Namərdin, qanmazın yanan oduna.
Tərs səslənir dilimdə tərsin adı,
Evlər yıxar tərs hökmü, tərs inadı.
Kim od tapdı, kimlər tər sınadı,
Buyur axtar, səndə ara od, una.
Qəşəm deməz, bəyaz qışı, qış qırdı,
Gədiklərdə didərgini qış qırdı.
Neçə insan nalə çəkdi qışqırdı,
Yalvardılar çörək üçün od, una!
YAXAM ƏLINƏ
Nabələd yollarda büdrəmədim mən,
Çox keçdi namərdin yaxam əlinə.
Suala sualla cavab verərəm,
Düşsən yüz alimə, ya xam əlinə.
Həmişə düz olsan, haqqa-ilqara,
Xoş keçər ruzigar, gəlməz il qara.
Zimistan güc gəlsə, dönsə il qara,
Bir de təbiətin yox əməli nə?
230
Ədalət axtaram, Qəşəmi dinlə,
Gəl sən ayrılmaynan bəşəri dinlə,
Kim desə bu yolda ağla, di inlə,
Beləsin günahın yax əməlinə.
YARANAR GEDƏR
Tərəqqi, tənəzzül əkizdi, qardaş,
İnsanla bərabər yaranar gedər.
Qədirbilməz, hax tanımaz olannan,
Ehtiyaca görə yaranar gedər.
Çəkildi qarşımda gün aha batar,
Alışdı dərdimdən gün aha batar,
Sirrini bilənlər günaha batar,
Yarın xonçasında yara nar gedər.
Yar üçün bitirdim bir gilə narı,
Yar bizə qıymadı bir gilə narı,
Ay Qəşəm, çal-oxu, bir «Gilənarı»,
Yar sevən ürəkdən yar anar gedər.
YA TAĞIN INDI
Amansız fələyin bu gərdişində,
Sərasər dolanıb yat, ağın indi.
Saldıqca qəlbinə dünya işini,
Göylərə çəkərsən yatağın indi.
Unutma qəlbindən daim tər sini,
Üzünə açıqdır baxsan dər sini,
Cavansan, hicranın tanı tərsini,
Bilməzsən xakıda yatağın indi.
231
Yetkin Qəşəm, dolan yenə bu dağı,
Solmamış ömrünün açan budağı,
Ya qismət, ya kəfən bud, ağı,
Danəsən turuncu, ya tağın indi.
NƏ DANƏSƏN SƏN
Sərri sınan sərsərimin sərində,
Nə əsli yerlisən, nə danəsən sən.
Nə zəka əhlinə şərik deyilsən,
Nə ayrı sayılan nə danəsən, sən.
Yaxşı eşit, gəl sədasın sağ-sağ an,
El içinə sağ yarayar, sağ sağan.
Nə qanır ki, dərk eləyə sağsağan,
Çətindir haqq işi, nə danasan sən.
Tər çalışsan, alacaqsan tər, təri,
Nan halaldır, gətirəsən tər təri,
Qəşəm istər çay içində Tərtəri,
Qananlar yanında nə danasan sən?
BOZALQANLI XALIQVERDI
Xalıqverdi Məmmədalı oğlu Namazov 1937-ci ildə
Tovuzun Bozalqanlı kəndində dünyaya gəlmişdir. El
ədəbiyyatına böyük maraq göstərmişdir. Buna görə də Əkbər
Cəfərovdan aşıqlıq sənətini öyrənmişdir. Dörd ildən sonra isə
dəmirçi Aşıq Hüseyinin yanında şəyirdlik etmişdir. Bozalqanlı
Xalıqverdi gözəl şeirlər yaratmışdır.
232
BAĞLAMA – TƏCNIS BAYATI
Əzizim sudan gəldi,
Töküldü su dan gəldi,
Hər yan qaranlıq olar,
Şamımız sudan gəldi.
Aşiqəm oda bənzər,
Evləri oda bənzər.
Anası təmizlikdi,
Balası oda bənzər.
Su deyirəm axır hey,
Dolu durur, axır hey.
Bir dağda yeddi bulax,
Dörd tamı var, axır hey.
BƏNZƏTMƏ
Səni gördüm yenə könlüm açıldı,
A dağlar ceyranı, ellər gözəli.
Bir qıya baxışın alır canımı,
Dodağın qaymaqdı, dilin məzəli.
Bütün nə dərdin var mənə söyləsən,
Durum qulluğunda qəbul eyləsən,
Sıxıb əllərimi burda əyləsən,
Həyatım gül açıb qəlbim düzəli.
Könüllər bağının tərlanı mənəm,
Nazınnan dur otur, a telli sənəm,
Hər gündə yanına gəlib gedənəm,
Deyirəm qarşında sözün əzəli.
233
Bu Xalıqverdinin çox olar dərdi,
Yaranmış hər nə var gəldi gedərdi,
Qovma dərgahından vəfalı mərdi,
Mən qoşum şəninə seir, qəzəli.
YARALAR
Aşıq qardaş sızıldaşır,
Söz çaldıqca hər yaralar.
Şirin danış nağılları,
Deyək dərdi al, yar, al, ar.
Yar al arı de yananda,
Əsli tək alış yan, anda,
Ya əslində qan ya, nanda,
Yığılar gələr yaral, ar.
Yaral arın tən nəzildi,
Dərdin aşdı sən nəzil di.
Xalıqverdi, sar nə zildi,
Yar dərdini yar-yar, alar.
CIĞALI TƏCNIS
Bir namə yaz əllərinlə,
Qoy yetişsin yara, bülbül.
Yetiş yara,
Könül yara.
Təbib odur,
Səni yara.
Sanki vurdun əllərinlə,
Getmir həmin yara, bülbül.
Dərdim qəmim olub qala,
234
Qorxmuram ölüncə qala.
Aşıq qala,
Sən az qala.
Güldən əl çək,
Dolan qal, a.
Zər qənədi salma qala,
Namə yetir yara, bülbül.
Xalıqverdi bax ayada,
Su gəlsə batar ay ada.
Get ay ada,
İl ayada.
Sən layıqsan,
Xoş ay ada.
Uçmaq istəsən ayada,
Nöh asmanı yar a, bülbül.
MÜRƏBBEYI TƏCNIS
Aşıq gəldin meydanıma,
Aşıqlıqdı deyək başdan,
Çalaq sazı el dinləsin,
Qurumasın bulax başdan.
Hər təcnisin başa çatır,
Misrasında əsər yatır,
Namərd olan ara qatır,
Axır boşdu olar başdan.
Xalıqverdi meydan açar,
Günəş kimi şölə saçar,
Qartal gəlsə yana qaçar,
Şahin vurub salar başdan.
ÜZƏ – ÜZƏ
235
Bir kamil qəvvassan eşqin gölündə,
Ətrafa nəzər sal, ay üzə-üzə.
Cəmalın görən tapar təsəlli,
Gözün günə bənzər ay üzə-üzə.
Yanıx kərəmini sazında çalsan,
Aşıq ki, deyilsən əhlihal çalsan.
Özün çalasısan qatığı çalsan,
Qoyubsan südünü ay üzə-üzə.
Ya vicdanam, ya qeyrətəm, ya nanam,
Xalıqverdi bilki deməz yan anam,
Gecə-gündüz həsrətindən yananam,
İxtilat edirsən ay üzə-üzə.
DODAQDƏYMƏZ
Ey nazənin, dəhanından çıxan nar,
Yandırdı cəsədi ay yana-yana.
Xəyal qəsd elədi narın içində,
Dedi keçirərsən a yana-yana.
Dil ləzzət çəkirdi səndə a dada,
Annayırsan yaxşı gəlir ad ada.
Qısqanc nakəs canı candan addada,
Qala hər iki can ay yana-yana.
Xalıqverdi çatsa həyat ağinə,
Zəncir nədi, kəndir nədi, ağinə,
Qırar eşq atəşi kəsər ağinə,
Sənlə kəşd eyləsək, a yana-yana.
SƏFXAN ABUZƏROĞLU
236
Səfxan Abuzəroğlu 1943-cü ildə Gədəbəy rayonunun
Qaradağ kəndində dünyaya göz açmışdır. Kimya elmləri
namizədi olmuşdur. S.Abuzəroğlu 1992-ci ildə Cəncə
şəhərində dünyasını dəyişmişdir.
HEY GEDƏR-GEDƏR
Ömür karvanını saxlamaq olmaz,
Bir an dayanmadan hey gedər-gedər.
Mən aşığam hey gedər,
Yol uzanar, hey gedər,
Qəm yüküm çoxalanda,
Güc azalar, hey gedər.
Ömür azdır, yük ağırdır, yol çətin,
Hər gələn əylənməz, hey gedər-gedər.
Dərdim çoxdur, işarədən qan, ana,
Dünyada rast gəlmir qanan qanana.
Mən aşığam qanana,
Canım qurban qanana,
Dərd yaman ağır olar,
Qanmaz gülsə qanana.
Bir hərcayı yara vursa qanana,
O, yara sağalmaz, hey gedər-gedər.