– Өлімге дейін күресесіңдер.
Жұрттан бір ұзын бойлы, екі жауырыны қақпақтай жігіт шықты. Күрес тез аяқталады деп ойлап шығар, ол күлімсіреді. Балуан киімді шешіп тастап, қар қатты жауып тұрғанына қарамастан тек қана шалбарда қалды. Мойны бұқа, тік мықты кеудесі, иықта мен қолда көк сіңірді бұлшыкеттері бар. Жұлдыз көп адамнан мықтылау да кеңірек болса да, бұл жолы оның қарсыласы одан екі есе үлкенірек екен. Жұлдыз кейде таулықтардың мерекелерде күрескен, бірақ сіңліннің өміріне қауіп ешқашан төндірген жоқ. Оның қолын босатқан соң ол бешпетті мен етікті шешіп тастады. Қолпылдаған жейдені, кедергі жасамау үшін, кеудесіне орады. Ол ішін ашты да жалаң аяқ боп қалды, бірақ жүректің қатты соғуынан суықты сезген жоқ.
Олар шеңбер бойымен жүрді. Жұлдыз, қарсыластың күрестің тәсілің көрейін деп, түзелді де, ыржиып, қолдарын екі жаққа жазып жіберді – аламанда. Ашуланып, балуан бақырып жіберді де тап берді. Соққы қатты болды, оның аяғы бір сәтке жерден ажыраса да, бәрібір тұра алды. Қарақшы балуан мықты болса да, оның жүйріктің жетпейтінін түсінді. Ол басын оның қолдың астынан тез шығарып, мықты иығын қысты да төмен тартты. Шыдай алмай, балуан тізесіне түсіп, бос қолмен оны жерге лақтырды. Жұлдыз тік тұрып, сергіді. Жынданып, қарсылас қайта оған барды. Олар бұқаны жарып кетуге тырысатын тазы тәрізді айқасып қалды. Төзе алмайтынын сезіп, Жұлдыз оның аяғын өзінікімен орап алды да жұлды. Балуан құлаған жоқ, бірақ Селсаяк босатып алды. Аласұрған, ызаланған, Жұлдыз қарсыластың оған беттенгенін күтті. Дәл балуан оны буындырғанына даярланған кезде Кезбе Жұлдыз жалтарып кетті де оның арқасына секіріп мінді. Жігіт шынында да бұқадай ақыра бастады. Өз салмағымен оларды аударып, Жұлдыз оны жерде ұстауға талаптанды. Бірақ табанды қарсылықтан соң балуан тұра алды. Оның соңынан Қарақшы да аяғына тік тұрды. Ашудан қызарған көзімен жігіт, ережелерді ұмытып, түйген жұдырықты алға жіберді. Жұлдызды қорғауға ешкім шықпайды ғой. Жұлдыз тайқып, оны ұстауға талаптанды, бірақ айырылып қалды… Қарсылас оны ажалды құшағына қысты. Сүйектер жиренішті бырт етті…
Күйіп-жанып ауыру денесінде жайылды, көздерінен жас ақты. Одан жан түршігерлік қарлыққан айқайы шығып кетті… Бірақ Толқын туралы ойы кез келген ауырудан гөрі шыдағысыз болды.
Қалған күшімен Жұлдыз жігіттің мойнын қолымен құшақтап алды да жерге лақтырды. Бұны күтпеген, балуан жалп ете түсті. Жұлдыз оның омыртқасына тізесін қойды. Мәз-мейрам, ызылдаған жиын оқыс тына қалды. Ханның қарауымен кездесті. Қайта сүйектің қытыры. Балуан жұмсарып қалды. Оны жіберіп, Жұлдыз түзелді. Ентігіп дем алып, ол көзін жұмды да күшсіз құлап түсті.
Тек жақын тұратын ғана ханның көзінде уытты ұшқынды байқа алды. Ол кежеуілдеріне елемеген сияқты қол сермеді. Олардың бірі Жұлдызды аяғынан зынданға сүйрелеп әкетті.
– Енді не, мырза? – сабырсызданып сұрады кеңесшісі.
– Оны бұл жерге әкелген елші әлі мұнда ма?
– Иә, ұлы хан. Әлдеқайда жүр.
– Жақсы. Мынау оянғанда – егер оянады – оларды бір-біріне өшіктіріңдер. Сондай жақсы балуан болса, оның тағы қанша жекпе-жек шыдай тұра алғанын көрейік.
– Бас тартса ше?
– Екеуіне де бұғау салыңдар. Және анау қызға ештеңе айтпаңдар.
Тарау IX
Саткын анау кісі атаған үйдің есігін ашты. Ешкім оған кіруге кедергі жасаған жоқ та ол елегізді. Үйдің ішінде тұрған сыңғырлаған тыныштығы сондай, Саткын өз жиіленген дем алысын естей алды. Екі биенің саууға тең уақыт бұрын ауыру оның кеудесін мен ішін бұрап тастады. Ыңырси бастамау үшін, ол бүкірейді де тістенді. Шынымен бір ауруды жұқтырып алды ма? Саткын ешқашан тым ырымшыл болған жоқ, бірақ қазір аспан ерігі туралы ойламауға болмайды. Шынында да оның қылмысқа бола ма? Бірақ ол бұл ойларды жіберді, оған қоса ұстамасы қайта қайталаған жоқ. Алайда ауыруы оның мазасын әлі кетіріп тұр сияқты.
Ақырында, кезекті есікті ашып, Толкунды көрді. Оның алдында Саткын таңда азаптаған жауынгер жатты. Бәрін түсінуге қиын емес болды.
Басын көтеріп, карындаш дем шығарды да оған жүгіріп келді. Саткын оның қорқынышын өзіне алуға үшін сияқты оны бауырына басты. Оның кеудесіне жүзін тығып, Толкун еңіреп жыла бастады. Бұл барлық өтірік пен арамдықтан соң карындаштың кішіпейілдігі оған дәрі болды. Ол қызмет істейтін жылдардың ішінде ол соншама алдауды көрді. Бір нәрсені айтып, хандар, манаптар мен султандар басқасын ойға алды. Қоқақтады, қорқытты, ау құрып қоя берді. Біреулер сенді де түсті, басқалары – жоқ. Және қуанышты хабардан қайғылы хабарды, кейде тағы да өтірік, ол аса көп әкелген. Оның, жай жауынгердің алдында адамдар сындырып та, түрін көрсеткен жоқ. Қанша рет жұдырықтар ашулы түйілді, амалсыздықтан көтерілді, қисапсыз көп.