Деди Александир эгиб бошини.
“Ярадорларимни халқимга бериб,
Сўз бер! Уларга асло тегмайсан,
Кейин бошим оққан томон кетаман”,
– Деди, Спитаман айтиб сўнги сўзини.
Дафн қилди ўлган лашкарларини,
Ярадорларини топшириб халқига.
(фото из свободного ресурса)
Неча кунлар қаради оғирларига,
Узр сўраб улардан, бошин эгдида,
Миниб ўзининг содиқ отига,
Йўлга чиқди қараб шимолга,
Ота юртига, Жиззах томонга.
Анча юрди қиру-адирлаб,
Қишлоқларни ўтди у четлаб,
Кейин юрди дарё ёқалаб,
Зарафшоннинг қирғоғи бўйлаб.
Тоғ чуқисига яқин келганда,
Қор учқунлаб турарди унда,
Декабр ойининг ўрталарида,
Икки юз йигирма еттинчи йилда.
Отидан тушди, ечиб эгарни,
Арслон терисидан совутини,
Боғлади ёпиб от кўкрагини.
Тоғ тепасига қийналиб чиқиб,
Харсанг тош устига ўтириб,
Дуёни яратган якка худодан,
Узр сўради Ахура Маздан2
Узр сўради она-ҳаводан,
Узр сўради ота-заминдан.
Хаёт ўшлагувчи – Қуёшдан.
Унга қараб уч марта ибодат қилди.
Халқимни ўлдирдим, – дея дод солди.
Тик турди, қўлларини кукка кўтариб,
“Отинглар энди! – деди бақириб, -
Мен ўгирилсам қочарсиз зимдан,
Қуёш чиққанидан тушдинг изимдан.”
Шунда ўттиз камондан ўттиз уқ чиқди,
Санчилди келиб унинг ортидан.
Хар уқдан сизиб чиқар эди қон,
Спитаманни тарк этар эди жон.
Ватанда ҳоинлар борликларидан,
Соткинлар отган камон укидан,
Бир буюк Инсон, тангри яратган,
Халқи учун буюк саркарда бўлган,
Она тупроғига сўнги қони тўкилди.
Жони чиқунича тик турди, кегин йиқилди,
Туғилган юртида унинг жони узилди…
Cпитаманниг абадий кўзи юмилди…
(фото из свободного ресурса)
Қирқ уч ёшга у кирган бўларди.
Яқин келаолмай, анча кутишди,
Барлос элатидан ўттиз кўчманчи,
Кегин бориб унинг бошин олишди,
Худо паноҳидаги, буюк ИНСОНни…
Ўттизта барлос эртаси куни,
Зуқарнайни оёғи остига ташлашди бошни.
“Э фалак! Не қилай энди буларни,
Қилганларни, мен қилмаган ишни”?
–Дея Зулқарнай дод – фарёд солди.
Ўттиз барлосни у меҳмон қилди,
Едириб – ичириб, зиёфат берди.
Барлосларни ўзларига чуқур қоздириб,
Уларнинг бошларин танидан олдириб,
Шу чуқурга териб чиқтирди.
(фото из свободного ресурса)
Энг юқорига, олтиндан ҳумга,
Спитаманнинг солиб бошини,
Ўз қўли билан, кўмди бу ҳумни.
Шунда Александр афсусла деди,
– “Мен томонга жангсиз утганларини,
Жирканардим, кўплигин кўриб уларни,
Юзлаб олдим бошини мен хоинларни.
Жангда ярадор бўлиб тушганларини,
Ҳурматини қилдим мен жангчиларни.
Қуйиб бердим ўзлариига ихтиёрини,
Менга хизмат қилиш – қилмаслигини.
Лекин кўрмагандим, сакардасини,
Ҳудоси қуллаган, ўз бандасини,
Бошини олган ярамасларни…
(фото из свободного ресурса)
Аслида отам- қирол Филипни,
Тош-бурон қилиб ўлдирганларни,
Қувиб келган эдим македонларни.
(фото из свободного ресурса)
Улар Помирга қочиб, тарқаб кетишди,
Мен аламимни бошқадан олдим.
Буюк маданиятли, улуғ инсонларни,
Ҳаётига мен зомин бўлдим!” -
Дея, – бақирганча ерга йиқилди.
У жанг қилиш касалига юлиққан эди…
Кўринди асаби толиб, ақли заифлашгани.
Ўқитувчиси Арастуни берган угитларини,
(фото из свободного ресурса)
Афсуски, анча бўлганди у унутгани.
Хоразм шохидан олинган ҳадяга,
Кўплаб туя, отлар, олтин эвазига,
Юришни тўҳтатди у Хоразимга.
Етти минг йил бешиги булган,
Бормади АВЕСТОНИ яратган юртга.
(фото из свободного ресурса)
Шунда шарқ томонга у қараб юрди,
Ҳиндистонни босиб олмоқчи бўлди,
(фото из свободного ресурса)
Чегарада авлиё ҳинду, йўлда учради,
Оппоқ қордек, узун сочу-соққолда,
Учта ок чизиғи кенг пешонасида,
Кўриниб турарди нур, унинг юзида.
Александр келиб ҳинду олдига,
“Неча ёшга кирдинг”? -деб сўраганда,
“Қанча ҳоҳласам яшайман шунча”,
– Деди авлиё қария, ўз жавобида.
Мен юздан ошаман, -
Дея, кулди Зулқарнай.
“Йуқ, сен яқинда ўласан”, -
Деди хинду, жиддий оҳангда.
Нега бундай дединг сан? -
Дея, Александр сўради ундан.
(фото из свободного ресурса)
“Ўзга юрт ерига сен оёқ қўйдинг,
Бегуноғ инсонларни қонини тўкдинг,
Мажрух, майибларни элга қолдириб,