I
En fora foro fabellanda
afliktis reĝon kaj popolon
malica sorĉo, plage granda;
ĝi prenis for vivpovon, volon
de solfilino — reĝidino.
Kvankam vivardo mem de l' suno
en ŝia belo loge ravis,
mortvoke tamen frost' de l' luno
en trajtrigardo rege gravis:
ŝi nur estadis sen animo.
Senŝance provis plagon peli
la pastra preĝo, aĝa saĝo,
en ŝin la Vivon enfuneli
magia ruzo per likvaĵo:
ŝi restis plu nur vive morta.
Trans vitromontoj mondorande
en fruktĝardeno orfolia
de brila branĉo nun pendante
sin kaŝis vivopovo ŝia
en ora pomo vivoporta.
Sed la ĝardenon drako gardis,
naŭkapa monstro fajrovoma;
ĝi tage nokte nur rigardis,
ĉu proksimiĝas iu homa
por tiun Vivopomon ŝteli…
Kaj ve, se iun la fatalo
al ĝi hazarde tien gvidis,
kaj ve, se iu en batalo
ĝin venki en duelo spitis:
al flam' nur povis li sin peli.
La reĝo mem deklaris plore,
ke ŝin kun trono tiu havos,
kiu sukcesos venki glore
kaj sorĉorompe ŝin mem savos
al ŝi portante — Vivopomon.
Baronoj, grafoj, princoj venis
por sorĉon rompi, plagon peli;
la ŝancon ĉiu provi penis,
promesis kun la drak' dueli,
alporti pomon, gloran nomon.
La vivi-ŝajna frosta pupo
al la svatantoj jese ridis;
sklavece ĉiu ĉe l' tronŝtupo
fidelon ĵuri ne hezitis
je propra vivo tre solene…
Memfide ĉiu batalpreta
en kirasrobo, ŝtala kasko,
sur rajdĉevalo plumbotreta,
kun glavo kaj kun lancofasko
forrajdis brave… senrevene.
II
Ĉe la tronŝtupo vid-al-vide
al la vivŝajna pupo side
jen unu el paĝioj servis.
Senrange nobla, tre modesta,
en sentoj riĉa, sed grizvesta
la mondon mire li observis
kaj el li fontis cent arioj
kun propraj vortoj arte sorĉi,
al koro koron fande forĝi
per la muzik' de ĉongurio.
Por li en Vivo ĉio sanktis…
Delire lire li prikantis,
ke ĉio, ĉiu koron havas.
Ne nur la birdo, besto, homo,
sed eĉ kreskaĵo, polvo, ŝtono,
se ies koron oni ravas
per dolĉaj kantoj kaj muziko
la kortuŝita eĉ senpete
plenumas ĉion amrimede
obee al la Vivmistiko.
De l' reĝpalaco ĝis kabano
pri tiuj kantoj klaĉis famo,
ke ili lulas kaj konsolas,
dum printempiĝo kisotikle
parulon serĉi igas vigle
kaj pri feliĉo orakolas:
de liaj kantoj kaj muziko
kolero kaj venĝemo svenas,
eĉ vivteditoj danci penas
sub sorĉa forto de l' efiko.
Nur ŝi, la pupo vivi-ŝajna,
eĉ al adoro kia-ajna
responde nur senvive ridis.
Pro tiu frosta rid' ponarda
en lia brust' la koro arda
la ŝancon provi ekdecidis;
li kuris al la reĝa moŝto
permeson peti por foriri,
la pomon de la Viv' akiri
sin mem riskante je mortkosto.
«Jam kavaliroj cent foriris,
Vivpomon ili ne akiris,
sed propran morton tre verŝajne.
Decido via estas stranga…
Vi senarmila kaj senranga
dueli povus venkogajne?!
Aspiras vi je ŝanc'… Per kio?»
«Konjekto sankta en mi febras:
ne venki, sed konvinki eblas
per ravaj kanto, ĉongurio».
III
Ĉar lin revoj regis rekte
nepensante pri fiasko
li ekiris glavneglekte
sen kiras', sen ŝtala kasko
perpiede kaj kantante
kiel gaja vagabondo
trovi celon mondorande
ie ĉe la horizonto…
Li marŝkante takton diktis
al piedoj por vigligi;
lin mem laco ne afliktis,
kante povis sin instigi.
Dum sub fingroj vibris kordoj
de l' dolĉvoĉa ĉongurio,
rave sonis for akordoj
kaj ŝvebanta melodio:
«Laŭte plaŭda rivereto,
laŭte laŭda birdkanteto
min inspiras dum la voj';
taŭre fraŭla ama spito,
klaŭne faŭna venkorido
eĥas en mi pro l' vivĝoj'…
Dum mi migras longapaŝe
eĉ skaraboj kuras kaŝe
ami per krablanta ir';
floro, arbo, herbo, musko
de mateno ĝis krepusko
himnas per ozona spir'
pri la Amo ĉiopova
kaj mirakle ĉiam nova
nin stampanta vivsigele.
Ĉio, ĉiu milalterne
en naturo ja eterne
flustras, krias, fajfas, trilas,
erupcie kunjubilas:
Vivi estas bele!
Vivi estas bele!»
Tiel kantis la minstrelo
kun muzik' sin akompane;
kantoj, sonoj al ĉielo
flugis supren karavane
kaj la birdoj eksilentis,
arboj ĉesis muĝe zumi,
eĉ la bestoj iel sentis,
nun valoras orelumi…
Ĉar esence kaj sentence
pri la viva ver' li liris,
gnomoj, elfoj riverence
al li mire flati iris;
ilin sekvis pleb' arbara:
mil lampiroj, gajaj griloj,
fine venis feinara
reĝkortego en stelbriloj.
La minstrelo kantis… kantis.
Lin atentis ĉiuj mute…
Li per kanto amon plantis
en la korojn sentoŝute…
Kiam li jam ne plu kantis
kaj meditis revopele,
reĝ' de l' feoj lin demandis:
«Nun vi migras, kiucele?»
«Reĝidino, la aminda,
kiun mi en koro vartas,
nek vivanta, nek mortinta
nun senvive nur rigardas.
Por ŝin savi Vivopomon
el ĝardeno orfolia
portos mi, ĉar viv-aromon
donos ĝi al esto ŝia».
«La ĝardeno, kie kuŝas?
Kiel fore?… Kiulande?»
«Tie vitromontoj tuŝas
la ĉielon: mondorande».
«Ĝis mondfino perpiede
— kredu al mi — migri vanas.
Mi, felanda Reĝ', senpete
helpos do, ĉar vin mi amas».
IV
Reĝo helpis ne nur vorte,
ĉar kreiĝis tuj sorĉforte
ĉielarka pompa ponto
de komenc' ĝis fin' de l' mondo
je dispono por minstrelo
lin konduki al la celo.
Inspirite pensrapide
vitromontojn eĉ evite
tra l' ĉiela pont' kurante
li sin trovis — mondorande,
kie la ĝardeno staris…
Ĝin protekte muro baris.
Jes, senporda alta muro;
ĝin rondiris li per kuro…
Enirejon nevidante
ĝin li jene petis kante:
«Kara muro, cin mi ŝatas,
ĉar en ci ŝtonkoro batas.
Cia bona ŝtonokoro
nun moliĝu por doloro:
reĝidino, la aminda,
nek vivanta, nek mortinta
de mi savon nun atendas,
sed la sav' de ci dependas.
Lasu min ne vane plendi;
pro kompat' cin volu fendi!»
Je muziko, kant' sen dubo
diseriĝe falis rubo
kaj mirakle pro l' kortuŝo
malfermiĝis — murobuŝo.
Tra la truo li transsaltis…
Ĝardenmeze tie altis
Vivoarb' de oraj pomoj
kun sukriĉaj vivaromoj…
Sed vekiĝis, ve, la drako
kun terskua brua krako.
Ĝi ekiris flam-anhele
lin dismordi tuj kruele,
plaĉe maĉi, kaĉe gluti,
el naŭ buŝoj ostojn sputi…
Sed surprizo ĝin tre frapis,
buŝmalferme ĝi prigapis…
Jen homet' kun ĉongurio
kun tre dolĉa melodio
muzikante por ĝi kantas…
Jen koleron en ĝi fandas;
senarmile, sendefende
al ĝi li parolas plende:
«Venis mi ne venki drakon,
ne dehaki ciajn kapojn,
mi ne venis por dueli,
nek la Vivopomon ŝteli…
Kara drako, cin mi amas,