— Ловіцца хіба тут? — запытаўся я.
Хлопчык прыпыніўся. Пытанне, відаць, яго не здзівіла. Ён працягнуў руку з лазовым прутком, на якім было нанізана штук пятнаццаць драбнечы.
— Якая тут лоўля… Так, праседзіш дзень,— хлопчык адказвае стала, быццам хвацкі рыбалоў.
— Што ж ты рабіць з ёю будзеш? Юшку хіба варыць?
— Сказаў…— усміхнуўся хлопчык.— Якога тут ражна юшка… Гэта я Наташцы лавіў. Раней, халера, не хацела мёртвую есці, жывую ёй прынось, а цяпер — прывыкла.
Я быў здзіўлены: жартуе ён ці не? Хлапчук усміхнуўся: яго шыракаваты рот з прыпухлымі вуснамі зрабіўся яшчэ шырэйшы.
— Наташкай я ласку назваў. У яе такія ж вострыя зубы, як у мамінай сяброўкі Наташы. Сцерва, не давядзі бог. Не ласка, канечне, а Наташка.
— Дзе ж ты ласку злавіў? Хіба яны водзяцца тут?
— Скажаш. Ласкі ў вялікіх лясах водзяцца,— кажа хлапчук, мабыць, верачы ў тое, што ласкі водзяцца ў бары. — Гэта мне адзін дзядзька прывёз. Яна тады маленькая была, вось такенечкая, а цяпер вырасла.
— Навошта ж ты яе трымаеш?
— Вывучыць хачу. Ты Золлу бачыў? У яго ўсякія зверы прывучаны. Што загадае ім, тое яны і робяць. Во здорава, праўда? Толькі мама кажа, што ласку не вывучыш. Яна, кажа, ад прыроды на характар сапсутая. Злосніца…
— Тыгры яшчэ больш злыя.
— Гэта праўда. А я неяк не падумаў.— Хлопчык памаўчаў, потым запытаўся:— А ты чаго тут сядзіш?
— Так… Ісці няма куды.
— Ты хіба злодзей?
— Чаму?
— Не ведаю. Падумалася. Я аднаго злодзея знаў. Чыжыкам звалі.
— Хіба ён на мяне падобны?
— Не, ён рыжы быў,— хлопчык задумаўся.
Апошнія промні сонца, што залацілі верхавіны дрэў на могілках, патухлі. Толькі высока на небе ўсё яшчэ гарэла чырванню маленькае воблачка. Але неўзабаве і яно пабурэла.
Увачавідкі цямнела. Зарослы кустамі востраў пазмрачнеў і неяк наблізіўся да нас. Здавалася, што чарната ночы паволі выпаўзае з зараснікаў. Рабілася страшнавата і няўтульна.
Хлапчук кашлянуў, пацёпаў плячыма, пэўна, ад туману, што ўздымаўся над вадой.
— Слухай, ці любіш ты страшнае?
— Сам не ведаю…
— А я люблю. Чым страшней, тым цікавей бывае. Не верыш? От, каб мне з гэтага месца не сысці. Я аднаго разу на татарскія могілкі хадзіў. Адзін пацан быў выдумаў, што нябожчыкі кожную ноч з магіл вылазяць. Знаеш, татар без труны хаваюць. Вось я і паверыў, што ім лёгка выбрацца. Залез пад куст і да раніцы ляжаў. Страху было… А цікава. Калоцішся ўвесь, а сам думаеш: не, усё роўна не ўцяку.
— Ну і што?..
— Нічога. Глупства. Ніхто з магіл тых не вылазіць.
— Хіба ж ты верыў, што нехта вылезе?
— Не верыў, а ўсё роўна страшна… А хочаш, я табе пра самае страшнае раскажу,— хлопчык дапытліва паглядзеў на мяне.— Аднаго разу Чыжык вучыў мяне красці. Вось гэта страхаццё.
— Красці брыдка,— перапыніў я хлапчука,
— Канечне, брыдка. Але больш — страшна. Слухай, а ты быў калі ў вялікім лесе? Во дзе, напэўна, жах? Як вырасту, дык паеду ў тайгу, дзе мядзведзі водзяцца.
— Ты ў якім класе?
— Я? У трэці перайшоў бы. Дык мову праваліў. Ніяк пісаць не навучуся.
— Вось і ў мяне такая бяда. Таксама мову праваліў.
Хлопчык паглядаў на мяне з недаверам. У поцемку я дрэнна бачыў ягоны твар, але адчуваў, што хлопчык сумняваецца. Чамусьці мне захацелася расказаць гэтаму выпадковаму знаёмаму пра сваю няўдачу. Бадай гэта быў першы чалавек, які пасля майго правалу вось так шчыра размаўляў са мной.
Хлопчык слухаў уважліва, з нейкім асаблівым пачуццём пашаны і недаверу.
— Куды ж ты цяпер? — запытаўся ён.
— Сам не ведаю.
— Не пазайздросціш. Хоць што табе… Паехаў бы дамоў. А на лета зноў прыязджай. А ў вас там лес ёсць?
— Яшчэ які! I возера з сапраўдным востравам.
— Вот бы мне там пабыць.
— Прыязджай у госці,— пажартаваў я.
— Праўда?
— А чаму? Прыязджай.
— Здорава было б,— летуценна вымавіў хлопчык і раптам запытаўся:— Слухай, а ты сёння еў што-небудзь? Ці можа галодны ходзіш?
— Як ты думаеш? Еў, канечне. Паўталеркі баршчу…
Хлопчык падабраў вуды, лазовы пруток і, ускочыўшы на ногі, запытаўся:
— Ты, можа, пасядзіш яшчэ тут? — і ўжо іншым голасам дадаў: — Пасядзі, слухай. Добра?
Я паабяцаў, хоць ніяк не мог тады ўцяміць, чаму павінен сядзець тут.
Хлопчык пабег проста праз парк. Яго кволая постаць мільганула сярод дрэў і знікла ў цемрачы.
Я застаўся адзін сярод ночы. Вільготны вецер несціхана шамацеў аерам, навяваючы сум. За спіной паныла і глуха гаманілі дрэвы ў парку. Ледзь чутна плюхалася аб бераг вада. Ды здалёк далятаў сюды глухі шум горада.
Пад гэты аднастайны начны гоман думалася прывычна і лёгка. Чамусьці прыгадалася родная хата, маці, уся наша вёска, з яе неўладкаваным яшчэ жыццём.