən sərsəm olubdu.
Kim qonşudu erməniyə,
Çörək-suyu dönüb zəyə.
Dizlərinə döyə-döyə
Yedikləri qəm olubdu.
175
Ürəyimə düşüb ləkə,
Deyəsən bu, məni əkə.
El dərdini çəkə-çəkə,
Qurban lap vərəm olubdu.
QARABAĞDADI
Bu qoca Qafqazın – ağır ellərin
Tar-kamanı, sazı Qarabağdadı.
İsmətli-qismətli şux gözəllərin,
İşvə-qəmzə-nazı Qarabağdadı.
Gözümün işığı, evimin şamı,
Təbimin mayası, eşqimin kamı,
Canımın dincliyi, ağzımın tamı,
Çörəyimin duzu Qarabağdadı.
Bürüyübdü bir söz-söhbət mahalı,
Halı olmayanlar qoy olsun halı,
Erməni yurduma sahib çıxalı,
Canımın od-közü Qarabağdadı.
Yaxşı bax zamana, fikir ver vaxta,
Qonşu silahlanıb durub pusqaxda.
Qurbanın cəsədi budur Qazaxda,
Fikri-zikri, özü Qarabağdadı.
CAVAN SƏMƏD
176
Səməd İsgəndər oğlu Mehdiyev 1927-ci ildə Tovuzun
Köhnəqala kəndində dünyaya gəlmişdir. Hələ uşaqkən sazın
sehrinə vurulan Səməd yeddinci sinfi bitirib aşıq yanında
şəyirdliyə başlamışdır. Onun ustadı məşhur aşıq Mirzə
Bayramov idi. Dəfələrlə festival və el şənliklərində çıxış edən
Səmədin şerə olan həvəsi güclənmişdir. Beləcə Aşıq Səməd saz
vasitəsi ilə sözünü də bəyan etmişdir.
DAĞLAR
Bahar gəlib müjdə verdi,
Nə yatmısan oyan, dağlar.
Arzu uzun, ömür gödək,
Olsun sənə ayan, dağlar.
Gözəllərin həvəsindən,
Hilal qaşın sürməsindən,
Bülbüllərin nəğməsindən,
Al-yaşıla boyan, dağlar.
Şirin olar ceyran oyu,
Qız nişanı, oğlan toyu.
Söylə görüm tarix boyu,
Varmı səndən doyan, dağlar.
Cavan Səməd, Kərəm hanı,
Xan Əslinin qəm karvanı,
Nə sultanı, nə də xanı,
Heç olmadın sayan, dağlar.
TƏCNİSLƏR
177
Fərhad külüng çəkib Şirin yolunda,
Çapdı qayaları yarağı gəldi.
Qara xəbər verdi beyiman qarı,
Büküldü cəsədi yar ağı gəldi.
Şirin nalə çəkib çıxdı o dağa,
Eşqin firqətindən dözməz o dağa.
Yapış ətəyindən çağır o dağa,
Verdi fərmanına yar ağı gəldi.
Cavan Səməd talib oldun min ada,
Arif olan sıtqın bağlar Minada.
Neyləyər ümmana olsa min ada,
Vur qəmli sinəmə yarağı gəldi.
***
Allahı dilində nida eyləyən,
Axtarsa halalı, halala yetər.
Aşıq deyər ha lala,
Açdı yazda ha lala.
Daha sinə, can deyir,
Haraya gəl ha lala.
Yaradan ilahi nəzər eyləsə,
Talehin sədası ha lala yetər.
Zatı halal kəsdən halal yaranı,
Aşiqi can deyər yarsa yaranı,
Aşıq deyər yaranı,
Getdi əldən yar anı.
Həqiqətdən dərs aldı,
Sərdən yazdı yaranı.
Hər kəs çəksə haqda dərdi yaranı,
Dəhanda dilləri ha lala yetər.
Gəlin nəzər eylən ayın harayına,
178
Haqdan dilək dilər hər il, hər ayına.
Aşıq deyər hər ay nə,
Dərdə səs nə, haray nə.
Gəlsə qarşı-qarşıya,
Canan istər harayına.
Haray çəkər Cavan Səməd harayına,
Can deyən səsinə ha lələ yetər.
CIĞALI TƏCNİS
Fələyin əlindən yaralı baxtım,
Yandı qəm oduna ay ana can, can.
Aşıq deyər ay ana,
Ay sallandı ay ana,
Əlim əldən üzüldü,
Ağla məni, ay ana.
Qar töküb baharım olub zimistan,
Dönüb baxar olsam ha yana, can, can.
İyid olan sıtqın bağlar hasana,
Ucalıb şöhrəti düşər ha sana.
Aşıq deyər ha sana,
Gəz dərdini ha sana.
Haqdan sıtqın düz olsa,
Kömək edər ha sana.
Namərd yüz çalışsa yetməz ha sana,
Söyləyər sözünü ha yana can, can.