Перакананьне, што свайго лёсу не пазьбегнем, можа выклікаць бесклапотнае, абыякавае стаўленьне да жыцьця і такім чынам чалавек сам, бы самазабойца, можа паскорыць сваю канчыну. Наадварот, мы павінны даражыць сваім жыцьцём як найвышэйшай каштоўнасцяй, прадбачваць небясьпеку і пазьбягаць яе. У многіх выпадках людзі самі вінаваты ў сваёй заўчаснай гібелі: яны не праявілі дастатковага ўяўленьня, абачлівасьці і асьцярожнасьці.
Калі чалавек, якога несьлі да магілы, устаў пасьля аднаго дотыку і пачаў гаварыць, усіх ахапіў жах. Гэта ня быў першы цуд, якога сьведкамі яны былі, бо мелі ўбачыць шмат наступных. Якія-б яны не былі, трэба прызнаць, што найбольшым цудам зьяўляецца само Евангельле. „Бог наведаў народ свой”, — усклікнуў натоўп. Усё Евангельле расказвае пра Бога, які асабіста стаў сярод свайго народу, каб удзельнічаць у ягонай нядолі, каб спыніць жалобнае шэсьце чалавецтва, каб засмучанаму чалавеку сказаць „ня плач”, як гэта было ў выпадку наінскай удавы. Якое-ж шчасьце ўпаткала яе, што ў момант такой вялізнай страты на сваёй дарозе сустрэла Хрыста.
Жыцьцё многіх з нас нагадвае бясконцы ланцуг стратаў, адно доўгае жалобнае шэсьце. Чалавек паступова разьвітваецца з маладосьцяй, здароўем, дабрабытам, марамі, жаданьнямі і надзеямі: увесь час нешта мусім выносіць на могілкі. Аднак добра, калі ў могільнікавай браме сустракаемся з Богам. Калі добраахвотна аддаем Яму тое, што Ён патрабуе ад нас, тады будзе нам вернута непараўнальна болей. Бог нічога не адбірае ў чалавека дарам, але заўсёды дае нешта ўзамен. Адбірае каштоўнае і добрае, каб заміж гэтага ахвяраваць яшчэ больш каштоўнае і лепшае. Таму бывае, што прыходзіцца страціць усё, каб знайсьці Бога.
Наінскі юнак вярнуўся да жыцьця, каб у свой час ізноў памерці, але фізычнай, і добра, каб не духоўнай сьмерцяй. „Устань, хто сьпіць, і ўваскрэсьні зь мёртвых” (Эф. 5, 14), — гаворыць Хрыстос да ўсіх, хто памёр духоўнай сьмерцяй. „Ён вырваў нас з моцы цемры і перанёс у Сваё Царства”. У гэтых словах для верніка ўсё найбольш істотнае і таму збаўленьне залежыць ад іх прыняцьця.
„Апошнія будуць першымі”
(Лук. 14, 1, 7-14)
Кожны, хто бывае на банкетах або канфэрэнцыях, мог прыкмеціць тое, што здарылася ў хаце аднаго з фарызэяў. Бачучы як запрошаныя спрабуюць заняць лепшыя месцы, Хрыстос сказаў ім прытчу. Калі запросяць цябе на вясельле, не сядай на першае месца, каб не надарыўся нехта больш паважаны і каб гаспадар не папрасіў цябе ўступіць яму месца. „Прыйшоўшы, — сказаў Хрыстос, — сядай на апошняе месца, каб той, што прасіў цябе, падышоўшы сказаў: дружа! перасядзь вышэй, тады будзе табе пашана перад сядзячымі з табою. Бо кожны, хто сябе ўзвышае, будзе паніжаны, а хто сябе паніжае, будзе ўзвышаны”.
Паводле Евангельля, пакора вырашае аб сапраўднай велічы чалавека. „Навучыцеся ад Мяне, бо Я ціхі і лагоднага сэрца”, — заклікаў Хрыстос, Які ўсім Сваім жыцьцём даваў прыклад пакорлівасьці. Бог наагул, як кажа Дзева Марыя, „расьцярушыць пыхлівых задумамі сэрцаў сваіх, скіне дужых з пасадаў і павысіць прыніжаных”. Справядлівы Бог паклапоціцца, каб усе крыўды былі выпраўлены, няроўнасьці выраўнаны, а ўсе даўгі вернуты (Лук. 1, 51-53). Сьв. Францыск Асізскі гаварыў: „Чалавек зьяўляецца тым, кім ёсьць і нічым болей”. Пакора не пярэчыць празе велічыні, цераз якую чалавек хоча захаваць самога сябе, але зьяўляецца раўнавагай паміж розумам, які ведае сваё месца, і сэрцам, якое не прагне лішняга. Устаноўленай Богам меры нельга пераступаць, бо тады зоймем чужое месца і можам пачуць: дружа, перасядзь ніжэй! Пыхлівасьць зьяўляецца выявай дурноты. Яна разбурае парадак, якога беспакарана нельга разбураць. Апантаныя маніяй сваёй велічы нацысты разбурылі закадаваную ў сэрцы, устаноўленую Богам сыстэму каштоўнасьцяў і пралілі мора чалавечай крыві не дасягнуўшы шалёнай мэты панаваньня над сьветам. Колькі крыўдаў спрычыніла апантаная гонка за багацьцем і за высокімі пасадамі. Парадак, які абапіраецца на суб’ектыўнай праўдзе, без уліку правоў іншых людзей непазьбежна вядзе да бяды. Вось таму баімся людзей, якім не хапае пакоры, і паважаем вялікіх, якія адначасова былі пакорлівымі. Старажытны філёзаф, які сказаў: „Ведаю, што нічога ня ведаю”, заслугоўваў-бы пашаны, калі-б нават не сказаў нічога болей. Разумныя людзі чым больш ведаюць, тым яшчэ мацней перакананыя ў сваёй недасканаласьці і адгэтуль бярэцца іхная сьціпласьць.
Калі некаму цяжка зьмірыцца са сваім сьціплым месцам у грамадзтве, незайздросным лёсам і пачуцьцём непаўнацэннасьці, хай ведае, што Бог памятае аб кожным з нас і „апошнія будуць першымі”.