Díreach ansin, chualadar an monabhar cainte.
‘Más é Séamas atá ann,’ a dúirt Bríd.’Níl sé leis féin.’
Cébí cé a bhí ann, bhí sé ag teacht níos cóngaraí, ag siúl aníos an cosán go barr an chnoic.
‘Seo! B’fhearr dúinn dul i bhfolach,’ a deir Bríd. ‘Ar fhaitíos na bhfaitíos.’
‘Chuile sheans gurb é Séamas atá ann,’ a dúirt Caitríona.
Ach, mar sin féin, chrom sí síos taobh istigh den chlaí in éineacht leis an mbeirt eile.
‘Cé sibh féin?’ arsa an glór údarásach.’Tagaigí amach anseo! Anois láithreach!’
‘Ó a dhiabhail!’ arsa Bríd de chogar. ‘Na gardaí! Tá muid i ngreim!’
‘Stop! Sé Séamas atá ann,’ a deir Caitríona. ‘Nach n-aithním a ghlór.’
‘Fuist! Ní cheapfainnse gurb é atá ann,’ a dúirt Iain.
‘Ná mise ach an oiread,’ a deir Bríd.
D’fhanadar cromtha san áit a rabhadar go dtí gur scairteadh an solas isteach sna súile orthu.
‘Tá sibh ag briseadh an dlí! Ab amhlaidh nach bhfuil sibh in ann léamh?’
D’éirigh Caitríona ina seasamh de léim.
‘Níor bhris muid aon dlí, a Shéamais Jim,’ a dúirt sí. ‘Bhí siad seo scanraithe agat, ach ná ceap go bhfuil sé chomh héasca sin an dallamullóg a chur ormsa!’
Amach leis an triúr thar an gclaí. Bhí Séamas ag briseadh a chroí ag gáire.
‘Déarfainn gur bhain sé sin geit asaibh!’ ar seisean. ‘Nach ndéanfainn an-gharda!?’
‘Níor bhain tú aon gheit asamsa,’ a dúirt Caitríona leis. ‘Nach raibh a fhios agam láithreach gur tú a bhí ann.’
Ach bhí Iain agus Bríd ag dul in aer. Thosaíodar ag glaoch chuile ainm faoin spéir ar Shéamas. Lad ard láidir ba ea Séamas Jim agus é in ann obair fir a dhéanamh in aois a chúig bliana déag. Chuile sheans a d’fhaigheadh sé bhíodh sé amuigh sa gcurach lena uncail nó sa ngarraí lena sheanathair. B’fhada le Séamas go mbeadh sé críochnaithe leis an scoil, agus bhí rún aige imeacht as an scoil chomh luath agus a bheadh sé sé bliana déag. Theastaigh uaidh jab a fháil ar an mbád farantóireachta a thugadh muintir an oileáin agus cuairteoirí isteach agus amach chuig an mórthír — sin nó ar cheann de na báid iascaigh a bhíodh ag obair amach as calafort Ros an Mhíl.
‘Dheara, níl a fhios agam tuige a bhfuil sibh chomh hoibrithe,’ a dúirt sé anois. ‘Ní raibh ann ach píosa craic.’
‘Cébí céard faoin gcraic, cuir as an diabhal de thóirse sin,’ arsa Iain. ‘D’fheicfeá an solas ar an taobh eile den oileán.’
‘Nach thú féin a dúirt go mbeadh tóirse maith uainn?’
Chuir Séamas as an tóirse ar aon chaoi. Chuaigh sé anonn ansin go dtí an áit a raibh Caitríona ina seasamh agus a droim leis an ngeata aici.
‘Bhuel, aon scéal?’
‘Cé a bhí in éineacht leat?’an freagra a fuair sé. ‘D’airigh muid an chaint.’
Ach níor fhreagair Séamas í. D’éirigh an bheirt eile fiosrach ansin.
‘Bhuel?’ dúirt Iain. ‘An bhfuil tú ag dul ag inseacht dúinn? Ach, ar ndóigh, b’fhéidir gur rún é.’
‘Tá sé agam!’ a deir Bríd. ‘In éineacht le duine de na Gaeilgeoirí a bhí tú. Duine de chailíní an Choláiste! Chuirfinn geall ar bith.’
Bhí cúrsa Gaeilge Mhí Iúil faoi lánseol anois san Ionad Pobail. Buachaillí agus cailíní as chuile cheard d’Éirinn tagtha go dtí an t-oileán seo amuigh sa gcuan le feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge. Agus d’fhéadfá a rá go mbíonn fáilte rompu ó tharla gur ar an turasóireacht a bhíonn muintir an oileáin ag brath le slí mhaireachtála a bhaint amach. Ach ní hiad na daoine fásta amháin a mbíonn fáilte acu roimh na ‘Gaeilgeoirí’ mar a thugann siad orthu.
‘A dhiabhail,’ a dúirt Iain go héadmhar agus é ag tarraingt leadóg spraíúil ar Shéamas. ‘Cén chaoi go bhfuil an oiread tóir ag na cailíní ortsa?’
‘Seans go mbíonn sé ag bualadh ar na fuinneoga acu san oíche,’ a dúirt Bríd, ‘ag glaoch amach orthu. Sin é a dhéanann na lads ar fad. Tá Gaeilgeoirí ag comharsan Mhamó, Máire Thomáis. Dúirt sí nach féidir léi néal a chodladh de bharr lads a bheith ag teacht thart san oíche. Tá sí ag caint ar Alsatian a fháil.’
‘Alsatian!’ a deir Iain. ‘Ar airigh tú é sin a Shéamais? Cébí céard a dhéanfas tú, fainic na hAlsatians!’
Bhí Iain agus Bríd síothlaithe ag gáire anois, ach ní raibh focal as Caitríona agus í ag éisteacht leis an gcuid eile ag baint as Shéamas. Bhí sí trína chéile. An bhféadfadh sé go raibh Séamas ag dul in éineacht le duine de na Gaeilgeoirí? Priocaide eicínt anuas as Baile Átha Cliath le ‘chaon ‘Ó mo Dhia!’ aici. Agus dath ar a craiceann nach bhfuair sí ón ngrian. Ach céard faoin téacs a fuair sí féin ar ais ó Shéamas: Ni raibh me le baca. Rudai eile ag tarlu anocht. Ach ma ta tusa ag dul bei me ann cinnte.
Ar bhain sí an bhrí chontráilte as an teachtaireacht a tháinig uaidh? Cén bhrí ach an ríméad a bhí uirthi ag an am!
‘Bhfuil tú alright, a Chaitríona?’ a d’fhiafraigh Séamas di. ‘Tá tú an-chiúin anocht.’
Lig sí uirthi féin nár chuala sí é.
‘Cén diabhal atá orainn? Seasta anseo ag caint faoi Alsatians!’ a dúirt sí. ‘Mura bhfuil muid ag dul isteach sa Station rachaidh mise síos chuig an mbarbaiciú. Beidh na lads strainséartha uileag ann.’
‘Meastú an mbeidh mo dhuine leis na tattoos ann?’ a d’fhiafraigh Bríd di. ‘É siúd a bhí ag caint leat sa siopa tráthnóna.’
‘Tá mé cinnte go mbeidh.’
‘Ná himigh anois, a Chaitríona,’ a deir Iain. ‘Ó d’fhan tú go dtí seo.’
‘Goiligí uaibh mar sin.’
Chuir Séamas ann an tóirse. Tóirse breá a bhí ann, a raibh solas an-gheal go deo ag teacht as. Dúirt Bríd nach raibh a leithid de thóirse feicthe aici riamh cheana.
‘Is le m’uncail é,’ a dúirt Séamas. ‘Tá sé thar barr. Ní bhfaighidh tú ceann mar é sna siopaí, ach tá siad le fáil ar an idirlíon.’
Chuadar thar an teachín a mbíodh báidín na ngardaí cósta coinnithe ann tráth. Dhreapadar thar an sconsa gan breathnú siar ná aniar acu ar an bhfógra fainice a bhí crochta lena thaobh.
‘Dá gcloisfeadh sibh na scéalta atá ag dul thart faoin Station agus faoin láthair seandálaíochta,’ a deir Séamas. ‘Na scéalta is áiféisí dár airigh tú riamh.’
Ba ghearr go rabhadar ina seasamh sa bpaiste féarach amach ar aghaidh an stáisiúin.
‘Anois nach raibh sé sin éasca!’ arsa Iain agus é breá sásta leis féin.
Ach mo léan, níor sheas an tsástacht sin i bhfad. Thaispeáin an solas go raibh sconsa eile cúpla slat uathu. Bhí fógra a dúirt TOCHAILT SEANDÁLAÍOCHTA! crochta ar an sconsa seo. Thit an lug ar an lag orthu. Ní hé amháin go raibh an sconsa ard ach bhí taobh amháin de buailte suas leis an stáisiún féin. Ní raibh bearna ar bith idir é agus seanbhallaí cloiche an fhoirgnimh. Sheas an ceathrar ag breathnú suas ar an sconsa miotail.
‘Ní bheidh muid in ann a dhul isteach ar an suíomh. Thíos ar an taobh eile tá an sconsa ag dul thar bhruach na haille,’ a dúirt Caitríona agus an díomá soiléir ina glór.
‘Dá mbeadh rud eicínt againn a ghearrfadh é,’ a dúirt Séamas.
‘Ach níl,’ a deir Iain.
Bhíodar fós ina seasamh ansin nuair thosaigh an bháisteach. Níorbh fhada go raibh sé ina dhíle.
‘Rithigí,’ arsa Iain. ‘Beidh scáth againn istigh sa stáisiún.’
‘Foscadh,’ a deir Caitríona.
Scairt Séamas an tóirse leis an mbealach a thaispeáint do na cailíní. Ansin thug sé lámh chúnta do Bhríd le dul tríd an bhfuinneog a bhí thart ar cheithre throigh ó thalamh.
‘Tá mé féin in ann,’ a dúirt Caitríona nuair a shín sé a lámh chuicise. Bhreathnaigh Séamas go grinn uirthi ach níor dhúirt sé tada. Chonaic siad go raibh an-lear sean-mhangarae caite thart taobh istigh. Bruscar de chuile chineál. Seanphíosaí adhmaid. Leaca ón díon. Éanacha básaithe. Cannaí beorach agus go leor buidéal briste.