— Էլ ի՞նչ նորություն կա ձեզ մոտ։
— Նախ, կորել է մեր վերջապահը, հետո մի խոզ են մորթել և այդ առիթով սպաները քահանայի տանը խնջույք են սարքել, իսկ զինվորները ցրվել են գյուղում և տեղիս կանացի բնակչության հետ շնություն են անում։ Ճաշից առաջ ձեր վաշտից մի զինվորի կապեցին, որովհետև մի յոթանասուն տարեկան կնկա հետևից բարձրացել, մտել էր ձեղնահարկը։ Նա մեղավոր չէ, քանի որ այսօրվա հրամանի մեջ չի ասված, թե մինչև որ տարիքն է թույլատրվում այդպիսի բան անել։
— Ինձ էլ է թվում,— իր կարծիքն արտահայտեց Շվեյկը,— որ մեղավոր չէ, որովհետև, երբ պառավը սանդուղքով վեր է բարձրանում՝ մարդ երեսը չի տեսնում։ Ճիշտ այդպիսի մի դեպք պատահեց Թաբորի զորավարժությունների ժամանակ։ Մեր դասակներից մեկը տեղավորված էր մի գինետնում, որի միջանցքում մի կին հատակն էր լվանում։ Զինվոր Խրամոստան թաքուն մոտենում է նրան ու մի հատ շրմփացնում, ինչպես քեզ ասեմ, յուբկային թե չգիտեմ ինչին, քանի որ կինը յուբկան շատ էր վեր քաշել։ Շպպացնում է մի անգամ, կնոջ հոգը չի։ Շպպացնում է երկրորդ, երրորդ անգամ, դարձյալ հոգը չի, կարծես դա իրեն չի վերաբերվում։ Այն ժամանակ զինվորը համարձակ գործի է անցնում։ Կինը հանգիստ շարունակում է հատակը լվանալ, իսկ հետո շուռ է գալիս ու նրան ասում․ «Ահա թե ինչպես ձեզ բռնեցի, զինվոր ջան»։ Այդ տատիկը, ոը յոթանասունն անց էր, հետո սկսեց այդ մասին գյուղով մեկ պատմել։ Հիմա թույլ տվեք ձեզ մի հարց տալ, բացակայությանս ժամանակ կալանքի տակ եղե՞լ եք։
— Ուղղակի բախտս չբանեց,— արդարացավ Մարեկը,— իսկ ինչ վերաբերվում է քեզ, ապա պետք է ասեմ, որ գումարտակին հրաման է տրված քեզ կալանավորել։
— Դա կարևոր չէ,— հանգիստ ասաց Շվեյկը,— նրանք միանգամայն ճիշտ են վարվել։ Գումարտակը պետք է այդ բանն աներ, գումարտակը պետք է ինձ կալանավորելու հրաման տար, դա նրանց պարտականությունն էր․ չէ՞ որ այսքան ժամանակ իմ մասին, ոչ մի տեղեկություն չէին ստացել։ Գումարտակն անմիտ բան չի արել։ Ուրեմն, ասում ես, խոզ մորթելու առիթով բոլոր սպաները քահանայի տանը քեֆ են անում։ Որ այդպես է, պետք է գնամ այնտեղ և զեկուցեմ, որ նորից այստեղ եմ։ Առանց այն էլ պարոն օբեր-լեյտենանտ Լուկաշն իմ պատճառով շատ գլխացավանք է ունեցել։
Շվեյկը զինվորի հաստատուն քայլվածքով դիմեց դեպի քահանայի տունը, երգելով․
Հապա նայիր, նայիր տես,
Ինձ նայիր դու, սիրելի՛ս,
Տե՛ս ինչպես եմ քայլում ես,
Տղայի պես ման գալիս․․․
Շվեյկը մտավ քահանայի տունը և բարձրացավ վեր, որտեղից լսվում էին սպաների ձայները։
Խոսում էին այն ամենի մասին, ինչ խելքներին փչում էր, և հենց այդ պահին քննադատում էին բրիգադին և այնտեղի շտաբում տիրող անկարգությունները, իսկ բրիգադի համհարզը կրքերն ավելի բորբոքելու համար ասաց․
― Մենք, այնուամենայնիվ, այդ Շվեյկի մասին հեռագրել ենք։
— Hier!,— կիսաբաց դռան հետևից գոչեց Շվեյկը և, մտնելով սենյակ, կրկնեց․― Hier! Meide gehorsam, Infanterist Svejk, Kumpanienordonanz 11 Marschkumpanie![20]
Տեսնելով կապիտան Սագների և պորուչիկ Լուկաշի զարմանքը, որոնց դեմքերն անսահման հուսահատություն էին արտահայտում, նա, առանց որևէ հարցի սպասելու, պարզաբանեց․
— Համարձակվում եմ զեկուցել, ինձ ուզում էին գնդակահարել այն բանի համար, որ թագավոր կայսրին դավաճանել եմ։
— Աստվա՜ծ իմ, այդ ի՞նչ եք ասում, Շվեյկ,— դառնացած բացականչեց սփրթնած պորուչիկ Լուկաշը։
— Համարձակվում եմ զեկուցել, բանն այսպես եղավ, պարոն օբեր-լեյտենանտ․․․
Եվ Շվեյկն սկսեց հանգամանորեն նկարագրել, թե բանն ինչպես էր եղել։
Բոլորը նայում էին նրան և իրենց աչքներին չէին հավատում, իսկ նա ամենայն մանրամասնությամբ պատմեց ամեն ինչ, նույնիսկ չմոռանալով հիշատակել, թե լճակի ամբարտակի վրա, որտեղ նրան այդ փորձանքը պատահել էր, անմոռուկներ էին աճել։ Իսկ երբ սկսեց թվել այն թաթարների ազգանունները, որոնց հետ ծանոթացել էր իր թափառումների ժամանակ, և երբ Հալիմուլաբալիբեյի պես ինչ-որ ազգանուն ասաց, իսկ հետո ավելացրեց իրենից հնարած մի ամբողջ շարք ազգանուններ, ինչպես, օրինակ, Վալիվոլավալիվեյ, Մալիմուլամալիմեյ, պորուչիկ Լուկաշը չդիմացավ և սպառնաց․
— Ես ձեզ դուրս կշպրտեմ, անասո՛ւն։ Շարունակեցեք կարճ, բայց կապակցված։
Եվ Շվեյկը շարունակեց իրեն հատուկ հետևողականությամբ։ Հասնելով դաշտային դատարանին, նա մանրամասն նկարագրեց գեներալին ու մայորին, հիշատակեց, որ գեներալի աջ աչքը շիլ էր, իսկ մայորի աչքերը կապույտ էին և խիստ։
― Մի տեսակ անհանգիստ,— ավելացրեց նա հանգավորելով։
Այդ ժամանակ տասներկուերորդ վաշտի հրամանատար Ցիմերմանը Շվեյկի վրա շպրտեց այն կավե գավաթը, որով խմում էր հրեայի թունդ օղին։
Շվեյկն հանգիստ շարունակեց պատմել հոգևոր մխիթարության, ինչպես և այն մայորի մասին, որը մինչև լույս քնել էր նրա գրկում։ Այնուհետև հանդես եկավ այն բրիգադի փայլուն պաշտպանությամբ, որտեղ նրան ուղարկել էին, երբ գումարտակը պահանջել էր Շվեյկին վերադարձնել իբրև անհետ կորածի։ Ի վերջո կապիտան Սագներին ներկայացնելով իր փաստաթղթերը, որոնցից երևում էր, որ բարձրագույն ինստանցիան նրա վրայից ամեն մի կասկած վերացրել է, նա հիշեց․