– Дәл бізде барлығы тыныш. Әзірше. Тұтқындарда бір ылаң болып тұр.
– Не болды? – Әлібектің көзінде Жұлдызға ұнаған өшпенділігі от тәрізді жылт етті.
– Каракчы. Сіз ол туралы естідіңіз бе? – Батыр жоқ деп жауап бергенде, Саткын соза берді: – Біздің қоныстарымыздың қасында қарақшылық істейді. Әрқашан жалғыз және тек туткундарға шабуылдайды. Алдымен жебе келіп шығады. Зу ете қалады, бір рет те мүлт кетпей… Содан кейін өзі, бетін орап, шығады. Адырнасы дірілдеуге үлгермей, қайта біреу аттан түсіп қалады. Адамдар жақындағанша, ол тауарды алып шауып кетеді. Жылқысы – жылқы емес, жел! – Тыңдаушылардың беттеріндегі қызығушылыққа масайрап, анда қосты: – Туткундар бұны істеген біз деп ойлайды. Сол себептен біз жолға шықтық – соғысқа жол бермеу үшін.
Разы жымиын жасыра алмай, Әлібек артқа шалқайды.
– Мақсатыңыз игілікті екен. Бірақ бұл Қарақшы бізге қорқынышты емес деймін. Ол қай тайпадан шыққан белгілі ме?
– Жоқ, ештеңе мәлім емес. Еш жақтан шабуылдап, еш жаққа жоғалып кетеді.
– Осындай өсектер жүрсе, біреулер тірі қалатын шығар?
– Әрине! Ол тек оның жолында тұратындарға тиеді.
Әлібек тек мейірбандықпен жымиды да, Жұлдызға бұрылып, сұрады:
– Ал сіз неге үндемей отырсыз, қарындасым?
– Не айтайын? Андамның сөзі анық пен бітпейтін екен, менің қосарым да жоқ.
Саткын оны әзіл ренішпен итеріп қалды. Оларға қарап Әлібек те көңілденді.
– Атыңыз қалай?
– Жұлдыз.
– Кімнің боласыз, Жұлдыз?
– Тоолукпын…
Бауырынан басқа оның өтірік айтқанын ешкім түсенген жоқ. Саткын андаңа жасырмай қарады да Әлібектің оң жағында отыратын қонақ неліктен оған көзінің қиығымен қарай берді. Ыстықтап, ішкен арақтан Жұлдыздың жүрегі айна бастады. Барлықтары бірдеңе байқау үшін тым мас болып кеткен кезде, сәтін тауып, ол киіз үйден еңбектеп шықты.
Кешкі тыныштығы түсті. Жерді қармалап, жел селеуді сәл тербелтті. Аспан тұтасқан сұр тұман боп даланың үстінен тұрып қалды. Далабөрілер, немесе, анда айтқандай, талаабөрүлер ауылдың жанында бұлақ нәзік сыбдырлап аға берді. Оның қасына шоқайып, Жұлдыз су батырып алды да бетке шашыратты. Мұздай су тісін жағымды сыздайды да арақ сейілді сияқты, басы сергіді. Артында адым естілгенде, Жұлдыз бұрылған да жоқ.
– Қонақтың екеуі де тойдан кеткені әдепті емес. Ұрлауға үшін келді деп ойлай бастайды.
– Ойламайды. Неге жалған айттың, анда?
Саткынның үні қасіретті, сенімсіз болып естілді. Жұлдыз оған қарады.
– Оларға далабөрімін деп айтқымды келді ме сенің? Бала шағымнан маған тұтқынның таныс болғанын? Анашымның күң болып өліп кеткенін…
Қолынан су сүртіп, Жұлдыз күрсіңді.
– Меннің кім екенін айтқаннан гөрі бар туыстарымнан беземін. Сен, анда, ата-анаңмен, еркіндікте өмір сүрдің де бала кезінде анаңның шапалағынан бетер ештеңе білген жоқсың. Сен мені түсіне алмайсың. Ең жақсысы, айтшы, адамдарды Қарақшымен не үшін қорқытып жүрсің? Олар үркек емес, ал мынау жортуылшы өз шабуылдарын олардың қоныстардан қашық жасап жүр. Неден ескертесің?
– Мен ескерту үшін де, анда, қорқыту үшін де емес ол туралы айттым. – Саткын, қатар отыруға жүрексініп сияқты, әлі тұра берді.
– Олай болса, не үшін? – Жұлдыз ажарын бұзып көрсетті.
– Сенің көзіне қарағым келді.
Жұлдыз ыржиды.
– Қара, анда. Аямаймын ғой.
– Жебеңді айыпсыз кісілерге неге кезедің, анда?
Оның даусында естілетін жарықшақ Жұлдызды неліктен ренжітті, жәбірледі.
– Не деп тұрсыз, о таза жүзбасы?
Саткынның соғыста қатысқаны туралы ишарасы нысанаға тигізген жоқ.
– Мен түсіндім ғой, анда… Аяғыңды жарақаттың деген кезде мен сенің бұл жылдар бойы биелерді, терістерді, доханы, құндыларды қайдан алғанын бірден түсіндім… Және оның шабуылдардан неге тек туткундардың зиян көргенін де. Жолбасарлыққа кірістің, Каракчы.
– Сен не массың не ақылдан айырылдың, анда. Меннен бірдеңе керек болса – айт.
– Сеннен барлық керек болғанын да алдым, – бұрылып та кетіп, салқын деді анда.
Оны ашулы көзбен шығарып салып, Жұлдыз бұлақтың қасында қалды. Кім-көрінген тасты алды да ызаланып бір жаққа лақтырып тастады. Дауыстап шалп бұлақтың сабырлы тыныштықты бұзды. Жұдырықтарын түйді. Енді бейбіт жайшылық зығырданын қайнатты. Той жалғастыратын жаққа аяңдады.
Салт аттының астында жылқы пысқыра берді, аузынан көбігі құлап түседі. Тұтқындардың қаласы баяу жақында берді. Ханның сарайының алдында жаяулады. Асығыс қақпасына өтіп жетті. Бір жауынгер жолына найзамен тосқауыл болды. Ұйқылы жігітке шыдамсызданып аталды да әшекейленген дәлізді өтіп ханға апаруға әмір берді.
Хан өз тақтың алтын арқалығына шалқая керіліп, сұлтандармен сөйлесіп отырды. Хабаршыны көріп, оларға үндемеуге белгісін беріп, басты көтеріп алды да қалың, сәл жабысқан қабағын түйді.