Nun Kantos Kan kaj mi devos lukti unu kontraŭ la alia. Kiam ni alproksimiĝis mi flustris al li, ke ni daŭrigu la batalon ĝis mallumo, esperante, ke ni povos trovi okazon por fuĝo. La rigardantoj evidente divenis, ke ni ne koremis al interbatalo, kaj hurlis kolere, ĉar neniu el ni donis mortigan pikon. Kiam mi vidis la subitan ekmallumi ĝon, mi flustris al Kantos Kan, ke li puŝu sian glavon inter mian maldekstran brakon kaj mian korpon.
Kiam li faris tion, mi ŝancelfalis, premante la glavon forte per la brako, tiel ke ĝi ŝajne penetris mian bruston.
Kantos Kan konstatis mian artifikon, kaj paŝinte rapide al mia flanko, li metis piedon sur mian kolon, eltiris la glavon, kaj ŝajne donis la finan mortigan tranĉon tra la kolo, kvankam vere la klingo eniris sendanĝere la sablon en la areno. En la mallumo nun falinta ĉien neniu povus vidi, ke li ne mortigis min. Mi flustris al li, ke li iru por pretendi sian liberecon, kaj poste serĉu min en la montoj oriente de la civito. Tiel li lasis min.
Kiam la amfiteatro estis malplena, mi singardeme iris al la supro. Ĉar la granda elkavaĵo troviĝis malproksime de la placo, en neloĝata parto de la granda mortinta civito, mi sufiĉe facile povis atingi al la preteraj montoj.
Ĉapitro XX. En la fabrikejo de la atmosfero
Tie dum du tagoj mi atendis por Kantos Kan, sed li ne venis, kaj mi ekiris piede laŭ nordokcidenta direkto, al punkto kie, laŭ lia diro, troviĝis la plej proksima akvovojo. Mia tuta nutraĵo estis nur la vegetaja lakto de plantoj, kiuj libere donis sian valoran fluidon.
Dum du longaj semajnoj mi vagadis, stumblante tra la noktoj, gvidata nur de la steloj, kaj dumtage kaŝante min post ia elstara rokaĵo aŭ inter la montoj, kiujn mi kelkfoje trafis. Plurfoje sovaĝaj bestoj atakis min, en la mallumo alsaltante min, tiel ke mi devis ĉiam teni mian glavon en la mano. Kutime mia nove trovita, stranga telepatia potenco donis al mi sufiĉan antaŭaverton, sed unufoje mi trovis min renversita, kaj akregaj dentoj pikis mian gorĝon, kaj vila vizaĝo premis sin al mia.
Kiu besto atakis min? Mi sciis nur, ke ĝi estas granda, peza, kaj multpieda. Miaj manoj kaptis ĝian gorĝon antaŭ ol la dentoj povis profundiĝi en mian kolon, kaj malrapide mi perforte forigis la vilan vizaĝon, kaj premis miajn fingrojn fermige sur ĝian trakeon. Silente ni kuŝis tie, dum la besto ĉiel penis atingi min per siaj dentoj, kaj mi egale penis sufoki el ĝi la vivon. Malrapide miaj brakoj ekcedis en la malegala lukto, kaj colon post colo proksimiĝis la brilantaj okuloj kaj dentoj, ĝis fine la vila vizaĝo altuŝis min, kaj mi konsciis, ke ĉio finiĝas. Subite, el la ĉirkaŭa mallumo saltegis ia vivanta amaso de detruaĵo rekte al la besto min tenanta altere. La batalo inter ili ne longe daŭris. Sur la musko ili ŝiris kaj pikis unu la alian, sed baldaŭ mia savanto staris super la kadavro de la besto, kiu alie estus mia mortiginto.
La pli proksima luno, subite leviĝinte super la horizonto kaj lumiginte la Barsuman teron, montris al mi, ke mia savinto estas Ula, sed mi neniel povis diveni, de kie ĝi venis, aŭ kiel ĝi trovis min. Ne necesas diri, ke mi ĝojis pri ĝia ĉeesto, sed samtempe mi sentis maltrankvilon, ĉar Deja Toris estas forlasita de ĝi. Tiom mi sciis, ke ĝi fidele obeas miajn ordonojn, ke ŝajnis ke preskaŭ nur ŝia morto povus klarigi ĝian forlason.
Per la nunn brila lunlumo mi vidis, ke la besto maldiki ĝis al nura ombro, kaj kiam ĝi forlasis mian karesadon, kaj komencis avide manĝi la kadavron ĉe miaj piedoj, mi sciis, ke la kompatindulo estas nesufiĉe nutrita.
Mia propra stato estis apenaŭ pli bona, sed mi ne sentis min kapabla manĝi la krudan karnon, kaj mi ne havis rimedojn por fari fajron. Kiam Ula finis sian manĝon, mi denove rekomencis mian lacigan kaj ŝajne senfinan serĉadon por la akvovojo.
Je tagiĝo, en la dekkvina tago de mia serĉado, mi ĝojegis vidante la altajn arbojn, kiuj montris, ke la celataĵo estas proksima. Proksimume je tagmezo mi lace trenis min al la pordo de granda konstruaĵo, kiu kovris preskaŭ dek kvadratajn kilometrojn, kaj altis je ses dek metroj.
Neniu aperturo estis videbla en la grandegaj muroj, krom eta pordo, ĉe kiu mi falis ellacigita, nek iu ajn signo de vivo.
Mi ne povis trovi sonorilon, nek alian ilon por informi la enloĝantojn pri mia ĉeesto. Mi nur rimarkis etan rondtruon en la muro, kiu eble servas por tia celo. Ĝi estis samgranda kiel ordinara krajono. Pensante, ke eble ĝi estas ia paroltubo, mi metis la buŝon al ĝi, kaj estis vokonta, kiam voĉo venis el ĝi, kaj demandis, kiu mi estas, de kiu loko mi venas, kaj kion mi volas. Mi klarigis, ke mi fuĝis de la Varhunanoj, kaj preskaŭ mortas pro malsato kaj ellaciĝo.
”Vi portas la metalon de verda militisto, kaj sovaĝa hundo sekvas vin, tamen vi havas la figuron de ruĝa homo. Laŭ koloro vi estas nek verda, nek ruĝa. Kio do vi estas?”
”Mi estas amiko de la ruĝaj homoj de Barsumo, kaj mi malsatas. Pro humaneco, mi petasi malfermu por ni.”
Baldaŭ la pordeto komencis retroiĝi antaŭ mi, ĝis ĝi fundeniĝis je dudek metroj, poste ĝi haltis kaj glitis maldekstren, montrante mallongan, mallarĝan betonan koridoron, ĉe kies malproksima fino estis alia pordeto, ĉiel simila al la unua. Neniu estis videbla, tamen tuj kiam ni trapasis la unuan pordeton ĝi glitis trankvile en sian lokon post ni, kaj revojaĝis rapide al sia origina loko en la antaŭa muro de la konstruaĵo. Mi rimarkis, dum ĝi glitis antaŭ ni, ke ĝi estas dika je ses metroj. Ankaŭ mi vidis, kiam ĝi reatingis sian lokon, ke grandaj ŝtalaj cilindraĵoj venis el la plafono malantaŭ ĝi, kaj iliaj finoj fiksiĝis en aperturojn kontraŭfositajn en la planko.
Dua kaj tria pordoj retroiĝis antaŭ mi kaj glitis flanken kiel la unua, antaŭ ol mi atingis grandan internan ĉambron, kie mi trovis manĝon kaj trinkon elmetitajn sur granda stona tablo. Voĉo ordonis, ke mi kontentigu min kaj mian kaloton, kaj dum mi faris tion, mia nevidebla gastiganto faris al mi viglan demandaron.
”Viaj diroj estas tre rimarkindaj,” diris la voĉo, ”kaj evidente estas, ke vi parolas la veron. Cetere, evidente estas, ke vi ne estas indiĝeno de Barsumo. Tion mi povas konstati per la formo de via cerbo, la stranga lokigo de viaj internaj organoj, kaj la formo kaj grandeco de via koro.”
”Ĉu vi povas vidi internen de mi?” mi ekkriis.
”Jes, mi povas vidi ĉion krom viaj pensoj, kaj se vi estus Barsumano mi povus ankaŭ legi tiujn.”
Pordo malfermiĝis je la transa flanko de la ĉambro, kaj stranga, sekaspekta, mumisimila viro venis al mi. Li portis neniun veston aŭ ornamaĵon krom malgranda ora kolumo, de kiu pendis sur lia brusto ornamaĵo granda kiel manĝtelero. Ĝi estis inkrustita de diamantoj, krom ĝuste en la centro, kie troviĝis stranga ŝtono, laŭ diametro unucola, kiu fajreris je naŭ malsimilaj radioj, sep el ili la sep de nia Tera prismo, kaj du belaj radioj, kiuj por mi estis novaj kaj sennomaj. Mi same ne kapablas priskribi ilin, kiel vi mem ne kapablas priskribi ruĝon al blindulo.
Mi scias, tamen, ke ili estis ekstreme belaj.
La maljunulo sidis kaj parolis kun mi dum pluraj horoj, kaj strange estis, ke mi kapablis legi ĉiun lian penson, dum li povis percepti nenion en mia menso, krom se mi parolis. Mi ne sciigis lin, ke mi tion kapablas, kaj mi lernis multon, kio poste montriĝis ege valora, multon, kion mi neniam lernus se li divenus mian povon; la Marsanoj tiel estras sian mensan maŝinaron, ke ili kapablas tute precize direkti siajn pensojn.
La konstruaĵo, en kiu mi troviĝis enhavis la maŝinaron por produkti la artefaritan atmosferon, kiu subtenas la vivon sur Marso. La sekreto de la procedo kuŝas je la utiligo de la naŭa radio el la radiaro, kiun mi aludis en la priskribo pri la juvelaro de mia gastiganto.
Oni apartigas tiun radion de la aliaj sunradioj per instrumentoj lokigitaj sur la tegmento de la granda konstruaĵo, kies tri kvaronojn oni uzas kiel rezervujojn por provizoj de la naŭa radio. Tiun ĉi produktaĵon oni prilaboras elektre, pli ĝuste, iajn proporciojn de delikataj elektraj vibroj oni enkorpigas je ĝi, kaj la rezulton oni pumpas al la kvin ĉefaj aercentroj de la planedo kie, okaze de ĝia liberigo, kontakte kun la etero de la spaco transformas ĝin al atmosfero.