La litotukoj estis malvarmetaj, kraketantaj, en la malfermitan fenestron enfluis mara aero. Ĉe la orelo komforte siblis la fonoro.
Mi intencis iom pensi antaŭ la dormo, sed estis tro laca, kaj rapide ekdormetis. Io vekigis min, mi malfermis la okulojn, kaj streĉiĝis, aŭskultante.
Ie ne malproksime oni ĉu ploris, ĉu kantis per alta infana voĉo. Mi singarde leviĝis, kal elŝoviĝis el la fenestro. Alta ĉesiĝanta voĉo bal- butis: «...En la ĉerkoj nelonge estinte, eliras kaj vivas ili kiel vivaj inter vivaj...»
Ekaŭdiĝis plorĝemo. De malproksime, kiel zumado de kuloj aŭdiĝis: «Droŝ-ko! Droŝ-ko!»
La plenda voĉo prononcis: «...Sangon kun tero knedinte, ne manĝos li...»
Mi opiniis ke tio estas ebria Vuzi, kiu ploras kaj lamentas en sia ĉambro supre, kaj vokis duonvoĉe: Vuzi! Neniu respondis.
La alta voĉo elkriis: «Foriru de haroj miaj, foriru de viando mia, foriru de ostoj miaj!» - kaj mi komprenis kiu estas tio.
Mi transgrimpis la fenestrobreton, ensaltis en la herbon, kaj eniris la ĝardenon, fikse aŭskultante la singultojn. Inter la arboj ekvide- blis lumo, kaj post nelonge mi stumblis je aŭ- toremizo. La pordegoj estis duonfermitaj. Mi en- rigardis.
Tie staris grandega brilanta «Opel». Sur la riparista tableto lumis du kandeloj. Odoris aro- matigilo kaj varma vakso. Sur benko, ĉe la kan- deloj, sidis Len. Li estis nudpieda, en blanka ĉemizo ĝis la kalkanumoj, kun dika eluzita libro sur la genuoj. Per vaste malfermitaj okuloj li rigardis min, kaj lia vizaĝo estis tute blanka kaj Stoniĝinta pro la teruro.
Kion vi faras ĉi tie? - laŭte demandis mi, kaj eniris.
Li silente rigardis min, kaj poste komencis tremi. Mi ekaŭdis kiel klakas liaj dentoj.
Len, amikego, - diris mi. - Ŝajnas ke vi ne rekonis min. Ja tio estas mi, Ivan.
La libro elfalis, kaj li kaSis la manojn en la akseloj. Same kiel hodiaŭ matene lia vizaĝo kovriĝis per Svito. Mi eksidis apud li kaj braku- mis liajn Sultrojn.
Li senfortiĝinte apogiĝis je mi. Tuta li skuiĝis. Mi ekrigardis la libron. Iu doktoro Nef feliĉigis homaron per «Enkonduko en doktrinon pri nekrotikaj fenomenoj». Per la piedbato mi forĵetis la libron sub la tableton.
Kies la aŭto? - demandis mi laŭte.
D... de panjo...
Bonega «Fordo».
Tio ne estas «Fordo». Tio estas «Opel».
Jes, vere, «Opel»... Ducent majlojn, ŝa- jne, ĉu?
Jes...
Sed kie vi la kandelojn akiris?
Aĉetis.
Ĉu vere? Mi tute ne sciis ke en nia tempo oni povas aĉeti kandelojn. Kio, ĉu ĉe vi ĉi tie la lampo difektiĝis? Mi, ĉu vi komprenas, eliris en la ĝardenon pometon deŝiri, vidas mi, lumo en la aŭtoremizo...
Li kontakte alŝoviĝis al mi, kaj diris flustre:
Vi... Bonvolu iom da tempo ne foriri.
Bone. Sed eble ni estingu la lumon, kaj iru al mi, ĉu?
Ne, tien ne eblas.
Kien ne eblas?
Al vi... En la domon ne eblas. - Li diris kun ega konvinkiĝo. - Ankoraŭ longe ne eblas. Ĝis ili ekdormos.
Kiu?
Ili.
Kiu - ili?
Ili. Ĉu vi aŭdas?
Mi fiksaŭskultis. Aŭdeblis nur kiel susuras la branĉoj pro la vento, kaj ie tre malproksime oni kriaĉas «Droŝko! Droŝko!»
Nenion specifan mi aŭdas, - diris mi.
Ĉar vi ne scias. Vi estas nova ĉi tie, kaj novulojn ili ne tuŝas.
Tamen kiu - ili?
Ĉiuj ili. Ĉu vi vidis tiun ŝtipulon kun bu- tonoj?
Ĉu na Peti? Vidis. Sed kial li estas ŝtipulo? Laŭ mi li estas tute deca homo...
Len saltleviĝis.
Iru, - diris li flustre. - Mi montros al vi. Nur silente.
Ni eliris el la aŭtoremizo, ŝtelire venis al la domo, kaj ĉirkaŭiris la angulon. Len ĉiam tenis min je la mano. Lia polmo estis malvarma kaj malseka.
Jen, rigardu, - diris Len.
Vere, spektaĵo estis timigeta. Sur la mastra verando kuŝis mia doganisto, ŝovinte nenature turnigitan kapon tra la parapeto. Hidrarga lumo de la strato falis sur lian vizaĝon, ĝi estis blua, ŝvela, kovrita per malhelaj likvaĵstrioj. Tra la duonfermitaj palpebroj videblis malklaraj oku- loj, turniĝantaj al la nazradiko.
Iras ili inter vivuloj kiel vivuloj, dum taga lumo, - balbutis Len, tenante min per la ambaŭ manoj. - Kapklinas kaj smajlas ili, sed dum noktoj vizaĝoj iliaj estas blankaj, kovritaj per sanga Svito....
Mi alvenis la verandon. La doganisto vestis piĵamon. Li spiris raŭke, de li disvastiĝis odoro de konjako. La vizaĝo estis sangigita, Sajnis ke li falis per la vizaĝaĉo sur rompitan vitron.
Sed li simple estas ebria, - diris mi laŭte. - Ebria homo. Ronkas. Tre abomene.
Len balancis la kapon.
Vi estas novulo, - flustris li. - Vi vidis ne- nion. Sed mi vidis... - Li denove ekis tremi. - Ili estis multnombraj... Tio Si venigis ilin... Kaj oni alportis Sin... Estis luno... Ili forsegis al Si la verton... Ŝi kriis, tiel kriis... Kaj poste ili ek- manĝis per kuleroj... Ankaŭ Si manĝis, kaj ĉiuj ridis ke Si krias kaj ĵetiĝas...
Kiu? Kiun?
Kaj poste oni premis Sin per arbotrunko, kaj forbrulis... Kaj ili dancis ĉe la fajro... Kaj posle oni enfosis ĉion en la ĝardeno... Ŝi veturis per la aŭto por fosilo... Mi ĉion vidis... Ĉu vi volas ke mi montru kie oni enfosis?
Jen kio, kompano, - diris mi. - Iru al mi.
Por kio?
Por dormi, jen por kio. Ĉiuj jam delonge dormas, nur mi kaj vi babilas ĉi tie.
Neniu dormas. Vi estas tute nova. Nun neniu dormas. Nun oni ne povas dormi...
Iru ni, iru, - diris mi. - Iru al mi.
Mi ne iros, - diris li. - Ne tuSu min. Mi
vian nomon ne menciis.
Sed mi prenos nun mian ledan zonon, - diris mi severe, - kaj frapados vian postaĵon!
Ŝajnas ke tio iom trankviligis lin. Li denove kroĉiĝis je mia mano, kaj eksilentis.
Iru, kamaradego, - diris mi. - Vi dormos, kaj mi sidos apude. Kaj se okazos io, mi tuj vekos vin.
Ni engrimpis tra la fenestro mian dormejon (eniri la domon tra la pordo li decide rifuzis), kaj mi kuŝigis lin en la liton. Mi intencis rakonti al li fabelon, sed li tuj ekdormis. Lia vizaĝo estis turmentita, kaj li ĉiam tremetis ene de la dor- mo. Mi alŝovis la brakseĝon al la fenestro, volviĝis en plejdon, kaj ekfumis cigaredon, por trankviliĝi.
Mi penis pensi pri Rimajer, pri fiŝuloj, kiujn mi ĝis nun ne sukcesis atingi, pri tio kio devas okazi je la dudek-oka, pri mecenatoj, sed rezul- tiĝis nenio, kaj tio incitis min. Min incitis tio ke mi neniel sukcesis igi min pensi pri la afero estiel pri io grava. La pensoj diskuris, enŝoviĝis emocioj, kaj mi ne tiom pensis kiom sentis. Mi sentis ke mi ne vane alveturis ĉi tien, sed, samtempe, mi sentis ke alveturis mi tute ne por tio kio bezonatas.
Kaj Len dormis. Li ne vekiĝis eĉ kiam ĉe la pordego eksnufis motoro, ekfrapis aŭtaj pordoj, kaj iu ekkriaĉis, ekridaĉis kaj ekhurlis di- versvoĉe, kaj mi jam decidis ke antaŭ la domo okazas krima afero, sed okazis nur ke tio reve- nis Vuzi.
Gaje kantante ŝi komencis senvestiĝi anko- raŭ en la ĝardeno, senzorge dispendante sur la pomarboj la jupon, bluzon kaj ceteron.
Ŝi ne rimarkis min, eniris la domon, iom ŝoviĝadis ĉe si, supre, faligis ion pezan, kaj fine silentiĝis. Estis ĉirkaŭ la kvina. Super la maro ekflamis la matenruĝo.
Ĉapitro oka
Kiam mi vekiĝis, Len jam forestis. Mia ŝultro doloris tiel, ke la doloro sentiĝis en la verto, do mi promesis al mi tutan hodiaŭan tagon konduti singarde.
Ĝemante kaj sentante min malsana kaj be- daŭrinda mi faris ion similan al korpekzerco, iel- tiel lavis min, prenis koverton kun la mono, kaj direktiĝis al onklino Vajna, moviĝante tra la pordoj flanke.
En la vestiblo mi hezite haltis: en la domo estis tute silente, kaj mi ne estis certa ke la mastrino vekiĝis. Sed tiam la mastra pordo malfermiĝis, kaj en la vestiblon eniris doganisto Peti. Jen kiel, pensis mi. Nokte Peti similis troe- briiĝintan droninton. Nun, ĉe la taga lumo, li similis viktimon de huligana atako. Suba parto de lia vizaĝo estis kovrita per sango. La freŝa sango lake brilis sur la mentono, kaj sub la makzelo li tenis la naztukon, por ne malpurigi sian neĝblankan uniformon kun la ŝnuretojn. Lia vizaĝo estis streĉita, la okuloj strabis, sed en- tute li tenis sin mirinde trankvile, kvazaŭ fali per la vizaĝaĉo en rompitan vitron estis por li afero tute ordinara. Eta malagrablaĵo, kiu povas okazi pri iu ajn, bonvolu ne turni la atenton, ĉio tuj estos en ordo...