Юнаму Айцэну робіцца несамавіта, ён бліжэй падсоўваецца да суседа, які, як ён цяпер сабе зазначае, валасаты па ўсім целе й нават на горбіку, і кажа яму нашаптам, сам ня ведаючы, чаму кажа:
— Як той Вечны Жыд, што мусіць цэлы час вандраваць.
— Як вы на яго выйшлі? — таропка шэпча той яму ў адказ. — На Вечнага Жыда?
— Гэта толькі так сказалася, — кажа Айцэн. — Так называюць чалавека, якому не сядзіцца на месцы. — І зноў чуе крокі, ня можа іх адцурацца й штурхае Лёйхтэнтрагера ў рэбры: — А што, калі мы нацягнем штаны й сходзім туды, можа, у хлопца яшчэ ёсьць віно й ён будзе рады за кампанію?..
Другі ціха засьмяяўся.
— Я ўжо быў. Прачыніў дзьверы й заглянуў, але там нікога, толькі ўсякі хлам, некалькі скрынак, развалены стол і крэслы, ну, ўсё такое, што бывае ў запусьцеласьці.
Айцэн маўчыць. Яму страшна, але ён не падае выгляду, ні сабе, ні тым болей Лёйхтэнтрагеру. Пасьля пытаецца:
— А крокі?
— Можа, нам проста мроіцца, — кажа другі й пазяхае.
Айцэну падаецца праблематычным, каб двум адразу мроілася тое самае, і ён трасе галавою.
— Вы ўсё яшчэ чуеце? — кажа Лёйхтэнтрагер.
Айцэн ківае.
— Вы ўпэўненыя, пане студыёзус? Бо я больш ня чую.
Айцэн доўга ўслухоўваецца ў ноч. То чуе нейкае глухое рэха, то ня чуе нічога. Ён мог бы пайсьці й сам паглядзець, як рабіў гэта той, але лепей мо такі застацца пад коўдрай, а заўтра таксама дзень будзе, і якое тут мае значэньне, што ён чуе нечыесь крокі ў сьне; Бог — ён вечны й Божы Сын таксама, але каб нейкі там жыд?..
І вось ужо ў пакоі ўсе сьпяць, з усіх бакоў чуецца сапеньне й пастогваньне й паперды, а неўзабаве ружавее й неба за вакном, але юны Айцэн ня бачыць гэтага, бо задрамаў і ён, гэтым разам бязь ніякіх відзежаў.
Калі пасьля прачынаецца, пакой ужо пусты, на ложках у поўным беспарадку сеньнікі. У галаве — як рой дзікіх пчол гудзе. Ах божа, божухны, думае ён і палохаецца, і тут жа правярае, ці на месцы мяшэчак: файненькая пацеха была б, каб хто здэматэрыялізаваў яго з-пад галавы, яму прыгадаліся спрытныя пальцы новага сябра. Але мяшэчак на сваім месцы, а побач цыдулка, на якой вугельчыкам напісана: «Чакаю Вас унізе, геру студыёзус. Камарад Л.»
Ну, вось ужо й камарадам зрабіўся, думае Айцэн, уступаючы ў калашыны; ён зашпіляецца, шнуруе чаравікі; што ён мог знайсьці ўва мне, можа, гэта праз цётчыну спадчыну, пра якую я, асёл, расказаў яму, а ён сьпекулюе з далёкім прыцэлам. Пасьля прыступкі ўніз і на двор, дзе ён аблягчаецца, палошча каля калодзежа рот і высморкваецца, і пасьля адразу ў гасьцёўню. Там таксама пуста, толькі слуга слупам стаіць, лена й абыякава, а каля вакна на ўслончыку сядзіць камарад, жуе кавалак хлеба, чэрпае супчык і кажа:
— Падсаджвайцеся, геру студыёзус, і пасьнедайце са мною, коней я ўжо дагледзеў, вашага і свайго.
Юнаму Айцэну робіцца не па сабе, быццам ён знайшоў скарб, чалавека, які пра ўсё паклапоціцца, да таго ж па добрай волі, ён толькі апасаецца: настане дзень, калі можа быць прад'яўлены рахунак; гэта ўводзіць яго ў разьвярэд. Абодва жуюць, Айцэн, праўда, чакаючы, што той нешта скажа пра начныя крокі ў пакоі, у якім нікога ня было, альбо, што сталася з куксатым і куды ён падзеўся, бо, як здавалася, яны былі паміж сабою знаёмыя, а чалавек жа ня так хутка перасядае з аднаго сябра на другога; але той зноў ані слова пра здарэньне, прыяцель больш захапляецца канём, на якім Айцэн прыехаў з Аўгсбурга ў Лейпцыг, вузкім крупам і магутным складам цела, аж маладому чалавеку закрадаецца падазрэньне, ці не паклаў хлопец вока на яго каня, і рашае нарэшце ня спускаць зь яго вачэй. Але пасьля, заплаціўшы гаспадару «Лебедзяў» і пайшоўшы ў стайню, ён бачыць, што тагоны конь куды спраўнейшы за ягонага, ня конь, а чысты сатана, ноздры так і храпаюць, вочы гараць, на месцы не стаіць, так і танцуе, так і выгельцвае, і прыяцель, мабыць, павагаецца, перш чым сесьці на яго, нябось пабаіцца, каб ня скінуў; але той, нягледзячы на сваё калецтва, лёгкім скокам узьлятае ў сядло й сядзіць як сапраўдны верхавец; пасьля высмальвае праз браму на вуліцу й за паварот, аж іскры з-пад капытоў, людзі шарахаюцца наўроссып, і юны Айцэн, хоч-няхоч, пасьпявай за ім; і толькі калі ўжо ад'ехаліся на біты гасьцінец, на Вітэнбэрг, пакінуўшы за сабою расплывістыя абрысы Лейпцыга, ён наганяе камарада, які цяпер лёгенька патрухвае наперад.