Не істеуге? Азат қаланың ала әбігерде көрінбей кете берді. Әлгіде ол жай ғана ашық қақпа қарай өтті – қазір керуендер жүре берді, қақпасын ашық қалдырды. Азат оның киімі де бұратананы әшкереледі деп ойлады. Бірақ оның басқа талғауы жоқ, ол Толкун мұнда деп білді ғой. Бірақ қымқырушылар қалың топта көрінбей кеткен соң оны қайда іздеуге керек? Оның бір да ойы болған жоқ. Азат бір-ақ қана нәрсені анық білді – ол бас тартудан гөрі қаза табады. Толкун туралы ойлары оның рухын бағаналар сарай күмбезді тәрізді бекітті де ол әрі қарай жүрді. Ол бірнеше рет өтетін кісілерді тоқтаттып, салт атты мен қыз туралы сұрады, бірақ ешкім білмеген не тоқтаған да жоқ. Бұл қаладағы адамдар бірі де қалмастан ханның әйелдері сияқты өз ойыншықтарды даңғырлатып, бір жерге асыға берді. Азат семіз көпістермен толы гаремді елестетті де қатты күліп жібере жаздады. Жеңілдей түсті. Ақыр-аяғы, ол бұл жерге жетті ғой, және қалай қиын болмаса да, Толкунды табады.
Кенет біреудің таныс дауысы жиынды жарып өтті. Азат қауіпті сезген қоян секілді ширықты да, адамдарды кимелеп, жалғыз таныс нәрсеге қарай беттеді.
Ақырында сөйлесетін кісіні айырды. Қателескен жоқ, бұл Азат кіретін жүзді басқаратын Саткын екен. Және Толкунның ағасы… Бұны есіне түсіріп, Азат оған ұмтылды.
Жүз башы, әрқашан ойшаң мен тым көңілді емес, қазір қысқы бораннан гөрі жабыңқы боп көрінді. Самайға самғайтын жіңішке қастары кеңсірігін жапқан, ашулана қысылған еріндері, оны қартайып, төмен түсті. Саткын түнеріңкі жан-жағына ақырайса да, Азат оған жан дәрменмен соғылды. Елші қылыштың сабына қолын қоя салайын дегенде өз жауынгерін таныды да селқос деді:
– Ә-ә, сенсің бе, қалқам. Не істеп жүрсің бұл жерде?
– Толкунды ұрлап кетті!
– Білемін…
– Білесіз бе?! Ал… оның қайда екенін білесіз бе?
– Енді – иә.
– Олай болса неге тұрсыздар мұнда? – айқайлап жіберді Азат. – Біз оны құтқаруға тиіспіз!
– Құтқарамыз! – ақырып деді Саткын. – Бірақ қазір біз қатып қалған қарда тұрмыз сияқты. Әзір тұрғанда – үстіндеміз, ал жүгірсек, малтып түсеміз.
– Әр апаннан аяқты алып шығуға болады, – қызбалықпен қарсы деді Азат. – Біз Толкунды күтуге мәжбүрлене алмаймыз.
– Мәжбүр етпейміз, – оқыс кесіп айтты жүз башы. – Бұл қызбалық біреуді құтқарса ғана…
Ол әдеттегідей сабырлы, сезімсіз сөйле берді. Кенет көзінде жылан тәрізді қорқыныш жылжып өтті. Өз қолбасшының сенбеушілігін көруінен бетер жауынгердің еш нәрсесі жоқ. Бірақ Азат бұның өз не оның өмірге қорқыныш емес екенін аңғарды. Саткын бұрын істемегендей тура оның бетіне қарады.
– Карындашым үшін сен не істеуге дайынсың? Керек болса, үйіңді қалдыруға дайынсың ба?
Азат отбасың туралы ойлады. “Бұл жәлепке асықпай жетті ғой мыналар”.
– Дайынмын. Мен бәріне дайынмын!
– Олай болса, біз солай істейміз…
Онда көктем болды, жылына түсті. Сіңлісі жүруге үйренді де ол андамен бірге Тұсау Кесер жасауға шешті. Саткынның анасынан Ақ жолды өтініп сұрады. Олар үшеуінен басқа ешкім болған жоқ. Жалаң бұт шідерлі Толқынды жолдың басына тұрғызды да, сәби жолдың ортасына жеткен кезде, тұсауын кесті. Кенет шөптен, ұзын жасыл аяқтарын екі жаққа жазып жіберіп, көк шегіртке секіріп шықты. Қуаныштан шыр ете түсіп, Толқын оның соңынан, Ақ жолдан аулақ құлыншақтай жөнелді…
Оны жерге лақтырып тастаған кезде Жұлдыз жарықтан көз сығырайды. Оларды айнала адам сапта бірден тесік пайда болды. Сезіп сияқты, жұрт қызығушылықпен жинала бастады. Хан кежеуілдермен бірге шыққан кезде, барлықтары дәл сол сәтте етпетінен құлады. Жұлдыз әрең тұрды.
– Бұл әйел – Қарақшы екен.
Күңкіл сөздер қалың топқа тарап кетті, жақынырақ тұратын адамдардың беттерінде ғадауат жалт етті. “Мен тарата алатын жалғыз нәрсе”, – деп ойлады Жұлдыз. Олар жалғыз қимылдайтын белгісіз жортуылшының шабуылдары туралы көп естіді.
– Ол біздің жауынгерлеріміздің күшіне күдіктенді. Оны күресте жыға алатын адам табыла ма? – кекете сұрады хан.
Жұрт күлімсірді. Біреу шыққанша Жұлдыз қатты айтты:
– Хан мен жеңсем, ол сіңлімді жібереді деп уәде берді. Оның аты Толқын. Мен бұл хандықта хан сияқты шіріп кетпеген адамдар әлі бар деп сенемін. – Ақырындатып та оның долдана қалған бетке рақаттанып, ол қосып деді: – Және мен таулық емеспін. Маған сенбесеңдер де, бұл рас.
– Айтқанын сол ма? – зеріккен дауыспен сұрады хан. Жұрт қайта мақұлдап гулей бастады. Жұлдыз оның неге келіскенін түсінді. Бұл олардың алданышы болса да, оның – Толқынды құтқаруға жалғыз мүмкіндігі.