Talandı, dağıldı, sinim içində !
MƏNƏ
Butalıdır, fərman oldu, gəl, gedək!
Gedəsiyəm, gəl, söyləmə, qal, mənə!
Xoş günlərdi, dedik, güldük, sevindik,
Daha demə, nəğmə oxu, çal, mənə!
Getdi sevinc, qonaq gəlir qəmimiz,
Su olmadı, quruyubdur zəmimiz.
Bir ilğım tək, batır sınıq gəmimiz,
Kömək etməz, qayıq mənə, sal mənə.
Mən gördüyüm çörəyi yox, sacıdı,
Bəxt təxtinə yağış dəydi, qacıdı.
Bu fələkdən ağzım elə acıdı,
Şirin olmaz, versən şəkər, bal mənə!
BILMƏDIM
Nə qədər dünyada ər kişilər var,
«Nər» deyib, birini öyə bilmədim!
Namusu, qeyrəti arı satanın,
Birisinə adam deyə bilmədim.
252
Bir oba var qalıb, tökülüb gözü,
Özgəyə don biçir, çılpaqdı özü.
Əynimizdə paltar yandırır bizi,
Çıxara bilmədim, geyə bilmədim.
Bir «sus» deyən yoxdur söyə bilənə,
«Dur» deyən tapılmır, döyə bilənə,
«Bu dünya quyruqdur yeyə bilənə»,
Nə edim, ay qardaş, yeyə bilmədim!
NƏĞMƏ ÜÇÜN
Nəğmə üçün doğulmuşam, dünyada,
İnci düzmək sənətimdir, peşəmdir.
Öz dərdimi demərəm mən hər yada,
Qəlbim mənim bir sehirli şüşəmdir.
Can verərəm, qəlbi dərdli olana,
Nifrətim var şərə, pisə yalana.
Həsədim yox saraylarda, qalana,
Kaman mənim, gül-çiçəkli guşəmdir.
Nə lazımdır mən var-dövlət arayım,
Arzum budur öz xalqıma yarayım.
Başımdadır əqlim kimi sarayım,
Əlimdəki qələmim də tişəmdir.
253
ADIL CAVAN
Əliyev Adil Məmməd oğlu (Adil Cavan) 1947-ci ildə
Goranboy rayonunun Dəliməmmədli qəsəbəsində anadan
olmuşdur.
Vətənə məhəbbət, torpağa, yurda bağlılıq Adil Cavan
yaradıcılığında əsas mövzulardan biri kimi diqqəti cəlb edir.
Adil Cavan 2004-cü ildə vəfat etmişdir.
VURĞUNUM
Qoca qartal söz mülkünə sığal çək,
Sən zirvəsən, zirvələrdə dolan, sək,
Nə şirinsən Vaqifimin şeri tək.
İlhamına bir qanad tax, Vurğunum,
Kəpəz dağdan Göy-gölə bax, Vurğunum.
Qüdrətinə səcdə qılır dağ-dərə,
Söz bağından aləm gələ gül dərə,
Bir rübabsan, nəğmən çatır göylərə.
Ana dilin söz vurğunu Vurğunum,
Ellərimin öz vurğunu Vurğunum.
Doğma yurdun baharısan, yazısan,
Vətənimdə silinməz bir yazısan,
Zil kökdəsən, Qorqudumun sazısan.
Vurğun olmaq deyil asan Vurğunum,
Şah pərdədə bir havasan Vurğunum.
BAHAR
Bahar küləyimin qanadlarında,
Ana vətənimə müjdələr gəlir.
Köhnə ağacların budaqlarında,
Xanəndə quşların səsi yüksəlir.
254
Şehli çəmənlərdən lalə, qərənfil,
Utana-utana çıxırlar düzə.
Qışa acıq gəlsin deyə elə bil,
Körpə quzular da yayılır düzə.
Çalmalı dağlardan əridikcə qar,
Sular köpüklənib çöllərə gəldi.
Qopub elə bil ki, təqvimdən bahar,
Əziz qonaq kimi ellərə gəldi.
BAĞLAYASIYAM
Məni qanadına alan qəm atı,
Gəzdirər dünyanı, eli-elatı,
Eşitsən Laçında nazik bayatı,
Dindirmə, kövrəlib, ağlayasıyam.
Bu odlar yurdunda oddan qor alıb,
Babəklər nəslindən qol-qanad alıb,
Yolumu ellərin qəlbində salıb,
Gur şəlalə kimi çağlayasıyam.
Nə yaman bəd gəldi Şuşanın yazı,
Atam bu yerlərdən getdi tamarzı.
Yaralı qəlbimə dərdli Arazı
Məlhəm tək sarıyıb bağlayasıyam.
Hər kimdə vardısa kişi qeyrəti,
Dar gündə dostuna tor qurmaz qəti,
Adilə yad olan kini-nifrəti,
Kədəri sevinclə dağlayasıyam.
255
SAZ
Tellərinlə sözlərimə sığal ver,
Sözüm yatmaz indən belə tara, saz.
Dədə Əmrah bizi sənə tapşırıb,
İnsaf eylə, çəkmə məni dara, saz.
Əl gəzməsə, pərdələrin pas tutar,
Sərrafların qan ağlayar, yas tutar.
Öləsiyəm, öldür məni as, qurtar,
Mən ağa bükülüm, sən də nura saz.
Bir qız gördüm: Əsli boyda, biçimdə,
Tufan qopdu, şimşək çaxdı içimdə,
Bu çovğunda bu çiskində, bu çəndə,
Necə çatım Ərzuruma yara, saz?
Dərd əhliyəm, ürəyimdə yaram var,
Adil Cavan, hara gedim, haram var?
Bu yaradan sağalmağa qaram var,
Təbibim ol, ürəyimi yar, a saz!
SÜLEYMAN OSMANOĞLU KƏMƏRLI
Süleyman Osman oğlu Osmanzadə 1951-ci ildə Qazağın
Kəmərli kəndində dünyaya gəlmişdir. Qazax ədəbi mühiti
Süleyman Osmanoğlunun yaradıcılığına böyük təsir
göstərmişdir.
256
KƏMƏRLIDƏN
Başına mən dönüm, ay aşıq Cəlal,
Bir geniş hal-əhval yaz Kəmərlidən.
Həsrəti sinəmə yamanca dolub,
Soraq eşidirəm az Kəmərlidən.
Elə qənşərdədir çıx Kəməndə, bax,
Açılır sinəsi ay varax-varax,
Gəlir əsirlərdən sirli bir sorax,
Hikmət oxumurmu gör Kəmərlidən.
Süleyman, ümmandır eşqin, həvəsin,
Çatar qulaqlara məhəbbət səsin,
Deyirəm heç zaman ayrı düşməsin,
Nə Cəlal, nə də ki, saz Kəmərlidən.
OLUBDU
Daha dözəmmirəm, ay İsa müəllim,
Qəlbim dərd əlində talan olubdu,
Dünən zibillikdə sümsünən tula,
Bu gün vəzifədə kalan olubdu.
Nakişi xub bilir talamağı da,
Sulunu yenidən sulamağı da,
Qardaş, bacarmırdı ulamağı da,
İndi el havası çalan olbdu.
Yaman şirnikibdi bu tülkü pula,
Bezdirdi milləti lap yola-yola,
Haqqını bir istə, az qalır çala,
Şahmara dönübdü, ilan olubdu.
257
Əlinə xəlvətlik keçirən təki,
Deyir bircə mənəm bu dərədəki,
Rüşvət yalayır, ayə, bir də ki,
Oğraşlıq bunlara plan olubdu.
Süleyman bir sənə açır qəlbini,
Artır günü-gündən qəzəbi, kini,
Hərif bu qoşmamı oxuyan kimi,
Deyəcəkdi yazan filan olubdu.
MƏMIŞ ARZULU
Məmiş İsfəndiyar oğlu Quliyev 1955-ci ildə Tovuzun
Qovlar qəsəbəsində dünyaya gəlmişdir. Orta məktəbi
bitirdikdən sonra ali təhsil almaq istəmiş, lakin bu arzusuna
çatmamışdır. M.Quliyev «Arzulu» təxəllüslü şeirlər yazmışdır.
TORPAQ
Səndən sənə köçüm olsun,
Ayrılmır ki, can, a torpaq!
Təki sənə borcum olsun,
Nə alış, nə yan, a torpaq!
Göylərdəndi köynəyim də,
Yer məskənim, göy əynimdə.
Dünya olsa göynəyim də,
Sənsən şirin ana torpaq!
258
Yar sevmişəm, yar anmışam,
Ədalətə yaranmışam.
Mən ki, səndən yaranmışam,
Haqqın varsa dan, a torpaq!
YANIRAM
Həyat məni yandıranda yanmıram,
Gədə kişi sayılanda yanıram.
Daş üstündə daş qoymayan əlli il,
Altmışında ayılanda yanıram.
Gör neçəsi «dayı» tapdı, böyüdü,
Neçəsinin bar gətirdi söyüdü,
El içində bir alçağın öyüdü,
Dilə düşüb yayılanda yanıram.
Gör kimdədir, kimin bəxti, qisməti,
Quzğun ilə qurda verib fürsəti,
Süfrələrdə ceyran südü, quş əti,