Усё гэта жудаснае мінулае прамільгнула перад маімі вачыма. Замест сяброў мы павінны былі спаткаць на караблі, што набліжаўся да нас, толькі бязлітасных ворагаў.
Тым часам ядры ўсё сыпаліся вакол нас. Некаторыя з іх, трапіўшы на паверхню вады пад пэўным вуглом, адляталі рыкашэтам на вялікую адлегласць і гінулі ў хвалях. Але ніводнае ядро не дасягнула да «Наўтылуса».
Ваеннае судна знаходзілася цяпер на адлегласці не больш трох міль ад нас.
Не гледзячы на ўсё большую кананаду, капітан Нэма не паказваўся на палубе. А між тым, каб адно з гэтых канічных ядраў ўдарыла прама ў корпус «Наўтылуса», гэты стрэл мог быць смяротным для падводнага карабля.
Канадзец сказаў мне:
— Спадар прафесар, мы павінны зрабіць усё, каб паказаць нападаючаму на «Наўтылус» караблю, што мы не маем ніякага дачынення да ягоных злачынстваў. Зробім спробу сігналізаваць. Тысяча чарцей! Можа яны ўсё-такі зразумеюць, што маюць справу з сумленнымі людзьмі!
Нэд Лэнд выняў з кішэні хустку. Але ледзь ён толькі паспеў разгарнуць яе, як быў схоплены жалезнаю рукою і, не гледзячы на сваю выключную сілу, кінуты на зямлю.
— Няшчасны! — ускрыкнуў капітан. — Ты хочаш, каб я пракалоў цябе біўнем нават раней, чым мы нападзём на гэты карабель?
Было страшна слухаць капітана Нэма, але яшчэ жудасней было глядзець на яго. Твар яго быў смяротна бледны. Зрэнкі звузіліся ад гневу. Голас, больш нагадваў рык звера. Схіліўшыся над ляжачым канадцам, ён з вялізнай сілай сціскаў яго плечы.
Нарэшце ён кінуў яго і павярнуўся тварам да ваеннага карабля, які ўсё сыпаў, ядры наўкол нас:
— А, ты ведаеш, хто я такі, карабель праклятага народу? — ускрыкнуў ён грамовым голасам. — Мне не трэба бачыць колеры твайго сцяга, каб пазнаць цябе! Глядзі! Зараз я табе пакажу свой сцяг!
І капітан Нэма разгарнуў чорны сцяг, падобны да таго, які ён падняў на паўднёвым полюсе.
У гэты момант ядро ўдарылася аб карму «Наўтылуса», не зрабіўшы ёй шкоды; ледзь не крануўшы рыкашэтам капітана Нэма, яно ўпала ў мора.
Капітан паціснуў плячыма. Абярнуўшыся да мяне, ён рэзка сказаў:
— Пайшлі ўніз. Вы і вашыя таварышы…
— Капітан, — крыкнуў я, — няўжо вы думаеце атакаваць гэтае судна?
— Не толькі атакаваць, але і патапіць, спадар прафесар.
— Вы не зробіце гэтага.
— Я зраблю гэта, — сурова адказаў капітан Нэма. — Не падумайце судзіць мяне, спадар прафесар. Выпадкова вы ўбачылі тое, чаго не павінны былі-б бачыць. Мае ворагі напалі на мяне, ім будзе дадзены страшны адпор.
— Чыё гэта судна?
— Вы не ведаеце гэтага? Тым лепей. Яго нацыянальнасць прынамсі будзе захавана ад вас. Ідзіце-ж!
Канадзец, Кансель і я, мы не адважыліся пярэчыць. Пятнаццаць матросаў «Наўтылуса» абкружылі капітана, гледзячы на судна, якое набліжалася, з непрымірымай нянавісцю. Адчувалася, што прагнасць да помсты ўладала імі ўсімі ў аднолькавай ступені.
У той час, калі я спускаўся ўніз, новы снарад крануў карму «Наўтылуса». Я пачуў, як крычаў капітан:
— Страляй-жа, няшчаснае судна! Губляй свае нікчэмныя ядры. Ты не ўцячэш, ад біўня «Наўтылуса». Але я пагублю цябе не тут, не ў гэтым месцы. Я не хачу, каб твае абломкі змяшаліся з благароднымі абломкамі «Мсціўца».
Я пайшоў у свой пакой. Капітан і яго памочнік засталіся на палубе. Вінт пачаў рухацца. «Наўтылус» хутка аддаляўся і неўзабаве быў па-за дасягальнасцю стрэлаў ваеннага судна. Але праследванне не спынялася, і капітан Нэма падтрымліваў усё тую-ж дыстанцыю.
А чацвёртай гадзіне дня, не маючы сілы стрымаць нецярплівасць і трывогу, я падышоў да галоўнай лесвіцы.
Дзверы былі расчыненыя. Я ціхенька вылез на палубу. Капітан усхвалявана хадзіў па ёй узад і ўперад. Ён не спускаў вачэй з судна, якое ішло пад ветрам на адлегласці якіх-небудзь пяці-шасці міль ад нас. Ён кружыў наўкол карабля, як дзікі звер, зацягваючы яго на ўсход, дазваляючы яму праследваць сябе. Але пакуль што сам не нападаў на яго. Можа ён яшчэ вагаўся?
Я зрабіў спробу зноў умяшацца ў гэтую справу. Але я ледзьве паспеў выказаць слова, як капітан Нэма прымусіў мяне змоўкнуць.
— Справядлівасць і права на маім баку, — сказаў ён. — Я прыгнечаны, а вось прыгнятальнік! Гэта праз яго я страціў усё, што любіў, усё, што для мяне было дарагім і — святым, — радзіму, жонку, дзяцей, бацьку, маці — усё! Усё, што я ненавіджу, — тут, на гэтым караблі! Маўчыце-ж!
Я кінуў апошні зрок на ваенны карабель, які набліжаўся пад усімі парамі, і спусціўся ўніз, да Нэда Лэнда і Канселя.
— Мы павінны ўцякаць! — сказаў я.
— Вельмі добра, — адказаў Нэд. — Але чыё гэта судна?