Выбрать главу

Вайскоўцы доўга заставалiся ў сталовай. Яны пачалi запрашаць да стала дзяўчат. А якраз загадчык сталовай, Сямён Макаравiч, быў у адпачынку, яго падмяняла буфетчыца. Цёця Глаша была не строгая. Аднак дзяўчаты за стол не селi, толькi адна Мiра крадком выпiла крыху вiна, а адзiн пры гэтым сцiснуў яе за локаць.

Назаўтра маёр прыйшоў адзiн. Ён доўга сядзеў за сталом, курыў i пазiраў на Мiру. Ад такiх залётаў той было няёмка перад сяброўкамi. Падмаляваўшыся больш ярка, узбiўшы валасы, Мiра стаяла ля буфета ў афiцэра на вачах.

Разлiчваючыся з маёрам, Мiра наўмысля затрымала яго трыццаць капеек. Потым, калi ён пайшоў, быццам спахапiўшыся, яна пагналася за iм на вулiцу аддаваць грошы.

У гэты вечар Мiра з маёрам была ўжо ў кiно.

II

Неяк у сталоўцы панаваў прыўзняты настрой. Люся чакала "тынкоўшчыка", хвалявалася, i гэтае хваляванне перадавалася ўсiм. Цёця Глаша каторы раз папраўляла каўнерык Люсi. Мiры з рання не было. Надзя адна абслугоўвала ўсе сталы. Сама Люся бегала з люстэркам за шырмачку.

Нечакана ў сталовую ўвайшла Мiра. Яна была апранута па-святочнаму i несла пад пахай пакунак. Пахвалiлася адрэзам кiтайскага шоўку - падарунак ад маёра. Афiцыянткi, калi прыйшлi ў сябе ад нечаканасцi, прарвалi паперу i пачалi аглядаць матэрыял. Мiра з гонарам паведамiла, што ў сталоўцы пабудзе толькi да вечара, што яна выходзiць замуж i што, наогул, сталовая ёй усе нервы выматала. Люся здзiвiлася. Надзя няўпэўнена ўсмiхнулася, прамармытаўшы, што, "вядома, маёршы неяк i няёмка працаваць афiцыянткай". А буфетчыца пакiвала галавой i прабурчала:

- Ой, дзеўка, глядзi! У гэтага маёра недзе такiх, як ты, шмат! - I яшчэ раз паправiла складку ў Люсi на каўнерыку.

У Мiры на момант з'явiўся неспакой у вачах. Але цёця Глаша пачала яе лаяць за тое, што клiенты з-за яе ўчора нарабiлi поўную "кнiжку скаргаў" запiсаў.

Увайшоў "тынкоўшчык". Амаль разам з iм увайшла група лётчыкаў, яны заблiшчалi сярэбранымi галунамi. Зайшло яшчэ некалькi наведвальнiкаў. Люсi трэба было iсцi да свайго хлопца, але ёй раптам стала страшна. Яна збянтэжылася i бездапаможна прылiпла да буфета. Цёця Глаша ўзялася за яе непакорны каўнерык, а затым лёгка падштурхнула Люсю.

Буфетчыца бачыла, як дзяўчына перад самым сталом, дзе сядзеў хлопец, разгубiлася зусiм i павярнула туды, дзе сядзелi лётчыкi. Цёця Глаша моцна бразнула нажом, якiм збiралася рэзаць хлеб, i аж пераступiла з нагi на нагу. А хлопец спачатку здзiвiўся, а потым скрывiўся, як асiрацелае дзiця.

Калi да лётчыкаў падышла Люся, яны загаварылi адзiн перад другiм. У бок афiцыянткi пасыпалiся камплiменты. "Тынкоўшчык" пакрыўджана скасiў вочы i ўбачыў, як Люся агрызкам алоўка пачала пiсаць у блакноце заказ. Ад нейчага трапнага слова кампанiя рагатала на ўсю залу. Люся заразiлася агульнай вясёласцю.

- Як вас зваць? - запытаўся адзiн лётчык.

Усе прыцiхлi, чакаючы адказу, але Люся прамаўчала.

- Я з сябрам паспрачаўся на шампанскае! Вы - Маша, праўда?

- Не, яна Валя!

- Ды што вы, яна - Фея!

- А от i не ўгадалi! Мяне зваць... афiцыянтка! - крыху з какецтвам сказала дзяўчына, паказаўшы пры гэтым два рады роўных белых зубоў.

- Яшчэ дзве бутэлькi гарэлкi запiшы на нашу кампанiю, Фея!

- А гарэлкi мы i не трымаем! - пераможна паведамiла Люся.

- Як не? Ух-ты-ы! Э-э-э... Ну, тады каньяку нясi...

- I гэтага няма, бо ў нас сталовая, а не рэстаран, а-га.

Тады яна крыху пастаяла над анямелымi лётчыкамi i здзеклiва ды з пачуццём сваёй сiлы паўзiралася iм у вочы. Затым панеслася да буфета з заказам.

Каля буфета на яе напала Мiра:

- Цябе хто прасiў мой стол абслугоўваць? Лётчыкi былi мае!

Але Люся не звяртала на яе ўвагi, бо цёця Глаша вачыма паказвала на хлопца. Дзяўчына зусiм ужо вольна паляцела да свайго "тынкоўшчыка". Каб яго лепей было чуваць, бо лётчыкi зноў голасна гаварылi, Люся нахiлiлася над хлопцам так, што ён убачыў, як у яе кудзёрках, бы ў крышталi, пералiваецца святло. Вочы дзяўчыны глянулi на яго проста, добразычлiва, яна стала надта блiзкай, i хлопец адразу акрыяў.

Паабедаўшы, "тынкоўшчык" злажыў акуратна адна на адну, спачатку большыя, потым усе меншыя талеркi, на iх палажыў радком вiлку, нож, лыжку, змёў са стала крошкi i доўга не выходзiў са сталовай.

Надзя з Мiрай прылiплi да печы, пакiнуўшы Люсi ўсю залу. А яна яшчэ нiколi не насiлася так, як гэты раз. Лётаючы, Люся намагалася пранасiцца з талеркамi блiжэй да "тынкоўшчыка", абдаючы хлопца вецярком. Усе, хто нi быў тады ў зале, адчувалi нейкi радасны настрой. Клiенты, да гэтага зусiм чужыя адзiн аднаму людзi, размаўлялi памiж сабой, быццам даўно ўжо знаёмыя, i таксама доўга не пакiдалi сталовай. А з-за буфета свяцiлiся добрыя вочы цёцi Глашы.

III

Хлопец, якi хадзiў у сталовую, называўся Андрэем i працаваў мулярам. Ён паходзiў з вёскi i быў сынам удавы Мiронiхi.

Яшчэ хлопчыкам, адбудоўваючы ў вайну спаленую хату, Мiронiшын сын склаў печ. Тады суседзi сталi прасiць удаву, каб яна паслала сына скласцi печы i iм. Гэтак з шаснаццацi гадоў Андрэй прылаўчыўся да муляркi. Потым ён пачаў працаваць у горадзе. Яму зараз даручылi будаваць заводскi комiн, якi даручаюць толькi спрактыкаваным майстрам. Вечарам хлопец ездзiў веласiпедам дахаты.

Заўважыўшы Люсiну ўвагу да сябе, Андрэй пасмялеў, i ў яго душы забурлiла.

У той дзень, калi Люся "адшыла" лётчыкаў, хлопец прыйшоў да сябе на будоўлю ўзбуджаным. Дзяўчаты, якiя яму падавалi раствор i цэглу, зараз адпачывалi, бо абедзенны перапынак не скончыўся. Мiронiшын сын асцярожна абышоў тое месца, дзе, прытулiўшыся адна да адной, ляжалi работнiцы, i палез на комiн. Муравалася ўжо верхняя частка комiна, i пляцоўка для працы была такая малая, што на ёй мог памясцiцца толькi адзiн чалавек. Забраўшыся на трыццацiметровую вышэнь, Андрэй сеў на свежы мур i глянуў навокал. Пад iм быў горад. Па вулiцы, як жукi, паўзлi машыны. Дымiлiся комiны. Сярод iх дымiўся комiн сталовай. Андрэй доўга не мог адарваць вачэй, быццам з-над сталовай яму жывы чалавек памахваў шалем. Горад быў невялiкi. За сталовай яшчэ з дзесятак мураванак, якiя нагадвалi сабой параскiданыя цаглiны. За мураванкамi - палi, узгоркi, лес. Удалечынi ён разгледзеў сваю вёску. А над усiм гэтым плылi хмары, адтуль даносiўся магутны подых ветру. Ён адчуў у сабе дзiўную адвагу i ўпэўненасць. Без ценi страху Андрэй узняўся са сценкi комiна i стаў на яе краi ў повен рост. Уздыхнуў на поўныя грудзi. Яму захацелася крыкнуць гэтак, каб заклубiлiся ў небе хмары, загойдалiся ўзгоркi, каб пачулi яго нават у вёсцы. Яму захацелася ўзняцца i паляцець.