S: Ilia forveturo estis impresa spektaklo, kaj fascina estis la inĝenia maniero levi ilin kaj iliajn ŝafojn sur la supron de la montoĉeno (ĉap.18ª).
Tamen kelkfoje Lanti’ rearanĝis francajn frazojn laŭ la vortordo Esperanta:
V: c’est du vitriol, c’est du feu qui coule dans [les veines] des habitants du mont Atlas et des pays voisins.
L=S: en [la vejnoj] de la loĝantoj de la monto Atlas[o] kaj najbaraj landoj fluas vitriolo, fajro (ĉap.11ª).
V: ce fut un cordelier à la grande manche qui vola l’argent et les bijoux de Cunégonde
L: la monon kaj la diamantojn de Kunegond ŝtelis iu grandmanika kordeliero
S: la monon kaj la juvelojn de Kunegundo ŝtelis la grandmanika franciskano (ĉap.13ª)
V: «Ce n’est pas ma main qu’il faut baiser», dit la vieille
L: «Ne mian manon vi devas kisi», diris la maljunulino
S: — Ne mian manon vi kisu, — diris la maljunulino (ĉap.7ª).
Emfazo per inversio [ĉap.19ª]:
V: c’était un très-bon homme que ce Cacambo
L: tiu Kakambo estis tre bona homo
A: This Cacambo was a very honest fellow
R: очень добрый человек был Какамбо
S: Tre bona homo estis tiu Kakambo.
(La determinilo ‹tiu› temigas ‹Kakambo›n, malimplice neprigante la remaecon de ‹tre bona homo›, kiu emfaziĝas pro la inversio.)
Prozodio
La senakcentaj unusilabaj vortoj satelitaj (enklitikoj) rompas la nature troĥean ritmon de la esperanta parolo; Z rimarkigis ĉi-rilate:
Pri la vortoj kun «ĉi». Ni havas egalan rajton uzi la «ĉi» antaŭ aŭ post la pronomo (aŭ adverbo); sed ĉar la «ĉi» estas tiel forte ligita kun sia pronomo, ke ili ambaŭ prezentas kvazaŭ unu vorton, kaj ĉar tiu kvazaŭ-unu-vorto per la loko de sia akcento faras impreson de neharmonia escepto inter ĉiuj vortoj de Esperanto, tial pro belsoneco ordinare estas preferinde starigi «ĉi» antaŭ la montra vorto.
Ĉi tiun lecionon Lanti’ bone lernis, probable ĉar tiurilate la akcentata franca -ci kondutas klare kontraŭe ol la normale senakcenta Esperanta ĉi. Sed li ne rimarkis, ke la sama rimarkigo validas pri la unusilabaj pronomoj kiam ili estas egale senakcentaj Esperante kaj france; ilin li anglece transportas post la verbon, kvankam ili pli bone akordas kun la ĝenerala parolritmo en la pozicio antaŭverba:
V: Mais je veux que vous me la remettiez
A: But I wish that you would put it on
L: Sed mi volas, ke vi remetu ĝin al mi (ĉap.22ª).
La pozicioj de la senakcentaj pronomoj en la lingvoj angla kaj franca estas rigide fiksitaj, kaj indikas iliajn sintaksajn funkciojn (semantikajn kazojn). France tiu fiksita ordo estas adaptita al la fiksakcenta prozodio; angle ĝi obeas la ĝeneralan SVO-aranĝon. Malgraŭ sia promeso Lanti’ ŝanĝis la rigidan ordon francan al la rigida ordo angla.
Rezulte la «dativa» komplemento al mi trafis en la finan, logike akcentitan pozicion remaan. En la liberordaj lingvoj Esperanto, rusa kaj pola tio estas kutima maniero ĝin emfazi, kaj konvenus ekz‑e okaze de elekto: ĉu remeti la ŝtrumpligilon al la parolantino aŭ al iu alia, eble al F‑ino Kunegundo? Tamen ĉi-okaze ne ricevanto estas la remao: la angla tradukisto eĉ lasis la ricevanton implicita (kvankam tio ne estas memevidenta: ni konas la anekdoton pri angla reĝo kiu en simila situacio nodis la ŝtrumpligilon de sia damo sur sia genuo ☺).
La rusa lingvo estas libera kaj rilate la semantikajn kazojn, kaj rilate la prozodion; tial la rusa traduko metas la remaon (ĉi-okaze, ‹remetu›) sur ĝian naturan lokon — kaj hazarde la ĝusta pragmatika vortordo ĉi-okaze koincidas kun tiu de la franca originalo:
R: Но я хочу, чтобы вы мне её надели.
S: Sed mi volas, ke vi ĝin al mi remetu.
Alia ekzemplo (ĉap.22ª):
V: comme il me dégoûte!
L: kiel li naŭzas min!
S: Kiel li min naŭzas!
Ankaŭ ĉi-okaze la remao estas la impreso ‹naŭzas›, ne la objekto ‹min›:
R: Какое отвращение он мне внушает!
La sama kutimo estas propra al la simile fiksakcenta lingvo pola, ekz‑e (ĉap.19ª):
V: Celui à qui ils s’adressèrent était…
P: Człowiek, do którego się zwrócili, był…
L: La persono, al kiu ili sin turnis, estis…
Okaze de kolizio inter prozodio kaj pragmatiko, la pola lingvo (kaj S) preferas la pragmatikon, ekz‑e (ĉap.8ª):
V: j’ai goûté le plaisir inexprimable de vous revoir, de vous entendre, de vous parler.
L: mi ĝuis la neesprimeblan plezuron revidi vin, aŭdi vin, paroli al vi.
P: zakosztowałam niewypowiedzianej rozkoszy oglądając cię, słysząc cię, mówiąc do ciebie.
Ĉi-loke kun la libera pragmatika vortordo hazarde koincidas la rigida SVO-ordo angla (kaj Lantia).
La propraj nomoj
Transskribo kompare kun asimilo
Laŭ la tradicio de la SAT-presaĵoj, Lanti’ skribas la nomojn duonasimilite: Volter, Kandid, Kunegond. Tia maniero duonasimili devias de la Fundamenta:
16) La fina vokalo de la substantivo kaj de la artikolo povas esti forlasata kaj anstataŭigata de apostrofo. Ekz. Ŝiller’ (Schiller) anstataŭ Ŝiller′o…
Senapostrofe, laŭ la regulo (10), tiujn nomojn oni devus voĉlegi Vólter, Kándid, Kunégond. Aliflanke, la senapostrofa «Sankta-Marso» pensigas pri la Roma dio, dum fakte temas pri Sankta-Marcelo (Marcellus → Marcel → Marceau); la senapostrofa frazosubjekto «Oton» aspektas kiel akuzativo (tiom pli ke Platonon Lanti’ nomas «Plato») ktp.
Eĉ pli malbona estas la rifuzo deklinacii tiajn nomojn:
L: Unu afero plifirmigis Marten en siaj malbonegaj principoj, pli ol iam ŝancelis Kandid kaj embarasis Panglos.
S: Unu afero plifirmigis Martenon en liaj ŝokaj principoj, pli ol iam ŝancelis Kandidon kaj embarasis Pangloson (ĉap.30ª).
Precipe malkonvena tio estas ĉe la nomoj kiuj finiĝas je -o:
L: Sur la maŝinon oni metis Kandid kaj Kakambo (ĉap.18ª)
L: Li sin turnas kaj ekvidas Kakambo (ĉap.24ª)
L: li respektis Homero, iom li ŝatis Milt’n (ĉap.24ª)
Tio ŝajnus preseraro, se ĝi ne estus tiom ofta.
Facilanime Lanti’ konstruas frazojn el tiaj senkazaj nomŝtumpoj, ial fidante ke la sintaksajn rolojn en Esperanto povas determini la franca gramatiko:
L: XXIX. Kiel Kandid retrovis Kunegond …