da xüsusi önəm vermişdir.
GƏZDİRİRƏM
Dil bu sirri açmayacaq,
Verib andı gəzdirirəm.
Məni qoyub qaçmayacaq,
Mehribandı gəzdirirəm.
Həmdəmimdir amanla ah,
Ağlar, gülər çəkər qah-qah,
186
Gah tiri-tar, görərsən gah,
Zərəfşandı gəzdirirəm.
Seçər yaxşı, seçər yaman,
Səsləndikcə zaman-zaman,
Pərdəsindən qanlar daman,
Bir kamandı gəzdirirəm.
Tapşırıblar bu bir məzə,
Dil biləni, dilbilməzə?
Haqq-ədalət gəzə-gəzə,
Yandı-yandı gəzdirirəm.
Nə gündədir Səlim, baxın!
Qəm döşündə axın-axın,
Heç bir «ocaq» qoymur yaxın,
Bir «qurban»dı gəzdirirəm.
QIZIM
Uyma boyalara tezcə solarsan,
Təbiət nə verib bəsindi, qızım.
Göy ağlar, yer gülər qaxınc olarsan,
Boya yaxşının yox, pisindi, qızım.
Özünə münasib qızla, gəlinlə,
Dur – otur, ismətdə ananı dinlə,
Şerim qanadlansın gözəlliyinlə,
Sənət otağımı isindir, qızım.
Səlim qurban olsun olduğun günə,
Təkcəmsən, fəxrimsən dəyərsən minə,
Şəbi-yeldaları hörüklərinə,
Ayı kamalına küsəndir, qızım.
ŞÜBHƏLƏNMİŞƏM
187
Göylərimin üstə açılmayır dan,
Hər səsdən, səmirdən şübhələnmişəm.
Dövrdən, zamandan, dindən, qanundan,
Tamam yerbəyerdən şübhələnmişəm.
Dövrə bax tərlanlar baş əyir sara,
Namus, vicdan hara, alçaqlıq hara,
Bizi sürəkləyir uçurumlara,
Sənətdən, şeirdən şübhələnmişəm.
Keçdi fəlakətli, tufanlı illər,
Bağlandı biləklər, kəsildi dillər.
Düz görən gözlərə çəkildi millər,
Cəlladı – şəmşirdən şübhələnmişəm.
Baravar sayılır yaxşı da, pis də,
Alim eyləyibdir qanunu xəstə,
Qələm şeytandadır, möhür iblisdə,
Verilən əmirdən şübhələnmişəm.
Sadə bir məsəl var asandır həlli,
Nə gizli aşkardır hamıya bəlli,
Xəşdəməsi yüz-yüz, maaşı əlli,
Vallah, bu gəlirdən şübhələnmişəm.
Açdı açılmayan söz gör düyünü,
Hər sənətkar yazdı öz gördüyünü,
Beyin qəbul etmir göz gördüyünü,
Başımda fikirdən şübhələnmişəm.
Səlim çıxan deyil sən gedən izdən,
Gözü nurdan qala, taqəti dizdən,
Hər söhbəti sizdən, hər sözü sizdən,
Dilimdə zikridən şübhələnmişəm.
DODAQDƏYMƏZ CIĞALI TƏCNİS
188
Gəldi yaz ayları, a dağlar sənin,
Alaca sədrində qar qalar indi.
Aşıq qar qalar indi,
Qara qarqalar indi.
Alçaq dağlar sərində,
Yaydı, qar qalar indi?
Eşqin şeydaları irağa getdi,
Lalə də, nalə edər, qarqalar indi.
Səyyad seyr eləsə şikarə sarı,
Şikar istər çəkə, şikar a sarı,
Aşıq şikara sarı,
Şikar şikara sarı,
Qıya çəksən tərlanı,
Alar şikara sarı.
Səyyad seyr eylədi şikarə sarı,
Laçının yerinə qarqalar indi.
Səlim təcnisini tərsinə yazdı,
Tərsinə düşündü, tərsinə yazdı.
Aşıq tərsinə yazdı,
Tərsi tərsinə yazdı.
Həqiqət tər insanın,
Tərdə tər sinə yazdı.
Qeys nalə çəkir tərsinə yazdı,
Leyli sinəsində qarqalar indi.
AŞIQ CƏLAL QƏHRƏMANOV
189
Cəlal Qəhrəmanov 1928-ci ildə Qazağın Kəmərli
kəndində dünyaya gəlmişdir. El ədəbiyyatına böyük maraq
göstərmişdir. Bu maraq və sevgi onun qoşqularında əks
olunmuşdur.
Ustad aşıq 1978-ci ildə vəfat etmişdir.
DÜNYA
Beş günlük qonağam səndə,
De hörmətin hanı, dünya.
Tökürsən qaş-qabağını,
Edirsən tufanı, dünya.
Yaşıyırıq, biz hədərik,
Pis baxarsan qəm edərik,
Biz hamımız gəldi-gedərik,
Sən fanisən, fani dünya.
Əzab çəkdi Məcnun, Leyli,
Bir-birinə verdi meyli,
Getdilər səndən gileyli,
Ələsgər Qurbani, dünya.
Tamam idi ağlı başda,
Yaradardı hər baxışda,
Nakam qoydu əlli yaşda,
Vurğun tək insanı dünya.
Çoxlar vədəsiz qocaldı,
Çoxları səndə ucaldı,
Qəmlənən aşıq Cəlaldı,
Etmə nahaq qanı, dünya.
QALDI
190
Əzəl cavanlıqdan şikayət etdim,
Bir yana çatmadı özümdə qaldı.
Hər kimə dost dedim oldu müxənnət,
Düşmənin nəzəri izimdə qaldı.
Dostun körpüsündən keçə bilmədim,
Müxənnət olduğun seçə bilmədim,
Bu dərdi heç kimə aça bilmədim,
Peşman oldum, əlim üzümdə qaldı.
Könlümün tərlanı sona görmədi,
Keçirdi arxadan yana görmədi,
Iki növcavanım ana görmədi,
Körpə balalarım dizimdə qaldı.
Əmidən, dayıdan əzəldən halam,
Dostum müxənnətdi, özüm halalam,
Taleyi kəm olan aşıq Cəlalam,
Axır var ümidim sazımda qaldı.
SƏN CANIN
Bir paltar əyninə yaraşsa geynən,
Gördün yaraşmayır, geymə sən canın.
Atalar demişkən, qapın döyülər,
Kimsə qapısını döymə, sən canın.
Görürəm tərifə çoxdur həvəsin,
Hörməti bəllidir eldə hər kəsin,
Qoy səni el desin, el tərifləsin,
Sən özün-özünü öymə, sən canın.
Varma əyri yola, azma düz yoldan,
Nə bir kəsi aldat, nə də ki, aldan.
191
Xeyrinədir eşit aşıq Cəlaldan,
Heç kimin qəlbinə dəymə, sən canın.
ZÜKUR BAYRAMLI
Bayram Sarı oğlu Rzayev (Zükur Bayramlı) 1928-ci ildə
Tovuzun Bayramlı kəndində dünyaya gəlmişdir. Yaradıcılığa
erkən yaşlardan başlanmışdır. Saza-sözə böyük rəğbəti olan
Z.Bayramlı el ədəbiyyatının hər bir janrında nümunələr
yaratmışdır.
CİNASLI GƏRAYLI
Nə tezcə çıxardın yaddan,
Sən də mirsən, mən də mirəm.
Bizi kim çıxarsın oddan,
Sən də əmirsən, mən də əmirəm.
Getdi köhnəliyin dəbi,
İli, ayı, ruzi-şəbi,
Şəhdi-şəkər olan ləbi,
Sən dəmirsən, mən dəmirəm.
Zükur nəyçün saradaşıq,
Çox daşıyıb yara daşıq,
Bir namus, bir ad adaşıq,
Sən də əmirsən, mən də əmirəm.
DÖZMÜŞƏM DƏ
192
Qəm-qüssənin dəryasını,
Cummuşam da, üzmüşəm də.
Dost bağının heyvasını,
Dərmişəm də, üzmüşəm də.
Bax bu işin təhərinə,
Axşamına, səhərinə,
Bu qəzanın qəhərinə,
Düşmüşəm də, dözmüşəm də.
Zükuram, var əziyyətim,
Mülayimdi təbiətim,
Uyğun gəlmir xasiyyətim,
Gəzmişəm də, bezmişəm də.
YADA SƏN
İki kəllə bir qazanda qaynamaz,
Bu meydanda ya mən durum, ya da sən.
Dost bilib sirrimi sənə söylədim,
Car eylədin hər biganə yada sən.
Bülbül olan gül eşqindən od anar,
O almadı, o heyvadı, o da nar,
Həqiqəti o düz söylər, o danar,
Keçən günü bir yaxşı sal yada sən.
Gül üz demək o deməkdi dər yəni,
Aynəbənddi o otağın dər yanı,
Zükur deyər: çox sevirsən dəryanı,
Ya qəvvassan, ya qayıqçı, ya ada sən.
YARAŞAN OLA
193
Sıldırım dağ yolu nəyə gərəkdi,