* * *
Эне тилин билбей калган уул-кыздарыбыздын айыккыс шору жана түгөнгүз кусалык кайгысы бар экенин биз алардын өңдөрүнөн, сүйлөгөн сөзүнөн көрүп, билип эле турабыз…
* * *
Эне тилдин түгөнгүс кереметтүүлугүн улуулугун түшүнүү: ал өзүнчө окуу, өзүнчө чыгармачылык , өзүнчө жол, өзүнчө эргүү жана талыкпас татаал эмгек. Ошол жолдон ким өтсө, ал эне тилинин ыйыктыгын жана кереметин толук түшүнүп, эне тилинин кереметин канына сиңирет.
* * *
Манас ыры ал өзүнчө ыйык чыгарма, аны окуган сайын, өзүбүздүн байыркы жан дүнөбүз ачылып, эзелки бабаларыбыздын керемет тарыхы биздин жан дүнөбүздө жашап жана жакын болуп сиңип, жаркып чыга келет.
* * *
Манас ыры жөн эле ыр эмес, анын ыйык маанисинде Ала –Тоону, Алтайды ыйык мекенди, эне тилди, кийинки муундарды, ата-бабаны коргоп келген түбөлүктүү өлбөс-өчпөс эрдиги жатат. Биз ошол тереңдиктин маанисин жана кереметин түшүнөлү.
* * *
Байыркы бабаларыбыз бизди сүйлөсүн деп эне тилди калтырган. Эне тил алардын бизге арналган ыйык касиеттүү таберик белеги.
* * *
Эне тилин жоготон адам байыркы ата-бабаларынын таберигин жана өзүнө арналган ыйык мурасын жоготкон адам.
* * *
Мен дүйнөгө келе электен мурун эле ата-бабам сүйлөсүн деп, мага эне тилди жаратып калтырган. Эне тилим, мага ошолордун калтырган улуу мурасы жана түгөгнгүс улуу кенчи. Эне тилин жоготкон адам ошол байлыгынан ажыраган адам.
* * *
Жок болуучу эл өз эне тилин жерий баштайт. Ошол жоругу өзүнүн башына далай сапкыны көрсөтөт, бара-бара ата-бабасы түзгөн байыркы маданиятынын ажырап, өз тилин жоготуп, эл болуудан акырындап калат.
* * *
Тилибиз сүйлөнбөй башка чоң улуттун тилине өтүп кеткен күнү маданиятыбыз, адабиятыбыз эмне болот? Анда улуу Манасыбыз да айтылбай калуучу күн келеби? Бизден кийинки муун Манас ырын, эл тарыхын билбей калган күн келеби?
* * *
Тилибизди сүйүп, барктап бааласак, байыркы ата-бабалардын жаркын элесин, мурасын сактап калган болобуз. Баарынан мурун өзүбүздү –өлбөстүгүбүздү сактап калган болобуз.
* * *
Он баланын ичинен бирөө эне тилин билбей калган коркунуч, ал эми үчөө билбей калса трагедия, ал эми бешоо тең билбей калса, тилибиздин жок болуп баратканы.
* * *
Бүткүл дүйнөлүк уюмдар айтат «Кыргыз тили бара-бара жок болуучу тил»– деп. Бул сөз денебизге муздак суу куюп жибергендей сезилет. Анда бизге эмнеден коңгуроо кагып жата. Кеч болуп кала электе ар бирибиз ошону терең ойлонолу?
* * *
Күн өткөн сайын аз калктуу элдер эне тилин жоготуп башка элдин тилине өтүп жатат. Анда ошол элге да арман, ата-бабасы таштаган эне тилге да арман. Оордуна келгис арман ошентип жаралат. Ал кайра оордуна келбес арман. Ошол окуяны кыргыз эли да ойлонуш керек.
* * *
Биз башка улуу тилдерди да билишибиз керек бирок, кыргыз тилинин кереметин жүрөгүбүздө жоготпой бекем сакташыбыз керек. Анткени ал өзүбүздүн жоголгус менчигибиз.
* * *
И. Арабаев, К. Тыныстанов, Х. Карасаев, Т. Байжиев, З. Бектенов, Т. Саманчин. С. Каралаев, С. Орозбаков, Т. Сыдыкбеков, К.К. Юдахин, Ж. Мукамбаев ж.б. толуп-толуп жаткандар кыргыз тилинин ар бир сөзүнүн колу менен кармалап көрүп алардын кереметине кубанып жан дүйнөсү көөлгүп эргишкен. Биз ошололр сыяктуу эне тилибиздин ар бир сөзүн ошолордой жүрөгүбүз менен кармап көрүп, сүйүүгө берилсек кыргыз тили баардык-баардык заманда жоголбойт .
* * *
Ар бир адамдын жан дүйнөсүн ачуу өтө татаал нерсе, ал үчүн дипломаттык эпчилдик, элчилик өнөр керек. Бул үчүн дагы чоң шык жана жөндөм талап кылынгат.
* * *
Жашоодо эки нерсе бар. Белгисиздик жана белгилүүлүк. Биз анда белгисиздиктен белгилүүлүккө өтсөк жакшы болгон турабыз.
* * *
«Балаңы элдин баласындай болбой калды»– деп өкүнбө. Ошону элдин баласындай кылып тарбиялаш керек болчу.
* * *
Бири-бирин жактырып, кошулбай калган сүйүү деле адамдын жан-дүйнөсүндө өчпөй, өлгөнгө чейин бирге жашап жүрө берет.
* * *
Жалгыздык татаал нерсе, бирок чыгармачылык эргүүгө сөзсүз жалгыздык керек болууда.
* * *
Тарыхта жаңы жана эски кубулуштар болот. Мезгил жашообузга жаңы нерсе жаңылык ачып келбесе, анда тарых жаңы боло албай эскирет.
* * *
Кожожаш жаратылышка кастык кылгандыктан ал аскага барып бошоно албай кадалып калды. Аны карап турган эл , достору дагы, жары жада калса Сурэчки дагы бошото албай арманда калды.
* * *
Алыкул деген акындын атын угуп, анын бала чагындагы жетим калып азап-тозокту көрбөгөндү көргөнүн аядым. Аябай оорулуу болуп, канаттуу ырларын жана котормолорду которгонун кубана келип, анысын дагы аядым. Адамга бир берилген сүйүүсү өтө армандуу экенин билип, мунусун дагы аядым. Жана дагы өмүрү кыска болуп жаңы сонун чыгармаларды жарата албай кеткенин билип, андан бетер аядым. Аягында Алыкул өтө армандуу акын экенин билип жүрөгүм ооруп армандана мунусун дагы аядым.