– Мадэмуазэль Барбара, вы змянілі стыль адзення?
Ад нечаканасці Бася спынілася пасярод вуліцы і павярнулася. Ну зразумела! Перад ёю стаяў пан Альбрыхт, які прадаў ёй злашчаснае венецыянскае люстра, дакладней – не прадаў, а дазволіў на нейкі час пакінуць у сябе. Зрэшты, не пазнаць яго было б немагчыма: нават тут яго адзенне было надта вытанчанае, а вусы і барада мелі ідэальную форму.
– Міхал! – схамянулася Бася і подскакам пабегла за юнаком, які ўжо паспеў адысці ад яе на добрую адлегласць, не заўважыўшы, што дзяўчынка адстала.
Той азірнуўся і, з жахам убачыўшы, што ледзь не страціў у вулічным натоўпе Басю, кінуўся ёй насустрач.
– Ты што! А калі б ты згубілася? Я нават не заўважыў, калі ты паспела адысці! – з дакорамі накінуўся ён на дзяўчынку.
– Міхал, хадзем хутчэй! – Бася схапіла юнака за рукаў і пацягнула да старога.
– Куды? – пачаў упірацца Міхал. – Ты зноў жадаеш, каб я табе нешта купіў?
– Ды не! – нецярпліва ўсклікнула дзяўчынка і спехам патлумачыла яму: – Стары, які пакінуў мне люстра, таксама тут!
– Што? – збянтэжыўся юнак.
Але Бася пацягнула яго за сабой і, калі яны былі ўжо ў некалькіх метрах ад старога, прашаптала Міхалу:
– Вунь, бачыш, гэта той дзядок!
Пан Альбрыхт ледзь прыкметна памахаў ім рукой. Юнак кінуўся да старога. Нахіліўшыся да самага яго твару, Міхал пагрозліва прамовіў, паказваючы на Басю:
– Зараз жа адпраўляй яе дадому! А то я табе…
Але Міхал не паспеў дагаварыць, бо пан Альбрыхт паглядзеў на яго такім з’едлівым позіркам, што ён цалкам сумеўся і не знайшоў, чым скончыць фразу.
– Напэўна, гэта не самае лепшае месца для размовы. Ці не будзеце так ласкавы, каб зайсці? – Дзядок паказаў на дзверы сваёй крамы.
Бася і Міхал спешна рушылі за ім. Прайшоўшы праз невялікую паўзмрочную залу, пан Альбрыхт падвёў іх да вузкіх дзвярэй. «Няўжо гэта тая ж самая крама?» – мільганула ў Басінай галаве. Як толькі яны зайшлі ў кабінет, стары зачыніў дзверы і, запрасіўшы гасцей прысесці, сам уладкаваўся ў вялікім крэсле і сказаў:
– Безумоўна, мадэмуазэль, я меркаваў, што вы пацікавіцеся і зазірнеце ў люстра. Таму і прапанаваў вам павесіць яго ў сябе на нейкі час. Але не думаў, што вы будзеце настолькі безадказная і застанецеся тут, не паспеўшы вярнуцца да таго, як люстра зачыніцца!
– Але вы ж мяне ні пра што не папярэдзілі! – абурылася Бася.
– Так, але толькі ўявіце: калі б я вам хаця неяк намякнуў, што люстра вядзе да мінулага, кім бы вы мяне палічылі?
Дзяўчынка хмурна паглядзела на яго.
– Я хачу дамоў, – ціха прамовіла яна.
– Я разумею, мадэмуазэль Барбара. Але, на жаль, такім цікаўным асобам, як вы, прыйдзецца правесці тут больш за паўгода.
– Колькі?! – у адзін голас усклікнулі Бася і Міхал.
– Так, маладыя людзі. Менавіта так – больш за паўгода.
– Ну як жа?! – у дзяўчынкі па шчоках пабеглі струменьчыкі слёз. – Я не магу тут так доўга быць! Мне трэба дадому. Да матулі і татулі.
– На жаль, мадэмуазэль, люстра не адчыняецца па першым жаданні. Гэта вам не вясёлы турыстычны шпацыр у мінулае. Для таго, каб даведацца, калі з’явіцца праход, трэба правесці найскладанейшыя матэматычныя разлікі, якія звязаны са шматлікімі фактарамі і ўмовамі адчынення люстра. Таму вашаму спадарожніку выпадае цярпець вас некаторы час.
Засмучаная Бася кіўнула.
– А чаму ж усё так складана? – спытала яна.
– Я бы з радасцю вам усё распавёў зараз, мадэмуазэль Барбара, але я крыху заняты і чакаю аднаго чалавека, з якім мне трэба заключыць надта важную ўгоду. Таму я буду чакаць вас тут у любы іншы дзень. Спадзяюся, што вам цікава даведацца пра люстра больш падрабязна. Дарэчы, а чаму вы ў мужчынскім адзенні? – запытаўся стары.
– У мяне не аказалася жаночага, – патлумачыў Міхал. – Таму давялося пераапрануць Басю хлопчыкам.
– Ах, вось яно што, – працягнуў стары. – Тады будзьце асцярожныя – ёсць рызыка, што нехта здагадаецца. А калі гэта здарыцца, дык мадэмуазэль Барбара можа апынуцца ў небяспецы.
– Ужо здагадаліся, – уздыхнула дзяўчынка.
– Хто? – занепакоіўся пан Альбрыхт.
– Карміцелька Міхала.
– Ну што ж, не думаю, што карміцелька можа ўяўляць нейкую небяспеку для вас, – усміхнуўся стары.
– Не, што вы! – упэўніў яго Міхал. – Наадварот, Бася ёй, відаць, надта спадабалася. – Юнак паружавеў, узгадаўшы сваю ранішнюю размову з карміцелькай.
– Але тым не менш, – зрабіўся сур’ёзным дзядок. – На вас, малады чалавек, зараз вялікая адказнасць за мадэмуазэль. Калі ласка, беражыце яе. А то бачыце, якая яна ў нас… – стары спыніўся, падбіраючы правільнае слова, – непрыстасаваная.