Хутчэй! Хутчэй!
Ныраю, але Шуры не відаць. Зноў ныраю. Рука намацвае голае цела, саслізгвае. Адкрываю вочы. Рука сутаргава хапаецца за валасы. Абое паяўляемся над вадой. Шура крычыць, што ёсць моцы, з рота фантанам б’е вада, як у рыбак-стральцоў. Шура стараецца ўчапіцца за мяне рукамі і зноў тоне. Я цягну яе з усёй сілы, грабу адной рукой.
— Не хапай рукамі,— крычу я ёй.
Але Шура не слухае. Яна хоча ўчапіцца мне за шыю. Не дастае і хапаецца за плечы. Яе рука не можа ўтрымацца на плячы, і гэта выратоўвае нас. Я крыху праплываю яшчэ. Шура ўрэшце абхоплівае мяне за шыю. Я яшчэ спрабую хоць раз загрэбсці рукой ваду і тану разам з Шурай. Ногі намацваюць дно. Я стаю на ім і падымаю падбародак уверх, каб не захлынуцца. Вада сціскае грудзі. Шурын перакошаны твар побач з маім. Яе ногі не дастаюць зямлі. Шура вісіць у мяне на шыі.
Я раблю крок, другі. Дно крута ідзе ўгору. Так я і выношу Шуру на востраў. Яна ніяк не хоча адпускаць рук. А я ўжо смяюся:
— Ледзь мы з табой рыб не накармілі…
Шура падае на пасцілку і плача, у яе ўздрыгваюць плечы.
— Чаго ты галосіш? Скажы дзякуй, што я далёка не адплываў.
Шура працягвае плакаць, а рукой ужо шукае плацце. Я таксама іду апранацца. Калі вяртаюся, дык бачу, што Шура ляжыць на спіне, прыкрывае вочы далонямі. Ляжыць прыціхлая. Няўжо ўсё яшчэ плача? Ну і плакса. Усе дзяўчаты такія. Чаго раўці, калі ўсё абышлося добра.
Я станаўлюся на калені, бяру Шурыны рукі ў свае. Шура мацней прыціскае далоні да твару. Ах ты! Адрываю далоні ад твару. Шура ўсміхаецца…
— Спалохаўся? — пытаецца яна.
— Я? Чаго?..
— У цябе быў вось такі выцягнуты твар.
Калі яна паспела гэта заўважыць?
— На сябе паглядзела б лепей,— злуючыся, кажу я.
— Я дужа напалохалася. Думала ўсё ўжо… Шкадаваў бы, каб утапілася?
— Я? Ніколечкі.
— А я шкадавала б…
Мне няёмка за сябе. Чаго было саромецца сказаць праўду? Канечне, перажываў бы.
3 берагу далятае крык.
— Эгэ-гэ-гэ! Э-э! Вы там, на востраве, ганіце лодку, нягоднікі!
— Спірыдон?! — палохаецца Шура.
— Здаецца, ён.
— Давай схаваем лодку. А то лаяцца будзе.
Мы зацягваем лодку ў кусты, маскіруем яе голлем, а самі хаваемся. Спірыдон доўга галёкае на беразе. Потым мы чуем плёскат вёслаў.
Хлюп-хлюп, хлюп-хлюп…— лапоча пад лодкай вада.
Скрып-скрып, скрып-скрып…— рыпяць вёслы.
Спірыдон едзе паўз востраў і бурчыць:
— Ото-ж, нягоднікі. Ну і адхлабышчу, як злаўлю…
Шура кісне ад смеху.
— Цішэй ты, а то пачуе,— шапчу я.
Шура заціскае рот рукой, потым прыпадае да маіх каленяў і калоціцца ад стрыманага смеху.
Хлюп-хлюп-хлюп… Скрып-скрып-скры…
Лодка аддаляецца. Чуваць, як Спірыдон, гаворыць сам з сабою:
— Куды яны яе падзелі? От жа, вісусы, байструкі няшчасныя!..
Усё заціхае. А мы сядзім, прытуліўшыся адно да аднаго. Нам вельмі хораша. Мне, ва ўсякім разе. Рука мімаволі кладзецца на Шурыны плечы. Шура выпростваецца, неяк спалохана глядзіць на мяне, потым ускоквае.
— Пайшлі на сонца.
— Пайшлі,— як рэха, адгукаюся я.
На траве ляжыць забыты мной падручнік. Плюсквамперфект выгарае на сонцы. Няхіай выгарае.
5
Мы выязджаем на золаку. Вёска яшчэ спіць. Нідзе ні душы. Нават сабакі і тыя спяць. А мы едзем.
Над імшарай вісіць туман. Глухі алешнік у ім здаецца яшчэ больш рагозлівы. Ён нагадвае здані ў белай вопратцы. Зябка. Росна. I вельмі хочацца спаць.
Небакрай яшчэ не пачаў нават ружавець. Неба шараватае, з рэдкімі зоркамі. У такі час самы салодкі сон. Але маці разбудзіла мяне. Я хуценька запрог у калёсы прыведзенага з вечара каня. Маці вынесла з сянец сякеру, пілу і вяроўку і не выпускае іх з рук. Размяшчаемся на возе, я кратаю лейцы.
Колы мякка коцяцца па маланаезджанай, зарослай травой дарозе, што вядзе ў Данькаўскі лес. Мы едзем па бярозу. Яна патрэбна маці на растопку. Дроў нарыхтавалі, а вось растопкі няма. Як я ні ўпарціўся, а еду. Калі маці пачынае скардзіцца, плакаць і клясці сваю долю, я гатоў зрабіць усё. Толькі б не чуць яе літанняў.
Я разумею: красці нядобра, брыдка, хоць і не так ужо страшна і сорамна. Сорамна бывае пасля, калі зловяць. Але маці ўпэўнена, што нас не зловяць. Так рана добрыя людзі спяць. Зрэшты, маці лічыць, што яна не крадзе. Лес казённы. Нічый. Адна справа ўкрасці ў суседа. Вось гэта сорам. Іншая — у казны. Ні ў кога. Але ўсё ж у лес яна едзе не днём, а досвіткам. Гэта яна баіцца штрафу, суда.
Мы маглі б выпісаць на растопку печы якую-небудзь сухастоіну. Аднак жа за яе трэба плаціць грошы. Каму? Казне? Маці сумленна і ў час аддасць пазыку суседу, пераплоціць грошы, купляючы ў Хведарыхі расаду, але каб яна заплаціла казне!..