І так, дзесяты запавет заклікае ўшанаваць ня проста чужую ўласнасьць. Зараз жонка ня лічыцца ўласнасьцяй і даўно было скасавана нявольніцтва. Запавет заклікае да сьціпласьці ў сваіх патрабаваньнях, да разумнай памяркоўнасьці, да якой схіляе досьвед і назіраньне. Не зазірай бясконца за плот суседа, задаволься сваім панадворкам і тым, што сам маеш. Ніхто ніколі ня еў дзьвюма лыжкамі і не сядзеў у двух крэслах. Акрамя чужой уласнасьці не жадай таго, што зьяўляецца інтымным элемэнтам чыйгосьці жыцьця, але сам запрацуй на сваё шчасьце. Не ўваходзь з ботамі ў чужую душу, не тапчы нічыёй сьвятасьці. Не разбурай таксама сямейнага ачагу і ўсяго таго, што дае іншаму чалавеку сілу ў перанашэньні цяжараў жыцьця. На няшчасьці пакінутага мужа і дзяцей не будуй сваё самалюбнае шчасьце. Не разбурай таксама нічыіх перакананьняў, бо ў кожнай веры шмат жывой праўды, а ў кожным поглядзе — рацыі. Як гаварыў авва Пімен: „Задаволенае сэрца і чыстае сумленьне робяць чалавека шчасьлівым у любых абставінах”.
Нагорная казань
1. „Шчасьлівыя ўбогія духам”
Чытаючы Евангельле мы павінны адрозьніваць словы Хрыста, накіраваныя да народу і да вучняў. Да народу Хрыстос зьвяртаўся з заклікамі накштал гэтага: „Прыйдзіце да Мяне ўсе струджаныя і прыгнечаныя і Я супакою вас” (Мацьв. 11, 28). Да вучняў Ён зьвяртаўся з канкрэтнымі запаветамі, якіх выкананьне абавязковае для кожнага, хто хоча быць сапраўдным хрысьціянінам. „Убачыўшы народ Ён узышоў на гару і калі сеў, прыступілі да Яго вучні Ягоныя і Ён адкрыўшы вусны свае вучыў іх”. Адсюль бачна, што Нагорная казань накіравана менавіта да вучняў, а гэта значыць, што і да ўсіх іхных пераймальнікаў, усіх вернікаў. Быць хрысьціянінам, гэта перш за ўсё паверыць у Хрыста. Аднак гэта толькі пачатак, бо трэба таксама жыць паводле Ягоных запаветаў. „Калі хто хоча ісьці за Мною, хай адрачэцца ад сябе і возьме крыж свой ды ідзе за Мною” (Мацьв. 16, 24). Нясеньне „крыжа” гэта штодзённае паміраньне для свайго „я”, аб якім гаварыў Апостал Павал (1 Кар. 15, 31). Выканаць гэта — справа нялёгкая, аднак высакародная.
Нагорная казань пачынаецца са слоў: „Шчасьлівыя ўбогія духам, бо іх ёсьць валадарства нябеснае”. На першы погляд гэтыя словы можна ўспрыняць як усхваленьне духоўнай беднасьці і слабасьці, але гэта ня так. Валадарства Божае патрабуе гераізму веры неабходнага ня толькі для перамогі над грахом, але і для перанясеньня ўсіх жыцьцёвых выпрабаваньняў. Хрыстос мае на ўвазе шчасьце ад усьведамленьня сваёй беднасьці ў параўнаньні з багацьцем утоеным у Ім. Гэтае „багацьце Хрыстовае” Апостал Павал называе „недасяжным” (Эф. 3, 8). Мы не авалодалі ўсім багацьцем Хрыстовым і павінны прызнаць сваю нязначнасць у параўнаньні зь Яго веліччу. Гэтак зрабіў Апостал Пётр, калі ўсклікнуў: „Выйдзі ад мяне, Госпадзе, бо я чалавек грэшны” (Лук. 5, 8). Толькі ўсьведамляючы сваю духоўную беднасьць, мы будзем прагнуць паўнаты Хрыстовага багацьця. Абагаціўшыся Хрыстом мы адчуем вялікую асалоду і шчасьце.
Хрыстовыя блаславенствы гэта ня проста суцяшэньне бедных і пакрыўджаных і абяцаньне, што прынамсі „калісьці” яны атрымаюць за свае цяперашнія пакуты ўзнагароду і кампенсацыю. Той, хто суцяшае, на самай справе нічога не зьмяняе, бо калі-б мог разьвязаць праблему, не патрабаваў-бы суцяшаць. Безумоўна, лепшая за суцяшэньне канкрэтная зьмена да лепшага, гэтак як дзеяньне лепшае за абяцаньне. Аднак варта памятаць, што абяцаньне Божага валадарства і жыцьця вечнага мабілізавала шматлікіх людзей і схіляла да вялікіх зьдзяйсьненьняў. Тыя, што паверылі ў Нагорную казань, ставаліся больш ціхія, справядлівыя і міласэрныя. Для іх гэтая вера не была толькі шчасным суцяшэньнем, але і падштурхоўвала іх да дзеяньня. Яны ня проста „суцяшалі” тых, хто плакаў і пакутаваў, але аблягчалі іхны лёс і гэтак зьмянялі і ператваралі сьвет.
З усіх Хрыстовых запаветаў менавіта гэты выклікаў найбольш адмоўную рэакцыю з боку праціўнікаў хрысьціянства: рэакцыя на гэтыя словы і дзьве тысячы гадоў таму, і зараз носіць адценьне спагадлівага цынізму. Матэрыяльная беднасьць зразумелая і зь ёю можна пагадзіцца, але што значыць духоўная беднасьць? Няўжо гэта не ўсхваленьне прымітыўнасьці і недахопу інтэлекту? Нават сапраўдныя хрысьціяне сьпешна абмінаюць гэтую клапатлівую фразу.