La posta demando estis, ĉu mi trovos tie Gajon. Estis eble, ke li tute ne estas en Romo: li tre verŝajne povus esti ĉe la vilao, kaj estus apenaŭ realisme atendi helpon de lia onklo. Cetere, la horo estis malfrua por akceptado de klientoj. Hezite, mi aliris la pordiston. Komence li rigardis min suspekte, sed kiam mi menciis la nomon de Filono li kapjesis, kaj fine informis min, ke Gajo efektive estas en Romo sed jam iris al la baziliko.
“Venu morgaŭ matene je la sunleviĝo,” li diris. “Tiu estas la horo, kiam li akceptas klientojn.”
Mi apenaŭ rajtis atendi pli bonan respondon ol tio, kio estis jam pli esperiga ol miaj plej nigraj antaŭtimoj. Tamen, la neceso perdi plian tagon estis troa por mi. Mi ne povis malhelpi min tuj ekplori. Vidante tion, la viro iomete moliĝis.
“Li kutime revenas ĉirkaŭ tagmezo,” li diris. “Aŭ nu, tion li faras, se li ne decidas resti en la urbocentro. Atendu lin ekstere, kaj eble vi havos ŝancon alparoli lin, dum li eniros la domon.”
Longe antaŭ tagmezo, mi lokis min antaŭ la pordo de Gajo. Elvisa ploretis pro malsato kaj enuo, sed mi estis mem tro malsatega por montri al ŝi multan paciencon. Ni atendis tiel longege, ke ŝajnis al mi, ke la tempo ĉesis moviĝi kaj mi devos pasigi mian tutan vivon paŝante tien kaj reen kun plendema infano, kiu daŭre tiretas mian jupon. Ĉiufoje kiam iu alproksimiĝis, mi rapidis antaŭen kun forte batanta koro, kaj ĉiufoje mi seniluziiĝis. Mi komencis konvinkiĝi, ke la pordisto eraris, aŭ ke Gajo decidis pasigi la tagon ĉe amiko. Sed mi eĉ ne konsideris rezigni. Mia sola espero estis atendi, se necese ĝis noktiĝo.
Finfine Gajo aperis, sekvate de Klemento kaj unu-du aliaj servistoj. Mi rapidis antaŭen por renkonti ilin. Gajo ĵetis al mi ĝenatan rigardeton, kiel oni farus al almozpetanto, sed Klemento rekonis min kaj kriis per surprizita tono, “Estas Barbara ! Kion vi faras ĉi tie?”
Gajo haltis kaj rigardis min pli atente. Mi kaptis la okazon por kroĉiĝi al la rando de lia togo, kaj komencis elverŝi mian historion.
“Venu internen,” li diris, interrompante min en la mezo. “Ne havas sencon stari ĉi tie sub la suno.”
Tio estis kuraĝiga, kaj en la vestiblo mi ripetis mian rakonton en pli trankvila maniero.
“Sed ĉu li estas kristano?” li demandis je la fino.
“Efektive jes,” mi konfesis, “sed li havis neniun rilaton al la fajrego. Ankaŭ nia kopiejo estis forbruligita.”
“En tiu kazo, mi ne vidas, kiel mi povos helpi vin. La kristanoj estas abomeninda fisekto, kaj estas decidite, ke ili estu neniigitaj por ĉiam. La brulego montras kian misinfluon iliaj instruoj povas havi ĉe tro kredemaj mensoj.”
“Sed kion mi faros, kion mi faros?” mi kriis. “Filono ne estas vera kredanto. Li iras al la kunvenoj nur ĉar iliaj instruoj interesas lin. Li ne sekvas iliajn leĝojn, kaj li ne estas cirkumcidita. Ĉu vere vi ne povas fari ion ajn por helpi lin?”
“Mi ne scias. Eble mi povos paroli al iu. Revenu post du tagoj, kaj eble mi havos informojn por vi.”
Dirante tion, li ekstaris, kaj mi vidis, ke li volas forsendi min.
“Sinjoro,” mi diris, “nur unu plian aferon. Mi estas tute senmona, kaj mia filino kaj mi ne manĝas de du tagoj.”
Gajo turnis sin al Klemento. “Prenu por ŝi korbon da manĝaĵoj el la kuirejo, kaj donu al ŝi du sestercojn.” Al mi li diris, “Revenu frumatene, kiam mi akceptas miajn klientojn. Tiam estos manĝaĵoj por vi.”
Tiel mi aliĝis al la multenombra klientaro de Gajo: situacio en kiu neniu virino devus trovi sin, krom se ŝi vidviniĝis kaj ne havas plenkreskan filon por ŝin vivteni. Mi havis filon, kompreneble, sed mi sciis pri li nur tion, ke li estas kun Petro en la Kampo de Marso. Kaj tiu periodo, kiam oni misfamigis la kristanojn en ĉiu vinbutiko de Romo, ne ŝajnis la plej taŭga momento por esplori, kie eblas trovi Petron la nazaretanon.
Tuj kiam Elvisa kaj mi almenaŭ parte malpliigis la turmenton de malsato, mi komencis demandi la vojon al la plej proksima templo de Fortuno. Tiu granda sur Palatino kompreneble estis forbruligita, sed mi estis certa, ke ie devas troviĝi alia ĉe la rando de la urbo. Efektive montriĝis, ke estas malgranda sanktejo sufiĉe proksime al la domo de Gajo, tuj interne de la urba murego. En ĝi mi trovis statuon de la diino, malpli grandan kopion de tiu, kiun mi konis en Prenesto.
Malgraŭ mia mizerega situacio, mi jam elspezis unu el la moneroj, kiujn mi ricevis de Gajo, por aĉeti kuketon, kiun mi nun metis antaŭ ŝi kiel oferon. Tiam mi alparolis ŝin per ŝiaj titoloj, kiel mi ofte aŭdis la pastrojn fari en Prenesto, kaj petegis, ke ŝi helpu min.
“Mia edzo estas en malliberejo,” mi diris al ŝi, “kaj mia filo malaperis. Mi havas filineton, kiun mi ankoraŭ nutras per mia propra lakto, kaj mi tute ne havas manieron vivteni ŝin, krom denove sklaviĝi. Diino, ankaŭ vi nutris infanojn kaj vi scias, kiom mia filino signifas por mi. Mi petegas, ke vi aŭskultu min kaj helpu min trovi miajn edzon kaj filon. Mi apenaŭ havas monon, sed se vi aŭskultos mian preĝon, mi elspezos ĉion, kion mi posedas, por pendigi dankoferon ekster via templo.”
La postan tagon mi reiris por vidi, ĉu la diino akceptis mian oferaĵon. Mi diris al mi mem, ke se la kuko estos malaperinta, tio signifus, ke ŝi intencas plenumi mian peton. Mi proksimiĝis al la pordo, tremante pro antaŭtimo, kaj malkovris, ke ĝi estas ŝlosita. Mi provis denove la postan tagon, kaj ĉi-foje eblis eniri. La kuko estis for. Mi prenis tion kiel bonan signon, precipe ĉar vazeto da floroj, kiun mi rimarkis jam la antaŭan fojon, restis ankoraŭ.
Mi kompreneble ne povis atendi, ke la diino tuj respondu mian preĝon, kaj intertempe mi ne havis alternativon krom reiri al la tendaro. La kondiĉoj tie iom post iom pliboniĝadis dum la homamaso maldensiĝis: ĝi estis pli bone organizata kaj estis iom pli por manĝi ol antaŭe. Pro tio kaj la malgranda sumo, kiun mi ricevis de Gajo, mi kaj Elvisa almenaŭ ne plu devis timi la morton pro malsato.
Ĉiumatene mi leviĝis antaŭ la suno por iri tra la urbo al la domo de Gajo. Tie mi aliĝis al la ok aŭ naŭ aliaj klientoj, kiuj atendis por doni al li respektan saluton kaj, pli grave, por ricevi korbon da manĝaĵoj kaj kelkajn monerojn. Kiel la edzino de ekssklavo, mi ĉiam estis akceptita laste. Por ke mi ne devu interpuŝiĝi kun la viroj, Klemento afable aranĝis, ke mi atendu ekstere en la strato, kaj li mem venis voki min kiam estis mia vico.
Estis tre bonŝance, ke mi havis Klementon kiel amikon, kaj mi povis fidi, ke li ne permesos al Gajo forgesi la kazon de Filono. Sen li mi estus tute senhelpa, ĉar mi ne havis monon por pagi subaĉetojn, kiel tiom da klientoj estas devigataj fari por resti en bonaj rilatoj kun la sklavoj de siaj patronoj. Mi tamen devis reiri almenaŭ kvar-kvin fojojn antaŭ ol ricevi de Gajo la informon, ke li parolis al unu el la juĝistoj pri la kazo de Filono. Tiu juĝisto iam estis kliento de lia patro, kaj Gajo esperis konvinki lin liberigi Filonon: “... kondiĉe ke li promesos eksiĝi de tiu abomeninda sekto, kiu iel sukcesis ensuĉi lin.”
“Mi estas certa, ke li faros,” mi konsentis kun fervoro.
Kelkajn tagojn poste, kiam mi alvenis ĉe la domo de Gajo, Klemento informis min kun rideto, ke estas bona novaĵo por mi. Mi senpacience atendis mian vicon. Kiam ĝi finfine venis, mi hastis al la vestiblo, kie Gajo estis okupata pro alia kliento. Li interrompis tiun, kiam mi eniris, kaj turnis sin al mi.
“Mi parolis al via edzo hieraŭ,” li diris, “en la ĉeesto de la juĝisto. Evidentiĝas tre klare, ke li erare estis arestita. Li estas konvertiĝinto al la juda kulto, kaj li ĵuris, ke li neniel rilatas al tiu krima sekto, kiu estas akuzata pri bruligo de la urbo. Se vi revenos post du tagoj, mi esperas havigi al vi leteron por la estro de la malliberejo.”