— Чаго ты ад яе збег? — з’едліва запытаўся я, бо спрачацца з Хведарам марная справа.
— Ад яе збяжыш! Пажывеш — будзеш ведаць, чаго ад баб уцякаюць.
Ён смачна плюе пад ногі. Гаварыць у нас больш няма пра што. Хведар ідзе да Ягора, кпліва аглядае маленькі трактар «Беларусь». Ягор корпаецца ў машыне, быццам побач нікога няма. Хведар абапіраецца аб задняе кола, выцягвае губы — свішча.
— Чаго свішчаш? — не разгінаючыся, пытаецца Ягор.
— Весела.
— Ну-ну, весяліся…
— А табе што, сумна?
— I мне нічога… весела.
— Па начальніцкаму партфеліку не сумуеш?
— Не.
— Думаў, твая праўда камусьці трэба. Тыя часці сам страшыня тады загадаў прывезці.
— Гэта я ведаю.
— А чаго кіпяціўся?
— Мяне б ён пасадзіў…
— Навошта ж пра «масквіча» пісаў? Пагляджу на цябе: састарыўся, а розуму не набраўся..
— Цяпер разумнейшы буду. Начальству наперакор ісці, што супраць ветру пляваць.
Я пачынаю разумець, пра што ідзе гаворка. Стасеў бацька пры тым старшыні, што вызвалілі сёлета напрадвесні, працаваў механікам гаража. Старшыня загадзя рыхтаваўся да ўцёкаў. Ён загадаў памяняць на «масквічы» матор, колы, каб дзешавей было адкупіць яго ў калгасе. Адначасова ў горадзе быў абменены матор з-пад «зіла» на запасны матор і колы для «масквіча». Усё гэта рабіў Хведар, а Ягор Пацябня глядзеў-глядзеў ды і напісаў у раён. Адтуль прыязджала камісія. Для старшыні ўсё сышло гладка. А ў Ягора выявілі недахоп інструментаў. Яго знялі з пасады механіка, ды яшчэ налічылі грошай рублёў пяцьдзесят. Усе казалі, што вінаваты Ягор. А выходзіць, жулікам быў старшыня. Ды пасля і без таго стала зразумела.
Пакуль я ўспамінаю пра вясковую калатнечу паміж Ягорам і старшынёй, Хведар шэпчацца з Ягорам. Стасеў бацька спачатку адмахваецца, пасля як бы пачынае згаджацца з Хведарам.
3 вёскі паяўляюцца дзяўчаты, жанчыны, мужчыны. Сярод іх я бачу Шуру і доўгага Кірылу, пасынка Загурскага. Ён ідзе побач з Шурай, і яго акуляры пабліскваюць на сонцы, калі ён паварочваецца да яе тварам.
Адкуль ён паявіўся? Я нямею ад рэўнасці. Чаго мне раўнаваць? Хіба я люблю Шуру? У мяне ёсць Хрысціна. А вось жа раўную. Аж сэрца калоціцца ад злосці. Крыўдна!
3-за трактара паяўляецца Хведар. Ён стаіць, адставіўшы нагу, раз-пораз цыркае сліной.
— Бач ты, і Данілаў недаростак у дзеўкі лезе,— я разумею, што ён гаворыць пра Шуру, абражае яе, але ў мяне пагана на душы, і я маўчу.— Гадкоў шаснаццаць ёй, мабыць, стукнула? У самы раз… А гэты ў падфарніках чаго прыехаў? Так, брат, і чэшуцца рукі звездануць яму па фарах, каб шкелцы пасыпаліся. Накачала іх з войчымам на нашы галовы.
Натоўп разыходзіцца па пляцоўцы ля тока. Дзяўчаты папраўляюць хусткі. Прычэсваюцца. Па чарзе глядзяцца ў ашкелачак люстэрка, быццам ім прадстаіць не малацьба, а пагулянка. Кірыла падыходзіць да мяне, вітаецца за руку.
— Не вельмі перажываеце, што праваліліся? — пытаецца ён.
— Анічуць,— бадзёра адказваю я і падыходжу да Хведара, які адбрэхваецца ад дзяўчат.
Неўзабаве паяўляецца Сцяпан Макуха, зусім цвярозы. Следам за ім прыязджае на кані Цопа. Таксама цвярозы. Відаць, прачулі, што будзе Чукрай.
— Мяхі прынёс? — пытаецца Цопа.
— Слухай сюды, я думаў, ты прывязеш.
— Дзе ж я іх вазьму?
— А я што, хвокуснік які?
— Хведар,— крычыць Цопа,— матай у цэнтр, няхай мяхі даюць. Скажы, што малацьбу пачалі, а ссыпаць няма куды.
Хведар лаецца, потым гаворыць мне:
— Лезь у кабіну. Удвух весялей.
I вось мы гонім машыну ў цэнтр калгаса. Едзем па мяхі. Але чаму яны павінны быць там? Вясной мяхі раздалі па брыгадах. Дзе яны дзеліся, ніхто не ведае.
У канторы тлумна. Чукрай зрабіў тут рамонт, і цяпер кантора раздзелена на тры часткі: кабінет старшыні, кабінет галоўнага бухгалтара і агульная канцылярыя. Людзі ляскаюць на лічыльніках. Чукрай сядзіць у крэсле і таксама нешта лічыць. Чукрай любіць лічыць, а што любіць начальства, тое падабаецца і падначаленым. На Хведара і мяне старшыня глядзіць сярдзітымі вачыма.
— Што вам трэба?
— Мяхоў няма,— кажа Хведар,— па мяхі нас паслалі.
Чукрай адкідаецца на спінку крэсла. Цяпер у яго вачах разгубленасць.
— Якія мяхі? Абсурд! Хіба ў мяне склад?
— Зерне няма як вазіць з току,— падказваю я.
— А бястаркі? Чаму скрыні не зрабілі?
— Нас паслалі — мы прыехалі. Дык што сказаць Цопу?
Чукрай апранае паліто, капялюш, выкочваецца з канторы. Мы ідзём за ім. Чукрай пагражае, што некалі ўсё ж дабярэцца да гэтага Цопы. Але мы чамусьці не верым у гэта. Хто пагражае, той не дужа спяшыць. Было б, вядома, не дрэнна, каб Чукрай дабраўся, разагнаў гэтую неразлучную пару. Добрых людзей у нас хапае. Дык чаго трымацца за Цопу?