Bhí mearbhall ar Veronica. D’éirigh sí de sciotán agus thug sí a haghaidh ar an mbean ar an stól.
‘Ní thuigim! Céard atá tú ag rá? An bhfuil rud eicínt nár déanadh? Áit eicínt nár cuardaíodh? Nó ab amhlaidh go bhfuil sé feicthe ag duine eicínt?’ Bhí sí ag éirí corraithe anois.
‘Céard atá fhios agat? Inis dom cá bhfuil sé!’
‘Níl aon eolas agam féin, a bhean uasail,’ arsa Maggie Uí Dhónaill. ‘Ach tá a fhios agam duine a bheadh in ann a theacht ar an eolas.’
‘Cén duine?’ a d’fhiafraigh Veronica go mífhoighdeach.
‘Máire Rua an Ghleanna,’ arsa Maggie.
Is ón mbanaltra, Anne Henderson a chuala Veronica faoi Mháire Rua ar dtús. Bhí Anne ag dul in aer an lá céanna. Cantal uirthi de bharr nach chuici féin ach ag Máire Rua a tugadh iníon an táilliúra nuair a bhuail drochthinneas cinn í. Agus gur ar Mháire Rua a cuireadh fios an lá roimhe sin nuair a bhí Pádraig an tSiúnéara ag clamhsán ar phianta ina chliabhrach.
‘Níor cheart dóibh banaltraí a chur go dtí áiteacha iargúlta mar seo,’ ar sise le Veronica. ‘Níl meas mada ag na daoine ar bhanaltraí ná ar dhochtúirí. Níl uathu ach luibheanna agus pisreoga!’
An tráthnóna sin d’fhiafraigh Veronica de James faoi Mháire Rua.
‘Ó sea. Máire Rua,’ a dúirt sé. ‘Máire Rua an Ghleanna a thugann siad uirthi,’ a dúirt seisean.’Tá sí ina cónaí ar an taobh eile den oileán. Thall i nGleann Trasna. Creideann muintir na háite agus go deimhin féin daoine i bhfad ó bhaile go bhfuil leigheas aici. Leigheas ar chuile chineál galair agus aicíde! Agus deir siad go bhfuil sí in ann ainmhithe a leigheas chomh maith le daoine.’
‘Agus meastú cén sórt leigheasanna atá aici?’ a deir Veronica. ‘Dúirt Anne Henderson rud eicínt faoi luibheanna ach ansin thosaigh sí ag cur di faoi phisreoga. Ach tá daoine ag úsáid luibheanna agus plandaí ó thús an tsaoil. Agus is cosúil go n-oibríonn siad. Níos fearr ná leigheas na ndochtúirí, cuid mhaith den am.’
‘Is dóigh go n-oibríonn,’ a dúirt James, ‘mar tá Máire an-mholta as na buidéil leighis a thugann sí amach. Deirtear go raibh an cheird céanna ag a máthair roimpi. Ach tá a fhios agam céard atá ar Anne. Cuid de na daoine a théann ag Máire Rua an Ghleanna ní leigheas a bhíonn uathu ar chor ar bith. Ach creideann siad gur bean feasa atá inti agus go bhfuil draíocht aici. Sin é an fáth a bhfuil an oiread oilc ar Anne Henderson. Tá cuthach uirthi go bhfuil níos mó measa ag daoine ar bhean feasa ná mar atá acu uirthi féin.’
Agus anois bhí Maggie Uí Dhónaill anseo agus í ag rá go bhféadfadh Máire Rua cuidiú léi!
‘Tiocfaidh mé anseo agat san oíche amárach. Tá gaol agam le Máire Rua,’ a dúirt sí. ‘Gabhadh mé in éineacht leat go Gleann Trasna.’
D’éirigh an bhean óg ina seasamh ansin agus thug sí a haghaidh ar an doras. Bhí an oiread iontais ar Veronica is nár fhan focal aici.
‘Beidh Tom ag fanacht ag bun an chnoic leis an gcapall agus an trap,’ arsa Maggie. ‘Tabhair leat rud eicínt a bhaineann le d’fhear céile. Ball éadaigh eicínt. Oíche mhaith, a bhean uasal.’
Agus leis sin tharraing Maggie Uí Dhónaill a seál suas thar a cloigeann go dtí nach bhfeicfeá ach a cuid súile. Ansin croch sí an laiste gan breathnú ina timpeall agus amach an doras léi.
Caibidil 7
Oileán na Leice Mí Iúil 2012
‘An bhfuil tú dúisithe, a Chaitríona? Tá mé ag déanamh braon tae,’ a dúirt Sorcha, máthair Chaitríona agus í ag bualadh ar dhoras an tseomra codlata aici.
Níor fhreagair Caitríona í. Lig sí uirthi féin go raibh sí ina codladh nuair a sháigh Sorcha a cloigeann isteach. Níor chorraigh sí nuair a chuala sí í ag rá ‘A Chaitríona, an bhfuil tú dúisithe?’ den dara huair.
Bhí a fhios aici go maith go raibh fonn cainte ar a máthair. Bhí a fhios aici go raibh míle agus céad ceist aici, ceisteanna nach raibh fonn uirthise a fhreagairt. Ceisteanna go deimhin féin nach raibh sí in ann a fhreagairt. Dhún a máthair an doras arís go deas réidh. Tamall ina dhiaidh sin chuala Caitríona doras síos an pasáiste uaithi á oscailt agus ansin á dhúnadh arís. Chuile sheans go raibh a máthair imithe ar an leaba, í tuirseach tar éis di an oíche a chaitheamh san ospidéal le Bríd. Bheadh síocháin ag Caitríona ar feadh scaithimh eile.
Ina dhiaidh sin uileag, ba dheacair léi aon suaimhneas a dhéanamh. Bhí a hintinn ina chíor thuathail, na mothúcháin ag teacht go tiubh i mullach a chéile agus gan aon smacht aici orthu. Céard a bhí i ndán do Bhríd? An gcaillfí í? Nó ab é an chaoi go mairfeadh sí, ach í lagintinneach ar nós deartháir Ruth a gortaíodh i timpiste bóthair anuraidh? Bhraith sí ciontach de bharr gur iarr sí ar Bhríd a theacht in éineacht léi an chéad oíche úd. Murach gur iarr bheadh Bríd ina sláinte inniu, í ag ithe a bricféasta nó ag beathú na gcearc ar nós aon mhaidin eile thall i dteach Mhamó. Ach thar rud ar bith eile bhí aiféala ar Chaitríona go raibh sí chomh géar agus chomh gránna le Bríd. Ní raibh inti ach raicleach—ag tromaíocht ar chailín chomh soineanta le Bríd! An chéad oíche a rabhadar sa stáisiún nár ghearr le dris í faoi gur mó aird a bhí á thabhairt ag Séamas ar Bhríd ná uirthi féin.
Chaith sí í féin siar ar an leaba. Bhí sí tugtha, traochta. Ach cé go raibh an-fhonn codlata uirthi b’fhearr léi i bhfad fanacht ina dúiseacht. Aon uair a dtiteadh néal codlata uirthi dhúisíodh sí de gheit agus fuarallas léi ag na brionglóidí aisteacha, na brionglóidí gránna scanrúla. Ach ní raibh aon suaimhneas aici agus í ina dúiseacht ach an oiread. I gcaitheamh an ama bhí an diabhal d’amhrán sin go síoraí ina cloigeann. É ar nós macalla nach bhféadfaí a dhíbirt: ‘I know my love by his way of walking.…’
Chuaigh an lá thart. Bhí comharsain agus gaolta ag bualadh isteach tigh Fhlatharta ag fiafraí faoi Bhríd. Níor stop an fón ag glaoch. Ach níor fhág Caitríona a seomra codlata. San iarnóin tháinig a máthair isteach chuici. Tamall ina dhiaidh sin tháinig a hathair isteach. An raibh sí ceart go leor, a d’fhiafraíodar di. An raibh sí cinnte nach raibh aon rud uaithi? Caithfidh go raibh ocras uirthi. Chroith sí a cloigeann gan focal a rá. Níos deireanaí tráthnóna chuala Caitríona a tuismitheoirí ag caint eatarthu féin taobh amuigh sa bpasáiste. Bhí imní orthu fúithí.
‘Tá súil agam go bhfuil sí ceart go leor,’ a dúirt a hathair.
‘Ní maith liom an chaoi a bhfuil sí luite ansin gan hum ná ham aisti.’
‘Agus níl greim ite aici ó thráthnóna inné,’ arsa a máthair. ‘B’fhearr dúinn glaoch ar an dochtúir di. Níl a fhios agam cén fáth nár ghlaoigh mé air roimhe seo. Nuair a chuimhníonn tú ar an ngeit a baineadh aisti aréir!’
D’éirigh Caitríona de léim as an leaba. Taobh istigh de dhá mheandar bhí sí gléasta agus í istigh sa gcistineach. Chuir sí ann a fón póca agus léigh sí a cuid teachtaireachtaí. Bhí go leor dá cairde ag fiafraí cén chaoi a raibh Bríd. Bhí cúpla téacs tagtha ó Iain. Ach is é an rud ba mhó a bhí ann ná téacsanna agus iarrachtaí ar ghlaochanna ó Shéamas! Céard a bhí ag dul ar aghaidh, a d’fhiafraigh sé. Cén fáth nach raibh sí ag freagairt a fón póca? Agus tuige, nuair a ghlaoigh sé ar an teach gur dhúirt a hathair leis dul i dtigh diabhail? Chaithfeadh sé labhairt léi. Cén t-am a bhféadfaidís castáil le chéile?
Bhí Caitríona ag léamh na dteachtaireachtaí arís nuair a d’oscail doras na cistine. Siúd isteach iad, duine i ndiaidh a chéile. A hathair, a máthair, Mamó. Ba ghearr go raibh aiféala ar Chaitríona nach fanta ina seomra a bhí sí!
‘Céard sa diabhal a bhí sí féin agus a cairde ag déanamh istigh sa Station?’ a d’fhiafraigh a hathair di. ‘Nuair a bhíonn daoine óga ag cúinneáil thart in áiteacha iargúlta d’fhéadfá a bheith siúráilte nach aon cheo maith a bhíonn ar bun acu,’ a dúirt sé.