Bhí Máire Rua ina suí ag an tine nuair a chuaigh siad isteach. D’éirigh sí láithreach agus gan beannú beag ná mór do Veronica labhair sí leis an mbeirt eile.
‘Gabhfaidh mé isteach sa seomra beag léi. Coinnígí móin leis an tine.’
Ansin sméid sí ar Veronica í a leanacht. Bhí siad i seomra beag dorcha nach raibh de throscán ann ach stól fada istigh leis an mballa. Dúirt Máire Rua le Veronica suí ar an stól. Ansin chuaigh sí féin anonn go dtí leic na fuinneoige.
‘Inis dom cén t-ainm atá air,’ a dúirt sí le Veronica gan iompú timpeall. ‘Ar d’fhear céile.’
‘James,’ a deir Veronica. ‘James Thompson.’
Tháinig Máire anall chuig Veronica ansin agus thóg sí uaithi an caipín a bhí ina lámh aici. Ansin d’iompaigh sí a droim le Veronica arís agus thosaigh sí ag aithris ortha. Níor thuig Veronica focal dar dhúirt an bhean feasa. Ní Béarla a bhí ann ar chaoi ar bith. Ná Laidin. D’fhéadfadh sé gur Gaeilge a bhí ann. Ní raibh sí cinnte. Cheapfá gur ag paidreoireacht a bhí an bhean feasa agus í ag stánadh ar pé rud a bhí ina bois aici. Ach tar éis tamaill chuala Veronica focail a thuig sí. Chuala sí ainm a fir chéile. Chuala sí cúpla uair é. Ansin bhí ciúnas ann.
D’iompaigh Máire Rua timpeall go mall. Den chéad uair bhreathnaigh sí idir an dá shúil ar Veronica. Labhair sí go séimh léi.
‘Tá brón orm, a bhean uasail,’ ar sise. ‘Tá an-bhrón orm. Ach níl d’fhear céile ar an saol seo níos mó. Tá James Thompson básaithe.’
Léim Veronica ina seasamh. Sula raibh a fhios ag Máire Rua céard a bhí ag tarlú bhí Veronica lena taobh. Ansin bhí lámh amháin aici ar chaipín James agus an láimh eile ar an mbuidéal gloine a bhí ag an mbean feasa.
‘Céard a chonaic tú ann?’ a dúirt sí de bhéic. ‘Inis dom céard a chonaic tú?’
‘Ná breathnaigh isteach sa mbuidéal,’ arsa Máire Rua. ‘Ní féidir leat breathnú isteach sa mbuidéal!’
Ach bhí sé ródheireanach. Bhí an dochar déanta. Tabharfar Veronica Thompson amach as Gleann Trasna i ndorchadas na hoíche. Tabharfar abhaile í go dtí stáisiún an gharda cósta. Ach ní hí an Veronica céanna atá ann níos mó. Tá sí i saol eile anois. Saol nach dtuigeann aon duine eile. Nuair a bheidh sí fágtha léi féin cuirfidh sí uirthi a gúna pósta. Réiteoidh sí a cuid gruaige. Gheobhaidh sí an lampa agus shiúlfaidh sí go dtí an fhuinneog. Suífidh sí ar leic na fuinneoige agus tosóidh sí ag gabháil fhoinn:
Déanfaidh sí an rud céanna chuile oíche beo.
Caibidil 10
Oileán na Leice Mí Iúil 2012
Bhí a máthair ag dul le bánaí nuair a tháinig Caitríona abhaile as Gaillimh an tráthnóna sin. Thosaigh sí ag sciolladh uirthi láithreach.
‘Cén fáth go raibh an fón curtha as agat? Chaith mé an lá ag iarraidh glaoch ort. Níl a fhios agam tuige ar cheannaigh muid an fón póca sin dhuit ar chor ar bith. Agus chosain sé lán ladhair.’
‘Ó! tá brón orm, a Mham,’ arsa Caitríona. ‘Níor chuimhnigh mé é a thabhairt liom. Bhí an oiread fústair orm ar maidin. An bhfuil a fhios agat go ndeachaigh mé i ngar an bád a chailleadh.’
‘Tá sé tógtha ina chloigeann ag d’athair gur in éineacht le Séamas Jim a chaith tú an lá,’ a dúirt a máthair. ‘Ní chreideann sé go ndeachaigh tú Gaillimh beag ná mór. Tá súil agam nach bhfuil an ceart aige.’
‘Níl an ceart aige! Bhí mé i nGaillimh. Breathnaigh!’
Tharraing sí bronntanas Mhamó as a mála. Faoin am seo bhí Caitríona beagnach ag caoineadh.
‘An bhfuil tú ag iarraidh an admháil ón siopa a fheiceáil chomh maith? Tá an dáta air.’ Bhí sí ag béiceach anois.
‘Agus má théann tú siar i mo sheomra,’ a dúirt sí lena máthair, ‘feicfidh tú an fón ann!’
Bhraith Caitríona go raibh sí ag breathnú ar shobaldhráma teilifíse a raibh sí féin sa phríomhpháirt ann. Scuab sé í nach dtéadh aon stop ar a tuismitheoirí anois ach ag sciolladh agus ag feannadh uirthi. Bhí sé ar nós go raibh sí i saol eile ar fad. Saol nár aithin sí. Saol nár thaitin léi. Bhí Caitríona Ní Fhlatharta ina peata ag a hathair ón lá ar rugadh í. Bhí a fhios ag chuile dhuine é sin. Agus bhíodh éad ar a cairde faoi go mbaineadh sí féin agus a máthair an oiread ceart dá chéile i gcónaí. Ach anois….
‘Fainic a mbeadh aon phlé agat leis an Séamas sin,’ a dúirt a hathair léi chomh luath agus a tháinig sé isteach. ‘Drochbhuachaill atá ann. Cladhaire. Agus caithfidh mé a rá nach ón ngaoth ná ón ngrian a thóg sé é ach an oiread. Ach mise i mbannaí go bhfaighidh sé an rud atá ag dul dó. Sin má thagann Bríd chuici féin. Má bhíonn sí in ann a scéal féin a insint. Feicfidh muid ansin.’
‘Má thagann Bríd chuici féin?’
An fhad is a mhairfidh sí beo ní dhéanfaidh Caitríona dearmad ar an lá a bhfuaireadar an dea-scéala. Maidin Domhnaigh a bhí ann. Bhí a máthair thall i dteach Mhamó agus a hathair amuigh ar na creaga ag tabhairt uisce do na beithigh. Ghlaoigh an fón tí.
‘A Chaitríona, an tú atá ann? Fan go gcloise tú! Tá Bríd tagtha amach as na gcóma! Fuair muid scéala ón ospidéal cúpla nóiméad ó shin! Tá muid ar ár mbealach isteach chuici anois.’
Neasa, máthair Bhríd a bhí ar an bhfón agus rilleadh cainte uirthi. Bheadh a fhios agat go raibh a croí i mbarr a cluaise.
‘Inis dóibh ar fad, a Chaitríona,’ a dúirt sí. ‘Rith anonn ag Mamó láithreach. Maith an bhean. Abair léi go mbeidh mé féin ag glaoch uirthi níos deireanaí, nuair a bheas Bríd feicthe agam.’
Bhí Caitríona i bhflaithis Dé an chuid eile den lá. Bhraith sí go raibh an scamall dubh a bhí le deireanas os a cionn imithe leis ar deireadh thiar thall. Ba ghearr go mbeadh an saol arís mar a bhíodh! Ach mo léan, níor sheas sé seo i bhfad. Ag am suipéir thuig sí nach raibh sí ach ag cur dallamullóg uirthi féin. Ag brionglóidí a bhí sí.
‘Beidh cás cúirte ann anois siúráilte,’ a deir a hathair.
‘Agus cuirfidh mé geall leat gur i gceann de na “detention centres” a chríochnóidh Séamas Jim.’
Thit an lug ar an lag ar Caitríona. D’imigh sí ón mbord gan a suipéar a chríochnú. Cén fáth a raibh a hathair ag caint faoi chás cúirte agus faoi na ‘detention centres’? Cén fáth a raibh sé chomh cinnte de féin? An raibh eolas ag na daoine fásta nach raibh aicise! An raibh cruthú éigin faighte ag na gardaí gur ionsaigh Séamas Bríd?
Chuir Caitríona glaoch ar Iain.
‘Fuair mé do théacs faoi Bhríd,’ a dúirt sé láithreach. ‘Nach bhfuil sé thar cionn? An scéala is fearr a chuala mé le fada an lá!’
‘An bhfuil tú in Oileán an Leice?’
‘Tá. D’fhéadfadh muid castáil le chéile más maith leat. An mbuailfidh mé anonn ag an teach chugat?’
Mhínigh Caitríona d’Iain gur theastaigh uaithi castáil le Séamas ach ag an am céanna nach raibh sí ag iarraidh dul i gcoinne a tuismitheoirí. Bhí cúrsaí dona go leor mar a bhí, a dúirt sí.
‘Ach má chasann tú leis i mo theachsa,’ a deir Iain, ‘ní bheidh a fhios acu faoi. Agus má fhaigheann siad amach féin féadfadh tú a rá gur tháinig Séamas le mise a fheiceáil agus gur tharla sé go raibh tusa sa teach ag an am.’
Chonaic Caitríona agus í ag déanamh ar an teach go raibh tine mhóna lasta ag Iain faoina gcomhair. Teach dhá stóir a bhí ag muintir Mhic Giolla Easpaig a raibh droch-chóir air nuair a cheannaigh siad é dhá bhliain roimhe sin. Ach bhí an-obair déanta acu ar an teach ó shin. Bhí fuinneoga nua air, painéil ghréine ar an díon agus póirse deas cloiche amuigh chun tosaigh. Bhí Séamas istigh roimpi.