Səlim müəllim
200
Səlimdə adətdir haya hay etsin,
Haqq işə göz yaşın gərək çay etsin,
Allah əməyini görüm zay etsin,
Bizim əməyimizi zaya qoyanlar.
SƏFƏR TOVUZLU
Səfər Qəhrəman oğlu Məmmədov 1932-ci ildə Tovuzda
anadan olmuşdur. Sazlı-sözlü Tovuz aşıq mühiti Səfəri aşıq
yaradıcılığının sirlərinə yiyələnməyə vadar etmişdir. O, klassik
və müasir aşıq poeziyasının əksər formalarında seirlər
yazmışdır. Şeirlərinin birində: «Tovuzlu Səfərəm, təcnis
dədəmdir, «Ruhani» anamdır, «Kərəm» lələmdir», - deyən
ustad şair el sənətinin vurğunu olduğunu dilə gətirmişdir.
BAYATI
Mən aşıq dər də məni
Gəl salma dərdə məni.
Yüz loğman sağaldammaz,
Bircə gün dərd əməni.
Səfərəm, dosta, yara,
Dost oldun dosta yara,
Diliyin sahibi ol,
Vurmasın dosta yara.
QALANACAN
201
Qövr eləyən çoxdu yaram,
Od nə lazım qalana can ...
Üz döndərib taleh yaram,
Döz, odlara qalan, a can.
Bədən zəif, çətin yara,
Naşı təbib çətin yara,
Kim rast olsa çətin yara,
Vərəmlədər qalanacan.
Səfər köçər, qara qalmaz,
Yaz gələndə qar a qalmaz,
Cəsəd xakda qara qalmaz,
Yüz min dərdə qalan, a can.
YANASAN LEYLİ
Yandı dilim, Leyli-Leyli deməkdən,
Yanan qəlbim kimi yan asan Leyli.
Doyardımmı lalə ləbin öpməkdən,
Milyonlar qoyardım yanasan, Leyli.
Qəbrim üstdən bircə gülüm üzəsən,
Mən çay ollam sinəm üstə üzəsən,
Buyurasan sürtəm üzüm üzə sən,
El bir yana sən bir yanasan, Leyli.
Səfər Tovuzludur, duyar dərdimi,
O ağ sinən mənə bağlı dərdimi?
Nakam Məftun bircə gülün dərdimi?
Sən də mənim kimi yanasan, Leyli.
TƏLƏSMƏ
202
Can eşq içrə tez yanandı, alışmağa tələsmə!
Gedər-gəlməz, gələr-getməz, barışmağa tələsmə!
Bir məclisdə əyləşəndə insan kimi dur, otur,
Sual olsa cavab söylə, danışmağa tələsmə!
Kim elmləri öyrənərsə çox bilər, düz danışar,
Mərifətin, kamilliyin hər sərraf gəz danışar,
Qiymətini ürəklərdə qoyduğu iz danışar.
Çalış mərd ol, hər yetənnən yarışmağa tələsmə!
Səfər dilər, dostumu da dosta möhtac olmasın,
Mənə güllə atanın da cibi boş, ac olmasın,
Qəlbi əyri, xain canda taqət, illac olmasın,
Əsrik qanlı Tovuzluyam, soruşmağa tələsmə!
DANIŞ
Yaman işlər nəyə lazım, yaxşı işindən danış,
Dürr süzülsün dəhanından, xoş görüşündən danış.
Atalardan misal var ki, kobud insan tez sınar,
Pürkamallı sərin olsun, düz gəlişindən danış,
Lovğalanmaq hünər deyil, olma naqqal, sərsəri,
Bil ki, haqqa göz yumanın eşiləcək peysəri,
Çıxardarlar ciyarını, qalar tək sümük, dəri,
Meyl eləmə pis əmələ, pak gedişindən danış.
Səfər deyər: - Tovuzluyam, heç nə bilməz uşağam,
Canbicanın goru cənnət, mən Adəmə qurşağam,
Bir dostluğu yumşaq görsəm, mən yumşaqdan yumşağam,
Nə öyrənsək yenə azdır, çalış yüz bilişindən danış.
AZAFLI AŞIQ YUNUS
203
Yunus Hüseyn oğlu Həsənov 1932-ci ildə Tovuzun
Azaflı kəndində doğulmuşdur. Azaflı Yunus el-obada aşıqlıq
sənətini təbliğ etmişdir. Onlarla şəyird hazırlamışdır. Aşıq
Yunusun özü isə Aşıq Usufdan dərs almışdır.
Azaflı Aşıq Yunus 1987-ci ildə dünyasını dəyişmiş və öz
doğma kəndində dəfn edilmişdir.
ÇOX SAĞ OL
Arifin qohumu şair Həşimin ona göndərdiyi
razılığa cavab
Aldım məktubunu, ay Əlizadə,
Mən sağam qardaşım, sən də çox sağ ol,
Şer tək bir inci varmı dünyada,
Mədəni, məskəni məndə, çox sağ ol.
Allam salamını, olmam təkəbbür,
Bu necə suvaldı ey alimi-pur,
Kəlamında məna, qələmində nur,
Veribsən sözlərə rəndə, çox sağ ol.
Sənət aləmində dalıb xəyala,
Arifin dərsini vermişəm əla,
İnşallah yetişər gözəl kəmala,
Böyüdübsüz belə bəndə, çox sağ ol.
Aşıq Yunis, özü, təkdi, eşqi tək,
Bu sənətdə üslubu tək, məşqi tək,
Nur çiləyir, ətir, ənbər müşgi tək,
Məhəbbətin bu sinəmdə, çox sağ ol.
MƏHƏRRƏMOV MUSEYIB
204
Museyib Bayram oğlu Məhərrəmov 1932-ci ildə Tovuzun
Qovlar kəndində dünyaya gəlmişdir. Müharibə iştirakçısı
olmuşdur. Müharibədən ikinci dərəcəli əlil kimi el-obasına
dönən Qovlarlı Müseyib aşıq yaradıcılığına rəngarəng töhfələr
bəxş etmişdir.
OLA
Kef də çəksən, qəm də çəksən,
Əhli-halın yanda ola.
Qismət olsa yaxşı günün,
Gələ ömrün sonda ola.
Haqq çağırıb səsdəyənin,
Ona hörmət bəsdəyənin,
Arzum var mən istəyənin,
Namus, qeyrət qanda ola.
Ey Müseyib, sən doğru yaz,
Qoy olmasın mənasız, az,
Heç kim dağı oynadammaz,
Əgər dağ, dağ yöndə ola.
OLA BİLMƏZ
İllər boyu torpax yığsan üstə-üstə,
Dağ qoysan adını, dağ ola bilməz.
Böyürtkən kolunu əkib bitirsən,
Yüz çalış, yüz bəslə bağ ola bilməz.
Bir kimsənin həddən aşsa ədası,
Nifrətnən yayılar eldə sədası,
Yüz söz verə doğru çıxmaz vədəsi,
Onun əqiydəsi sağ ola bilməz.
205
Budur, Müseyibin sözünün düzü,
Doğru söz eşitsə təstiqlər özü.
Hiyləgər, fitnəkar adamın üzü,
Dost-tanış yanında ağ ola bilməz.
DİVANİ
Xeyirdeyən insana ləc dinənə nə deyəsən,
Sirdaşının arxasında sinənə nə deyəsən,
Xain çıxan ilqarına çəkəndə xəcaləti,
Xəcalətin atəşinə yanana nə deyəsən.
Dərrakələr eyni deyil, ayrıdı hər sərdəki,
Ada layıq qeyrət, ardı axıldı nəzərdəki.
Haqq danışsan taxsırkarsan zahirdə yek yerdəki,
Yersiz yerə əsil insan qınayana nə deyəsən.
Müseyib də cani-dildən axtarar həqiqəti,
Dərk eyliyər, aydın seçər haqqınan ədaləti,
Yaltaxlıxnan nadanlara eyliyən itaəti,
Haqdan keçə, haqsızlığa inana, nə deyəsən.
HƏSƏN YUSIFLI
Məhərrəmov Həsən Yusif oğlu 1932-ci ildə Tovuz
rayonunun Qədirli sovetliyində Cilovdarlı kəndində
doğulmuşdur.
QALMAZ
206
Dəli könül, uyma vara,
Gedər əldən, var da qalmaz.
Bürünübdür hər yer qara,
Küsər bizdən, qar da qalmaz.
Qonşuluqda yaxşı dolan,
Əhsən desin gendən baxan.
El sözünə qulaq asan,
Ömür boyu darda qalmaz.
Yusifliyəm, könül barı,
Vermə əldən ixtiyarı.
Biz unutsaq etibarı,
Namus, qeyrət, ar da qalmaz.
DÜNYA
Əziz mehribanım, incimə məndən,
Qalmayıbdır xeyri-karı dünyanın.
İstərəm söz qoşam birlikdə sənnən,
Köklənir tərsinə tarı dünyanın.
Məclislər qurulub çalınmır hava,
Gülməxmər alınmır, bez gedir baha,