Səfxan, səni çəkdi dara bu dünya,
Vurdu yara üstdən yara bu dünya.
Mən aşığam bu dünya,
Sirlimidi bu dünya.
Cənnət ya cəhənnəmin,
Öz yeridi bu dünya.
Sürür karvanını hara bu dünya,
Mənzilinə çatmaz, hey gedər-gedər.
A QANA-QANA
237
Yağı düşmən vətənimə göz dikib,
Yenə yerikləyir a qana, qana.
Aşıq deyər ya qana,
Ya qanmaya, ya qana.
Vətən basılmaz olar,
Qıyar olsam ya qana.
Qolum güc alıbdı qoç Koroğludan,
Çəkərəm qılıncı ha qana-qana.
Bu dünyanın nemətindən qəmə bax,
Sinəm yaman dolub, dərdi-qəmə bax!
Aşıq deyər qəmə bax,
Qəmküsaram, qəmə bax!
Düşmənə bac vermərəm,
Əlimdədir qəmə, bax!
Heç vavxt qəm çəkmərəm vətən yolunda,
Sinəm sipər ola ha qana-qana.
Səfxan, zaman ötür, çəkmə dərinə,
Dərdi üzdən götür, çəkmə dərinə.
Mən aşiqəm dərinə,
Aşkar eylər dəri nə?
Bulaq başdan bulansa,
İşlər düşər dərinə.
Bircə diləyim var çərxi-fələkdən,
Heç zaman qatmasın ha qanı qana.
GÖZDƏ-GÖZDƏDIR
Daha dağdan aşıb ömür karvanım,
İndi son məqamı gözdə-gözdədir.
Bəxtimin gəmisi fırtınalarda,
Hələ də birtəhər üzhaüzdədir.
238
Qəlbim təmiz olub, amalım uca,
Daha vədə gəlib, olmuşam qoca,
Xəyalım üz tutub yola-yamaca,
Ötən günlərimi gəzhagəzdədir.
İstərəm ki, ürəkləri qazanam,
Mən deyəni deyə bilmir zamanam,
Ona görə dözmürəm ki, qananam,
Qanmazlarsa məni əzhaəzdədir.
Deyin, kimdir tutub qalan dünyanı?
Haqqı-ədaləti gəzirəm, hanı?
Hardadır gözləyən əhdi-peymanı?
Qeyrətin kökü də kəshakəsdədir.
A Səfxan, yaxşını-yamanı tanı,
Ayırd eylə, qanmayandan qananı.
Axtarmaqla insan oğlu insanı,
Elə bil urəyim bəshabəsdədir.
ÜMMANAM, AŞIQ
Hər xırda bazarda matah satmaram,
Mən coşqun dalğalı ümmanam, aşıq!
Qorxuzmayır məni həcvi-hədyanlar,
Çox dərin-dayazı qananam, aşıq!
Hamıya bəllidir elin adəti,
Uşaqkən sevmişik sazı-söhbəti,
Heç də sözə baxıb aldanma qəti,
Savaş meydanında tufanam, aşıq!
Gəl eşidək şirin sözü dəhanda,
239
Qoy şənlənsin ağsaqqal da, cavan da,
Xoşa gəlmir həqiqti yazanda,
Səfxanam, onunçün yamanam, aşıq!
XASAY QƏRVƏNDLI
Xasay Qərvəndli 1940-cı ildə Goranboyun Xanqərvənd
kəndində dünyaya gəlmişdir. Hələ məktəb illərindən
ədəbiyyata böyük həvəsi olmuşdur. Uzun illər Gəncədə
ədəbiyyat müəllimi işləmişdir.
Xasay Qərvəndli yaradıcılığı vətən sevgisi, təbiət
gözəlliklərinin təsviri kimi motivlərlə zəngindir.
DEYILMI
Dünyada barmağın beşi bir olmaz,
Biri uzun, biri gödək deyilmi?
Atanın üzünə ağ olan övlad,
Ağıldan, kəmaldan seyrək deyilmi.
Qovrulur ürəyim eşqin oduna,
Məhəbbət başıma çəkibdir xına.
Eşqin alovundan uzaq durana,
Kim deyər ağıllı, səfeh deyilmi?
Qərvəndli, Pəridən giley eyləmə,
Qovub ürəyindən onu teyləmə.
Başqası verdiyi gülü, iyləmə,
Ol yarın çöhrəsi çiçək deyilmi?
YALVARMA
240
İşin tərsə düşüb etsə tənəzzül,
Baş əyib namərdə ona yalvarma.
Bacar bir yolu seç həyatda doğru,
Nə iblisə, nə şeytana yalvarma.
Ovçu qan ağlayar ovu qaçanda,
Yaxşını-yamanı tanır bir anda.
Alışıb cəsədin eşqə yananda,
Bivəfadır, ol canana yalvarma.
Qəflət yuxusunda yatanlar da var,
Gövhəri metala qatanlar da var,
Yaxşını yamana satanlar da var,
Qədir bilməz ol nadana yalvarma.
Kim olub dünyanı beş əlli tutan,
Ya alim, ya dərviş, ya da ki, sültan.
Bir ip ki üzülür bir gün xudadan.
Nə həkimə, nə loğmana yalvarma.
Qərvəndli, hər sözün, sözlərin düzü,
Adam var söz desən, qızarmaz üzü,
Dəyməz beş qəpiyə, inan ki, özü,
Səni qoyar yana-yana, yalvarma.
AXIRDA
Ey könül, gəl uyma,fani dünyaya,
Əl-əlvan çiçək də solur axırda.
Bir namus, bir qeyrət, bir abır-həya,
Bir yaxşı, bir yaman, qalır axırda.
241
Eşqin söhbətini qaldırıb içən,
Yaxşını, yamanı bir anda seçən,
Hər günü min meydə, məzədə keçən,
Əbədi yuxuya dalır axırda.
Həyat süfrəsinə min dastan yazan,
Fitnələr törədib yerindən azan.
Hər yetən kimsəyə dar quyu qazan,
Torpağın qisməti olur axırda.
Varlı da, kasıb da pis gün görəndə,
Şah da, dilənçi də atlas geyəndə,
Qara da, çirkin də, düm ağ bədən də,
Məzara yolunu salır axırda.
Bir gözəl nemətdir gənclik aləmi,
Silinmir gözünün heç getmir nəmi,
Unutma, ay Xasay, sən də o dəmi,
İlahi veribdir, alır axırda.
NƏ GÜNAH
Ürəkdən gəlməsə insana qeyrət,
Gözləri yumular, gözdə nə günah.
Abırdan, həyadan üz qızarmasa,
Nə desən danışar, üzdə nə günah.
Yarpaq da titrəyər əsəndə külək,
Qanqalı bəsləsən olarmı çiçək?
Bir şey ki, sevilib, sevilməyəcək,
Zinəti bez olsa, bezdə nə günah.
Nəsiyyət eşitməz kar olan qulaq,
Ulağı ha bəzə ulaqdır, ulaq.
Yüyürmək istəsə bir qıçı çolaq,
242
Büdrəyib yıxılsa, düzdə nə gunah.
Bu dünya çox görüb sonsuz ərləri,
Kəllə çanağında qan içənləri,
Ay Xasay, olmasa sözün kəsəri,
Müəllif söyülər, sözdə nə günah.
ÖZ SƏFASI VAR
Gəl tərif eyləmə çox şəhərləri,
Bu qədim Gəncənin öz səfası var.
Məhsəti xanımın rübailəri,
Nizami «Xəmsə»li bir dünyası var.
Şah Abbas məscidi tarixi vüqar,
Çinarlar qoynunda tutubdu qərar.
Minarə gərdənin öpər buludlar,
Qoynunda Şəfinin söz butası var.
Gəzək Gülüstanı, enək Bağmana,
Tərtəmiz havası candır insana.
Qarşına çıxanda qız, gəlin, ana,
İstəsən qaymağı, süd, xaması var.
Gəl, Yeni Gəncənin gəzək bağını,
Ataq üzümüzdən qəm duvağını,
Görək ürəklərin odlu çağını,
Gəncənin Gəncə tək gənc balası var.
Yorulsan Göy göldə get al dincini,
Çalış ki, itirmə bu sevincini.
Hər kimsə görməsə belə incini,
Deməsin nə eli, nə obası var.
Çəkmə gözlərinə yuxudan pərdə,
243
Otu da, məlhəmdir ağrıya, dərdə,
Gəncədə gördüyün abidələrdə,
Babamız Qorqudun saz havası var.
Tarixi varaqla, bir götür ibrət,
Oğlunda hünər var, qızında qeyrət.
Kərəmi odlara salan məhəbbət,
Ziyadın dilində min nəvası var.
Gəl Gəncə çayına yaxşı sal nəzər,
Torpağı daşları şerlə bəzər.
Xasay Qərvəndlini axtarsan əgər,
Gəncədə xoş günü, xoş sədası var.
MƏSIM AXUNDOV
Məsim Hüseyn oğlu Axundov 1943-cü ildə Qazağın
Eynallı kəndində anadan olmuşdur. H.Zərdabi adına GDPİ-ni
(indiki Gəncə Dövlət Universiteti) bitirmişdir. Hazırda Gəncə
şəhərində müəllim işləyir.