Ĉu ĉe vi estas multe da klientoj? - de- mandis mi.
Li ne komprenis la demandon, kaj mi ne vo- lis ke li komprenu ĝin.
Ne maltrankviliĝu, - respondis li. - Vin mi ĉiam prilaboros plezure. La krudmaterialo estas plej altkvalita.
Dankon, - diris mi, mallevante la okulojn, por ne vidi lian smajlon. Dankon. Ĝis revido.
Tamen ne forgesu kvitiĝi, - diris la ma- jstro bonanime. - Ni, majstroj, tre aprezas nian laboron.
Jes, certe, - ekmemoris mi. - Certe. Kiom mi Sultas?
Li diris kiom mi Suldas.
Kiom? - redemandis mi, revenante al la
konscio.
Li plezure ripetis.
Eblas freneziĝi, - honeste diris mi.
Tiom kostas beleco, - klarigis li. - Vi venis ĉi tien ordinara turisto, sed foriras estante reĝo de naturo. Ĉu ne tiel?
Estiel nomuzurpulo mi foriras, - balbutis mi, elprenante la monon.
Nu, nu, ne tiel amare, - flateme diris li. - Eĉ mi ne scias tion sendube. Kaj ankaŭ vi ne es- tas certa... Ankoraŭ du dolarojn, bonvolu... Mi dankas vin. Jen kvindek pfenigoj da restaĵo... Vi havas nenion kontraŭ pfenigoj, ĉu?
Mi havis nenion kontraŭ pfenigoj. Mi volis nur foriri, kiom ebe rapide foriri. En la vestiblo mi iom da tempo staris, revenante al la konscio, rigardante trans la vitra muro metalan Vladimir Sergeeviĉ.
Finfine tio tute ne estas nova. Finfine mil- ionoj da homoj estas tute ne tio kion ili alpekti- gas. Sed tiu ĉi malbenita frizisto faris min em- piriismulo. Realeco maskiĝis per belegaj hi- eroglifoj. Mi jam ne kredis al tio kion mi vidas en tiu ĉi urbo. Povas esti ke tiu ĉi placo, kovrita per stereoplasto, en realo tute ne estis bela. El- egantaj trajtoj de la aŭtoj kaŝas, eble, mal- bonaŭgurajn, kriplajn formojn. Kaj tiu belega simpatia virino certe estas abomena fetora hieno, voluptema stulta porkino. Mi fermis la okulojn kaj svingis la kapon. Maljuna diablo!
Nemalproksime haltis du bonvestaj olduloj, kaj komencis entuziasme disputi pri avantaĝoj de fazano stufita kompare al fazano bakita kun la plumoj. Ili diskutis verŝante la salivon, ŝmacante kaj perdante la spiron, interklakante ĉe la nazoj per la ostecaj fingroj. Al tiu duopo povus helpi neniu majstro. Ili mem estis ma- jstroj, kaj ne kaŝis tion. Ĉiuokaze ili revenigis min al materiismo. Mi vokis la akceptiston, kaj demandis kie estas restoracio.
Rekte antaŭ vi, - diris la akceptisto kaj, smajlinte, alrigardis la disputantajn oldulojn. - Iu ajn kuirarto de mondo.
Eniron de la restoracio mi opiniis esti pordego en botanikan ĝardenon. Mi eniris tiun ĉi ĝardenon, disŝovante per la manoj branĉojn de ekzotikaj arboj, paŝante jen sur mola herbo, jen sur neregulaj konkŝtonaj platoj. En la pompa malvarmeta verdaĵo rumoris nevideblaj birdoj, aŭdiĝis nelaŭtaj konversacioj, klakado de tranĉiloj, rido. Mian nazon preterflugis oreta birdeto. Ĝi pene portis en la beko etan sand- viĉon kun kaviaro.
Al via servo, - diris profunda velura voĉo.
El la kreskaĵejo elpaŝis renkonte al mi ma-
jesta viro kun vangoj sur la ŝultroj.
Tagmanĝon, - kurte diris mi. Ne ŝatas mi ĉefkelnerojn.
Tagmanĝo... - ripetis li multsignife. - Ĉu tagmanĝo en komunumo? Ĉu aparta tablo?
Aparta tablo. Cetere...
En lia mano momente aperis notlibro.
Viron de via aĝo estos ĝojaj vidi ĉe sia tablo sinjoro kaj sinjorino Gamilton Rej...
Pluen, - diris mi.
Patro Ĵofrua...
Mi preferus aborigenon, - diris mi.
li malfermis alian folion.
-Ĵus altabliĝis doktoro pri filozofio Opir.
Eble, - diris mi.
Li kaSis la notlibreton, kaj kondukis min sur padeto sternita per sabloStonaj platoj. Ie ĉirkaŭe oni konversaciis, manĝis, siblis per si- fonoj. En la foliaro tumultis kolibroj, similaj al abioj. La ĉefkelnero ĝentile demandis:
Kiel vi ordonos prezenti vin?
Ivan, turisto kaj literaturisto.
Doktoro Opir esis kvindekjarulo. Li ekplaĉis al mi tuj, ĉar li senceremonie forpelis la ĉefkel- neron venigi kelneron. Li estis vangoruĝa, dika, li senĉese kaj plezure parolis kaj moviĝis.
Ne penu, - diris li, kiam mi etendiĝis por preni la menuon. - Ĉio jam estas sciata. Vodko, anĉovoj sub ovo, - terpoma supo «like»...
Kun kremo, - enigis mi.
Sendube!...Vaporigita sturgo astraĥane, peceto da bovidaĵo...
Mi volas fazanon. Bakitan kun la plumoj.
Ne valoras: ne sezono... Peceto da bovi- daĵo, angilo en dolĉa marinaĵo...
Kafo, - diris mi.
Konjako, - oponis li.
Kafo kun konjako.
Bone. Konjako kaj kafo kun konjako. Iun blankan vinon al la fiŝo, kaj bonan naturan ciga- ron...
Tagmanĝi kun filozofi-doktoro Opir okazis tre oportune. Oni povis manĝi, trinki kaj aŭskul- ti. Aŭ ne aŭskulti. Doktoro Opir ne bezonis kon- versacianton. Doktoro Opir bezonis aŭskultan- ton.
Mi ne partoprenis la konversacion, mi eĉ ne replikis, sed doktoro Opir oratoris delice, preskaŭ seninterrompe, svingante la forkon, tamen pladoj kaj teleroj antaŭ li malpleniĝis mistere rapide.
Neniam en la vivo renkontis mi homon kiu tiel arte parolas per plena kaj maĉanta buŝo.
Scienco! Ĝia ekscelenco Scienco! - ek- sklamaciis li. - Ĝi maturiĝadis longe kaj tur- mente, sed ĝiaj fruktoj okazis abundaj kaj dolĉaj. Haltu la momento, vi estas belega! Cen- toj da generacioj naskiĝis, turmentiĝis kaj mor- tis, sed neniam kaj neniu volus prononci tiujn sorĉvortojn. Al ni prosperis ekskluzive. Ni nask- iĝis en plej granda epoko - en epoko de efek- tivigo de deziroj. Povas esti ke ankoraŭ ne ĉiuj komprenas tion, sed naŭdek naŭ procentoj da miaj samcivitanoj jam nun vivas en mondo kie oni povas atingi praktike ĉion imageblan.
Ho scienco! Vi, finfine, liberigis homaron! Vi donis, donas kaj donos al ni ĉion... Nutraĵon - superban nutraĵon! - vestaĵojn - superbajn, je ĉiu gusto kaj je ĉiu kvanto! - loĝejon - super- ban loĝejon! Amon, ĝojon, kontentiĝon kaj, por dezirantoj, por tiuj kiujn lacigis la feliĉo, - dolĉajn larmojn, etajn savigajn ĉagrenojn, agrablajn konsolajn zorgojn, aldonantajn al ni memsignifecon...
Jes, ni, filozofoj, multe kaj malice insultis sciencon. Ni alvokis rompi maŝinojn, ni malbe- nis na Ejnŝtejn (Albert Einstein), ŝanĝintan nian universon, ni brulstampis na Viner (Norbert Winer), kiu atencis nian dian esencon. Kio ja, ni vere perdis tiun dian esencon. Scienco forprenis ĝin de ni. Sed anstataŭe! Anstataŭe ĝi ĵetis homaron al festenaj tabloj de Olimpo...
Ha! Jen ĝi estas, terpoma supo, dieca «like»!.. Ne, ne, faru kiel mi... Prenu tiun ĉi kulereton... Iom da vinagro... pipretu... per alia kulereto, jen per tiu, ĉerpu la kremon kaj... ne, ne, poiome, poiome, miksu... Ankaŭ tio estas scienco, unu el plej antikvaj, pli antikva ol uni- versala sintezo... Parenteze, nepre vizitu niajn sintez-fabrikojn «Abundokorno AK»_ Vi ja ne estas kemiisto, ĉu? Ho, ja vi estas literaturisto! Pri tio oni devas verki, tio estas majestega mis- tero de hodiaŭa tago: bifstekoj el aero, aspara- go el argilo, trufoj el segaĵoj...
Kiom bedaŭrindas ke Maltus (Tomas
Malthus) mortis! Lin priridegus nun tuta mondo! Certe li havis iun ajn bazon por la pesimismo. Mi pretas konsenti kun tiuj kiuj eĉ opinias lin geniulo. Sed li estis tro malklera, li tute ne vidis perspektivojn de naturaj sciencoj. Li estis unu el tiuj malfeliĉaj geniuloj kiuj malkovras leĝojn de komunuma disvolviĝo ĝuste kiam tiuj leĝoj ĉe- sas funkcii... Mi honeste bedaŭras lin. Ja homaro estis por li miliardo da avide apertaj buŝoj. Verŝajnas ke li vekiĝadis nokte pro la teruro. Tio vere estas inkubsonĝo: miliardo da apertaj buŝaĉoj, kaj neniu kapo!
Mi retrorigardas, kaj amare vidas ĝis kiom blindaj estis ili - skuantoj de animoj kaj regan- toj de mensoj de nemalproksima estinto. Ilia konscio estis obskurita per senĉesa teruro. So- ciaj darvinistoj! Ili ne kredis pri ebleco de ekzis- to, ili vidis nur senĉesan batalon por ekzisto: amasojn da furiozaj pro malsato homoj, ŝirantaj unu alian je pecoj pro loko sub suno, kvazaŭ ĝi estas nur unu, tiu loko, kvazaŭ suno ne sufiĉos por ĉiuj!
Kaj Nicŝe (Nietzsche)... Eble li taŭgis por malsataj sklavoj de faraonaj tempoj kun sia malbonaŭgura prediko pri raso da estroj, kun siaj superhomoj troviĝantaj aliflanke de bono kaj malbono... Kiu nun bezonas esti sur tiu alia flanko? Ankaŭ ĉi-flanke estas tute ne malbone, kion vi opinias?