— Ідзі ты… Што я — флюгер які?
— Флюгер… Правалішся, дык пашкадуеш.
Вера бярэ Стася пад руку, прыладжваецца патрапляць у крок.
— Хопіць вам пра навуку. I так жызня кароткая. Давайце спяём лепей — і, не чакаючы, зацягвае сваім пранозлізым голасам: «Цыганка гадала, цыганка гадала…»
Я адстаю. Перада мной Шурына постаць. Кароткая каса пагойдваецца ў такт крокам. Шура таксама спявае. Але голасу яе не чуваць, бо астатнія стараюцца перакрычаць адзін аднаго. Мне чамусьці вельмі хочацца, каб Шура азірнулася, убачыла мяне самотнага і пашкадавала. Але яна нібы забылася пра мяне.
Яшчэ нядаўна Шура нічога не значыла ў маім жыцці. А цяпер я хачу, каб яна хоць адзін раз глянула на мяне. Проста таму, што сумна.
Я іду за дзяўчатамі, як прывязаны. Угаворваю сябе адстаць, пайсці дамоў і не магу. Не маю сіл, дый годзе.
— Пайшлі, дзяўчаты, на возера,— кажа Шура і, павярнуўшыся да мяне, пытае: — А ты, Янка, пойдзеш?
— Не ведаю нават, часу няма…
— Хадзем, а то не будзе каму веславаць.
Іншы раз я, напэўна, абразіўся б, а сёння іду. Веславаць, дык веславаць!
Мы падкасваем штаніны, лезем у чараты, дзе да дубовай цяжкой калоды прымацаваны лодкі. Хведар цвіком адмыкае ржавыя замкі, і мы падганяем лодкі да берагу.
— Хто са мной? Скачы! — камандуе Хведар.
Першыя залазяць Анютка Какосцікава і Марына Макуха. Хведар штурхае лодку, і яна, захістаўшыся, лёгка разразае ваду.
У другую лодку садзяцца Верка і Алена. А Шура застаецца на беразе. Мне радасна, што яна не села ў тыя лодкі, бо тады мне давялося б катаць тоўстую Халімонаву Алену ці Марыну.
Шура знімае чаравікі, ідзе па вадзе да лодкі, садзіцца на нос. Я адштурхоўваюся вяслом, пачынаю грэбсці. За спіной у мяне сядзіць Шура. Чаму яна села там?
Над альховымі зараснікамі загараецца неба. Там устае месяц — поўня. I адразу пачынае серабрыцца вада. Светлы, блішчасты след бяжыць за кармой аж да самага берагу.
Наўкол цішыня, урачыстая, велічная, як і ўсё ў гэтую ноч. Адно рыпяць вёслы, ды чуваць галасы з тых лодак. Мы маўчым. Неяк нязручна гаварыць, калі не бачыш субяседніка. Ды і ці ўшчаў бы я гаворку, калі Шура сядзела б на карме, да мяне тварам. Наўрад. Я спрабую ўявіць, што я сказаў бы, і не магу знайсці словы, адпаведныя майму настрою і гэтай урачыстай цішыні.
На тых дзвюх лодках узнімаецца крык, смех, піск. Па вадзе здаецца, што крычаць і рагочуць недзе побач, але лодак нідзе не відаць. Яны схаваліся па той бок вострава.
— Ашалеў! Дурань! Ай-яй-яй! — чуваць, як захліпваецца, крычучы, Марына.
Плюх!
— Федзька? Цьфу табе, паскуда. Ай, Федзечка, родненькі, баюся…
Плюх.
Хведар рагоча.
— Стась, выкульвай сваіх,— чуваць яго голас.— Няхай памокнуць, каб ласыя не былі…
На Стасевай лодцы валтузня, гоман.
Плюх!
— Га-га-га, здорава!..— рагоча Стась.— Усё роўна і вы пакупаецеся.
Дзяўчаты зноў крычаць. Відаць, Стась ухапіўся за край лодкі, хоча перавярнуць яе. Я налягаю на вёслы, пад’язджаю да вострава з усходняга боку.
— Не трэба туды,— просіцца Шура.
Але я ўпарта вяслую. Сам не разумею, чаму мне хочацца абавязкова ўбачыць, як борсаюцца ў вадзе дзяўчаты. Мабыць, такое ж пачуццё прымушае людзей бегчы на пажар…
Дзяўчаты, усе чацвёра, ужо стаяць на беразе астраўка і незласліва лаюць хлопцаў.
Хведарава лодка, высока задраўшы нос, застыла на вадзе непадалёку ад вострава. Сам Хведар сядзіць на карме, курыць і глядзіць на дзяўчат, якія выкручваюць падалы. Другая лодка плавае дагары кілем, і Стась падпіхвае яе к берагу адной рукой, другой грабе.
Я крута разварочваю лодку, вяслую назад. Хочацца цішыні. Лодка шыбуе быстра, нячутна плыве, пакідаючы за сабой пасярэбраную месяцам дарожку. Шура маўчыць. Цікава, пра што яна думае? Ніколі не спадзяваўся, што яна такая летуценніца. Можа і яна ні пра што не думае? Проста хораша на вадзе. Пад зорным небам. Адной у далечыні ад гоману.
— Янка, давай заўтра днём пакатаемся. Днём тут добра. Асабліва на востраве. Я, знаеш, плаваць не ўмею. Калі б мяне выкінулі вось так, утапілася б.
— Добра,— згаджаюся я.— Калі работы не будзе.
Шура змаўкае, а я лаю сябе: «Цяльпук пракляты! Хіба так можна было казаць. Пакрыўдзіў. Цяпер яна не прыйдзе».
— А па нямецкай мове ты мне паможаш?..
— Не ведаю нават ці змагу… Вяслуй, Янка, к берагу. Дамоў ужо трэба.
3-за вострава выплываюць тыя дзве лодкі. Яны ідуць наперагонкі. Сваркі там ужо не чуваць. Толькі смех.
4
Накрыж зведзеныя рукі — таямнічы знак. Шура тры разы скрыжавала рукі. Значыць, бацька яшчэ дома, і Шура не хоча, каб я заходзіў у хату.
Шурын бацька Даніла Амельнічэнкаў, ці, як яго завуць у вёсцы, Налягач, чалавек шчыры, просты, але троху засуровы. Так, прынамсі, здаецца мне. Калі я сустракаюся з ім, то адчуваю сябе ніякавата. Мабыць таму, што Даніла заўсёды бывае пры рабоце. I мне здаецца, што шэрыя Данілавы вочы асуджаюць мяне.