Qalıb azım, gedib çoxum,
Ağarma saçım, ağarma.
Ağaranda rəngin inan,
Gələcəyə qalmır güman,
Dəryaya köməkdi ümman,
Ağarma saçım, ağarma.
222
Fələk məndən min bac alıb,
Gah alçalıb, gah ucalıb,
Deyillər Adil qocalıb,
Ağarma saçım, ağarma.
OLMAZ
Vətən qızı, nə gəzirsən məzarı,
Məzarda qaydadır, etibar olmaz.
Yenə zalım fələk pozdu ilqarı,
O da, çox insana vəfadar olmaz.
Əzizinəm yar-aşsın,
Can məzara, yaraşsın,
Sinəm üstdən yol açım,
Ayaqlasın, yar aşsın.
Bir məzar, bir tabut, beş metrə kəfən,
Qapqara torpaqdır, baxırsan hər yan,
Şöləsi zimistan, şəfəqi hicran,
Əzrayıl gəlişi, xoş xəbər olmaz.
Əzizinəm dərdə mən,
Çox dözmüşəm dərdə mən,
Canımı, alıb gedib,
Tək qalmışam darda mən.
Şirin söhbət eylə, qəlbimi güldür,
Bir danış sözünü, dərdini bildir,
Dərdi-qəm içində Qaymaqlı Adil
Bu fani dünyada, bəxtiyar olmaz.
Əzizinəm, sən də yan,
223
Qəm odunda sən də yan,
Canım çoxdan alışıb –
Mən yanıram, sən dayan.
DEYILƏM
Ağlaya-ağlaya gedən maralım,
Əlini əlimdən üzən ha, döyləm.
Belə inad etmə, qadanı alım,
Səndən ayrısınnan gəzən ha, döyləm.
Hər sözün üstündə incimə yardan,
Bir də söhbət açma dövlətdən, vardan,
Az danış qonşuya gedəndə hərdən,
Mən, sənin arzunu pozan ha, döyləm.
Yenə yaş tökürsən sən, için-için,
Bəs edər bu qədər, bir danış, bir din,
Gülməsə üzümə balaca Elçin,
Bu qədər ağrıya dözən ha, döyləm.
Hələ cavan ikən itirdim atam,
Ağladı qardaşım, ağladı anam,
Sən də incidirsən a, nazlı sonam,
Bu qəm dəryasında üzən ha döyləm.
ƏZIZ MƏFTUN
224
Əziz Həsən oğlu Hüseynov 1936-cı ildə Tovuzun
Mülkülü kəndində anadan olmuşdur. Hələ uşaqlıq illərindən
sazlı-sözlü aləmin vurğununa çevrilmişdir. On səkkiz yaşında
ikən Leyla adlı bir qıza vurulmuş və bu sevginin timsalında da
özünə «Məftun» təxəllüsünü götürmüşdür. Atası Mülkülü
Həsən onun bütün bədii irsini mühafizə etmişdir.
Əziz Məftun 1978-ci ildə dünyasını dəyişmişdir.
BAYATILAR
Əziziyəm qar dayandı,
Yar keçdi, qar dayandı.
Məftun yandı yar üçün,
Alışdı qar da yandı.
Əzizim külüng çapdı,
Fərhad çapdı, külüng çapdı,
Fərhad dağları çapdı,
Fərhadı da külüng çapdı.
Məftun deyər su dayandı,
Axmadı su dayandı.
Suya girdim keşməyə,
Alışdı su da yandı.
Əzizim qoyun dərdi,
Çobanın qoyun dərdi.
Çoban salxım üzüncə,
Bağban bir qoyun dərdi.
QURBAN OLDUĞUM.
225
Nə üçün üzünü çevirdin məndən,
Alaca gözünə qurban olduğum.
Səndən ayrı bir saniyəm olmasın,
Şirincə sözünə qurban olduğum.
Şükürlər bu günə el şairiyəm,
Əsil sevənlərin mən də biriyəm,
Sevən könüllərin gizli siriyəm,
Mən yarın özünə qurban olduğum
Könüldə arzumu açam bir qıza,
Məftunam, əzəldən bir güllü yaza,
Söyləyəm dərdimi beş telli saza,
Məhəbbət gözünə qurban olduğum.
MƏNI
Əşqindən büründüm qəm libasına,
Qəsd üçün salmısan bu hala məni.
Əşqiyin oduna artıq yanıram,
Söndürməz aləmdə piyala məni.
Sevincindən xına yaxdı əlinə,
Səbəb nədir yalan gəldi dilinə,
Xub yaraşır gümüş kəmər belinə,
Sən özün salaydın kaş yola məni.
Məftun həqiqətin oldu tərəfi,
Neynədi de ona əşqiyin səfi,
Üzü yaqut kimi, zülfləri əfi,
Hər gecə salırsan xəyala məni.
AY ÜZÜM-ÜZÜM
226
Eşqin dənizində qəvvas könlüm,
İstərəm batmayım, ay üzüm-üzüm.
Həyat güllərinin bir təzəsini,
Açanda qoxlayım ay üzüm-üzüm.
Sən mənim sevdamın mərdanəsisən,
Sönməyən şəmimin pərvanəsisən,
Ümid otağının dürdanəsisən,
Kaş səndən dönməsin ay üzüm-üzüm.
Səndəki gözəllik istəməz isbət,
Sevən də sevəndən edərmi qeybət,
Yay kimi qaşların hilala nisbət,
Çox çətin ələrim ay üzüm-üzüm.
Gələcək günləri özün yada sal,
Daha axirəti eyləmə xəyal,
Dilin lala dönər, deməz könlüm al,
Kəsib söyləyərmi ay üzüm-üzüm.
Dost olan dostuna qoyar hörməti,
İtirməz saxlayar hər məhəbbəti,
Məftunu qocaltdı yarın həsrəti,
Dəymədi üzünə ay üzüm-üzüm.
YETKIN QƏŞƏM
227
Qəşəm Ələkbər oğlu Məmmədov (Yetkin Qəşəm) 1937-
ci ildə Goranboy rayonunun Dəliməmmədli qəsəbəsində
anadan olmuşdur. Atası Ələkbər Qızılvəngli Aşıq Alının qız
nəvəsidir.
Yetkin Qəşəm 2004-cü ildə dünyasını dəyişmişdir.
DAYAZDAN DANIŞ
Ağılın, kamalın, düşüncən varsa,
Dərində olsan da, dayazdan danış.
Xəyal köhləninə bir qamçı vurub,
Yolunda qış olsa da yazdan danış.
Gəlmədin görüşə könlüm incidi,
Söylədi: - İncimə, inciyirsən, inci di.
Gördüm ki, sözləri dürdü, incidi,
Dedim: - Günahım çoxsa, day azdan danış.
Yox qəlbimin nə sultanı, nə şahı,
Istəmirəm, nə vəziri, nə şahı.
Nə döndərər, düz yolundan nə şahı,
Qəşəm bildiyini day az, danış.
YARADAN QALIR
Sağalmayıb, sızıldayır sinəmdə,
Eşqimə vurduğun yaradan qalır.
Niyə dönük çıxdın əhdə-ilqara,
Bu aləmə şahiddir, yar, ad, an qalır.
Ruhumu əlində tutana bax bir,
Sahilsiz ümiddən tut, ana bax bir,
Nə gözəl nemətdir tut ana, bax bir,
Kim əkib afərin, yaradan qalır.
228
Eşqin damla-damla xəyala damdı,
Gördüm ki, ürəyim xəyala damdı,
Sanma ki, Qəşəm, xəyal adamdı,
Yardı zülmətləri, yara, dan qalır.
BIRƏ – MIN
Vara yox deyəni yox etsin Allah,
Qoy artsın var deyəni birə-min.
Ac qarın doyurmaz namərd olan kəs,
Eşit bu sözümü gəl al bir əmin.
Əvəz etməz heç divarda qar, daşı,
İstəyirsən necə dağdan qar daşı,
Yüz dost olsa, əvəz etməz qardaşı,
Görüb bunu, deyib bunu, bir, əmin.
Sev bu suyu, sev torpağı, sev gili,
Qəşəm kimi ol əbədi sevgili,
Hər gül üzə söyləmə sən sevgili,
Bəxt adına yüz at gəlsə, birə min.
YARATDI
Xəyalım toruna düşdü yar yenə,
Surəti qəlbimdə tufan yaratdı.
Gözündən gözümə ox dəydi sanki,
Bildim ki, bu oxu ancaq yar atdı.
Yüksəldi göylərə qəlbim tamahı.
Dəyişməz, qaytarmaz, min cür tam ahı.
O adam mərddir ki, qovur tamahı,
Qalsa da piyada, rəqib, yar atdı!
229
Nifrət, Qəşəm, nəs həftəyə, nəs ilə,
Oturma nəs ilə, durman nəs ilə,
Babalardan əmanətdir nəsilə,
Namusumuz, qeyrətimiz yar, atdı!
ODUNA
Alimin biliyi azalmaz inan,
Fələyin hökmüylə getsə oduna.
Adətdir qananlar alışmalıdır,