Жылдыз иығын көңілсіз көтеріп, жылқына селқос жақындады.
– Қасқырлардың неге шөпті жей алмайтынымен бірдей себеп. Бұл туралы ойлама, анда, өмірің жеңілірек болады.
Ол Бүркүттің мықты арқасына мініп, бұрылмай, әрі қарай жүрді. Саткын өз Чыныгына жақындап, жолдан белбеумен сарт еткізіп, жерден итеріп жылжып кетті де ерге қонды.
Бір кезде Саткынның басалқылы құлағы алыста көптеген жылқылардың дүбірін естіді.
– Біз жалғыз емеспіз.
– Мұнда кім бола алады?
– Қазір білеміз…
Жаяулап, олар жылқыларды қалдырды да жасырынып дыбыс естілетін жаққа барды.
Олардан 300 алданда әскер жүрді, 10 мың шамасында. Биік шөпте жатып, олар төбенің етегіндегі салт аттыларды анықтап қарады. Саткын ақылға салды да туткундардың ханның әлгіде қамалған Шымырға өз адамдарға жәрдем жібергенін есіне түсірді. Бұл олар болды шығар.
– Дос па? – сабырсызданып сұрады анда.
– Жау… Туткундар.
Көз қиығымен Жылдыздың селк еткенін байқады. Бір сәтке ол орнынан тұрып, оларды әшкерелейді деп қорқап кетті. Бірақ анда үлкен қиындықпен орнында қалды.
– Тез кетуге керек… Олар бізге жақындап жүр.
– Кетуге? – ысылдап деді Жылдыз.
– Олармен сайысқа түскің келе ме? Екеуіміз 10 мыңға қарсы?
Іштей “Жоқ анда, олар мың есе кіші болса да, мен оларға сенмен бірге бәрібір бармар едім” деп ойлады. Жылдыз тістеніп, оқыс тұрды да кетті. Саткын балағаттасып оның соңынан барды. Анда оның аттың тізгінін ұстап, оны күте берді. Үндемей оны Саткынға лақтырып, Бүркүтке мінді де оған аңдыған көзбен қарады. Одан кейін ақыры қозғап қойды. Дәл уақытында, арттағы жауынгерлердің сөйлеу дыбыстары мен аттардың пысқыруы анықырақ естіле бастады. Жылқылар, басқан шөпте сәл көрінетін ізіні қалдырып, бар пәрменімен жөнеле берді. Саткын із туралы мазасыздана бастайын дегенде, елемей ескерусіз қалдырды. Жел терісін беттен сыдыра берді. Кенет туткундардың төбеден асып кеткенін сергек аңғарды. Сапты бір наразылық өтіп кетті. Байқады… Ол атты қамшылай бастағаннан Жылдыз олардың байқаусыз кете алған жоқ екенін түсінді. Бұрылды. Олардың соңынан, аттардың тұяқтармен ащылау шанды көтеріп, бірнеше жауынгерлер қуа жөнелді. Олардың жауыз қыйқуы иен даланың үстінен естіліп, жаңғырықпен жартастар мен көлдерден итеріп жылжып кетті. Әскерден қашып құтылуға оңай болса, салт аттылар тобынан қиынырақ болады. Бүркүт пен Чыныгы ұзақ жолдан шаршап кетті, ал туткундардың астында жаңа аттар болды. Кенет апаннан қарғып өтіп, Жылдыз биені тоқтатты. Саткын бұрылғанда ол әлдеқашан қылшаннан жебелерді алды…
– Тоқта!
Адырна дірілдеді де бір ретте бірнеше жебе найзағайдай ауаны қақ айырды. Төртеулердің бәрі – екі саусақтың арасына бір жебе – өз мақсатына жетті. Мерген жылқыны бұрып, бауырының соңынан жөнелді. Енді құтылып кетті.
– Не істедің сен?! – айқайлап жіберді Саткын.
– Немене? – таңғалды Жылдыз, шынында да түсінбей.
– Енді олар бұны кім істегенін білсе, қалаға қалай жетеміз? Әйтпесе біздің мұнда неге екенін ұмытып кеттің бе?
Саткын оны иықтарынан екпіндей ұстады да сілкіді. Анда үрпитті, оқыс босап кетті. Ұрайын деп тұр сияқты. Бір біріне сөз айтпай, қайта жолға шықты, енді алды-артына қарамастан. Туткундар артта қалып та оларды тастаған жоқ. Ұзақ қуғыннан соң Саткын мен анда екеуі адамдардың үстінен қараңғы боп көтерілетін Чара тауына жақындады.
– Жоғары көтерілу керек. Анау жерде олар бізді ұста алмайды.
– Жылқылар ше?
– Жылқыларды жібереміз. Олар қуатын жылқылар емес…
Жаяулап, олар Чыныгы мен Бүркүтті босатты. Құрғақ шөпті тұяқтармен сындырып, жылқылар шауып кетті. Адамдар құлама беткейден жоғары шыға бастады. Таулық Саткын таукиік тәрізді жартастан жартасқа оңай секірді. Анда тік құзға денесімен жабысып, өзінді сенімсіз ұстады. Оған қоса, ауру аяқ сыздай бастады шығар. Оның мықты саусақтарының астынан шағылтас қайта-қайта шытынап сырғанап түсе берді. Қудалаушылар тез жақындады. Кісі жете алмайтын жерде жебе жете алады…
– Тез бол! – асықтырды Саткын.
Өзіне бірдеңе міңгірлеп, Жылдыз жылдамдатылды. Оны алыс артта қалдырған Саткын бұрылды. Дәл сол сәтте оның аяғы сүйеуді таба алмады да Жылдыз қолында ілінді. Өз орнынан Саткын оның бет сүйегінің күш салудан беріштенгенін, иықтағы бұлшыкеттердің ширыққанын көрді. Бөктердегі салт аттылар тоқтап қалды. Ең біріншісі садақты асықпай алды да саусағының арасында жебені қысты…
Саткын андаңа қол созып, жұлқынып шыңыраудан шығарып алды. Дәл жіберген жебе Жылдыздың аяғын тие жаздады. Қатты топыраққа тұрып, олар өзіне жүгіруге ерік берді. Жақын арада оларды бір баатыр да жете алмай қалды. Ескертіп, олар басынан бірнеше тасты домалатты.