На з’ездзе прагучаў заклiк: “Няхай жыве Беларуская Народная Рэспублiка!”. Дэлегаты з абурэннем гаварылi, што расейскiя камунiсты-бальшавiкi вядуць з немцамi ў Берасцi перамовы пра мiр i згодныя аддаць iм Беларусь. Бальшавікоў таксама запрасiлi на з’езд. Яны не з’явiлiся, але пiльна сачылi за тым, што там адбываецца.
Убачыўшы, што ўсё больш дэпутатаў хочуць, каб Беларусь была незалежная, камунiсты пастанавiлi разагнаць Усебеларускi з’езд. У залу ўварвалiся бальшавiцкiя салдаты. Яны арыштавалi частку дэлегатаў i не дазволiлi з’езду працаваць.
Але планы камунiстаў былi сарваныя. Прытулак з’езду далi менскiя чыгуначнiкi. Пад iх аховаю з’езд абраў кiраўнiцтва — Выканаўчы Камiтэт. На чале яго стаў адзiн з кiраўнiкоў Грамады Язэп Варонка.
Хутка пачаўся наступ нямецкiх войскаў, i камунiсты ўцяклi з Менска. Выканаўчы Камiтэт выйшаў з падполля. Ён абвясцiў, што бярэ ўладу ў свае рукi.
Выканаўчы Камiтэт пачаў выдаваць Устаўныя Граматы. Яны паведамлялi жыхарам Беларусi, як будзе будавацца жыццё ў нашай дзяржаве. Быў створаны наш першы ўрад — Народны Сакратарыят.
Аднак неўзабаве Менск занялi немцы. Яны забралi ў Народнага Сакратарыята грашовую касу i скiнулi з ягонага будынку наш бел-чырвона-белы сцяг. Нямецкiя акупанты папярэдзiлi, што не дазволяць беларусам ствараць сваю дзяржаву.
Нягледзячы на гэта, наш урад працягваў працаваць. У новай Устаўнай Грамаце Беларусь была абвешчаная Народнай Рэспублiкай. Абвяшчалася свабода слова, друку, забастовак. Людзі ўсіх нацыянальнасцяў, што жылі ў Беларусi, атрымлiвалi роўныя правы. Зямлю перадавалi тым, хто на ёй працуе. Рабочы дзень у краiне не павiнен быў перавышаць 8 гадзiнаў.
Прыхільнікаў беларускай незалежнасці з кожным днём станавілася ўсё болей. Браты Луцкевiчы, Вацлаў Ластоўскi, iншыя нашы палiтыкi бачылi, што спадзявацца на Расею нельга. Не запытаўшыся ў беларусаў, Расея i Нямеччына падпiсалi ў Берасцi мiр i дзялiлi нашу зямлю памiж сабой.
Увечары 24 сакавiка 1918 года пачалося пасяджэнне Рады Беларускай Народнай Рэспублiкi (БНР). Праца доўжылася ўсю ноч i завяршылася ўраннi прыняццем Трэцяй Устаўнай Граматы Рады БНР.
Беларуская Народная Рэспублiка была абвешчаная незалежнай i вольнай дзяржавай. Таму траціла сiлу падпiсаная расейцамi i немцамi ганебная для нас Берасцейская дамова.
Нашая дзяржава павiнна была аб’яднаць усе землi, дзе большасць жыхароў — беларусы: Магiлеўшчыну, Меншчыну, Вiленшчыну, Гарадзеншчыну, Вiцебшчыну, беларускiя часткi Смаленскай,Чарнiгаўскай ды iншых сумежных губерняў.
Беларуская Народная Рэспублiка зацвярджала ўсе дадзеныя раней грамадзянам Беларусi правы i вольнасцi.
Перад нашай Бацькаўшчынай адкрываўся шлях да самастойнага жыцця і ўмацавання сваёй дзяржаўнасці.
Трэцяя Устаўная Грамата, якая абвяшчала Беларусь незалежнай, была прынятая 25 сакавiка 1918 года. Гэты дзень — наша найвялiкшае дзяржаўнае свята. Калi б не Беларуская Народная Рэспублiка, не iснавала б i нашай цяперашняй дзяржавы — Рэспублiкi Беларусь.
Усе беларускiя землi былi абвешчаныя адзiнай дэмакратычнай дзяржавай. Першы ўрад незалежнай Беларусi пачаў працаваць з новымi сiламi. У гэты ўрад, якi называўся Народным Сакратарыятам БНР, уваходзiлi самаадданыя людзi: Iван Серада, Васiль Захарка, Аркадзь Смолiч, Пётра Крэчэўскi, Кастусь Езавiтаў.… Вышэй за ўсё яны ставiлi iнтарэсы Беларусi i яе народа. Старшынёй ураду быў Язэп Варонка.
Народны Сакратарыят зацвердзiў дзяржаўную пячатку з нашым старажытным гербам «Пагоняй». Iшла падрыхтоўка да адкрыцця ў Менску Беларускага унiверсiтэта. Адчыніліся курсы беларусазнаўства для беларусаў i людзей iншых нацыянальнасцяў. Наладжваліся сувязi з суседнiмi краiнамi.
Незалежную Беларускую Народную Рэспублiку прызналi Арменiя, Аўстрыя, Грузiя, Латвiя, Польшча, Турцыя, Украiна, Фiнляндыя, Чэхаславакiя, Эстонiя. Ужо нiхто не мог казаць, што Беларусi i беларускага народа не iснуе.
Расейскiя камунiсты былi супроць існавання беларускай дзяржавы. Яны хацелi, каб Беларусь заставалася часткаю Расеi. Але воля нашага народа да самастойнасцi мацнела. Тады бальшавікі далі беларускiм камунiстам дазвол на стварэнне залежнай ад Масквы Беларускай Савецкай Сацыялiстычнай Рэспублiкi (БССР).
Увосень 1920 года Расея і Польшча, якія тады ваявалі між сабой, падпiсалі дамову пра замірэнне. Расейцы прапанавалi палякам забраць сабе Заходнюю Беларусь. Хоць яна была часткаю БССР, кiраўнiкоў Савецкай Беларусi на перамовы з польскай дэлегацыяй нават не пусцiлi. Гэта паказвала, якой у сапраўднасцi была “незалежнасць” створанай камунiстамi БССР.